Cuộc chiến Nga - Ukraine sau hai năm

Chính xác mục tiêu ông đề ra như sau trong "phát biểu bất thường" (từ ngữ chính thức) vào lúc 5g30 sáng (giờ Matxcơva) trên Rossiya-24: "Chúng ta sẽ phi quân sự hóa và phi phát xít hóa Ukraine". 

Ông cũng nêu rõ rằng kế hoạch của ông "không bao gồm việc chiếm đóng Ukraine". Tất nhiên, ông đã tự khoác một vỏ bọc pháp lý là "chiếu điều 51 của Hiến chương Liên Hiệp Quốc, với sự chấp thuận của Hội đồng Liên bang".

Gió đã xoay chiều?

Ngày hôm đó, ông chính thức thông báo: 

(1) "Nhân dân Cộng hòa Donbass kêu gọi nước Nga giúp đỡ"; 

(2) Điều này là hợp pháp do lẽ hai ngày trước, hôm 22-2-2022, Quốc hội Liên bang Nga đã phê chuẩn các hiệp ước hữu nghị và hỗ trợ lẫn nhau với Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Cộng hòa Nhân dân Luhansk; 

(3) Từ cơ sở đó, ông "đã quyết định tiến hành một chiến dịch quân sự đặc biệt", mà mục tiêu là "bảo vệ những người đã phải chịu đựng nạn diệt chủng của chế độ Kiev trong 8 năm"; 

(4) Và "để đạt được mục tiêu này, chúng tôi sẽ nỗ lực phi quân sự hóa và phi phát xít hóa Ukraine", 

(5) Cũng như "đưa ra trước công lý những kẻ đã phạm nhiều tội ác đẫm máu chống lại thường dân, bao gồm cả công dân Liên bang Nga". Trong phát biểu được báo chí (phương Tây) gọi là "tuyên chiến" này, ông Putin quả quyết rằng "kế hoạch của nước Nga không bao gồm việc chiếm đóng các lãnh thổ Ukraine. Chúng tôi sẽ không áp đặt bất cứ điều gì lên bất cứ ai bằng vũ lực".

Hai năm sau, điểm lại 5 nội dung loan báo trên, 2 nội dung đầu đã được thực hiện, còn từ nội dung thứ 3 trở đi thì vẫn còn dang dở, cụ thể:

(3) Ngày 22-11-2023, ở Thượng đỉnh trực tuyến bất thường của G20, ông Putin đã thẳng thắn cho biết tình hình chiến sự Nga - Ukraine: "Nước Nga chưa bao giờ từ chối đàm phán hòa bình với Ukraine. Không phải Nga mà là Ukraine đã công khai tuyên bố rút khỏi quá trình đàm phán. Hơn nữa, nhà lãnh đạo đất nước này đã ký một sắc lệnh hành pháp cấm các cuộc đàm phán như vậy với Nga". 

Đồng thời ông cũng đã gọi "chiến dịch quân sự đặc biệt" bằng một từ ngữ khác, chính xác hơn, và thừa nhận hậu quả: "Tôi hiểu rằng cuộc chiến tranh này, sự mất mát về nhân mạng là điều gây sốc, song không thể khác được". Hôm đó, chiến tranh đã kéo dài đến 636 ngày!

(4) Chưa "phi quân sự hóa và phi phát xít hóa Ukraine" được.

(5) Chưa "đưa ra trước công lý những kẻ đã phạm tội ác" mà ông Putin nói là xuất phát từ những cuộc "bầu cử giả hiệu" 2014.

Tuy nhiên, từ đầu năm 2024 này, tình hình chiến sự đã có phần chuyển biến. Ông Putin vẫn có thể tin vào điều mà hai năm trước ông đã công khai bày tỏ: "Tôi tin chắc rằng những người lính và sĩ quan tận tụy của Lực lượng Vũ trang Nga sẽ thực hiện nhiệm vụ của mình một cách chuyên nghiệp và dũng cảm". 

Mới hôm 17-2 vừa rồi, ông đã điện chúc mừng đại tướng Andrei Mordvichev, tư lệnh Tập đoàn quân Trung tâm: "Hôm nay, Tập đoàn quân Trung tâm tiếp tục tấn công và giành quyền kiểm soát hoàn toàn thị trấn Avdeyevka thuộc Cộng hòa Nhân dân Donetsk". 

Tổng cộng trong trận này, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu đã tung ra các lữ đoàn súng trường cơ giới độc lập số 1, 9, 30, 35, 55, 74, ba trung đoàn xe tăng số 10, 6, 80, cùng trung đoàn súng trường cơ giới số 1454, và lữ đoàn cựu chiến binh tình nguyện.

Tass 19-2 ca tụng chiến thắng này: Trận chiến giành Avdeyevka kết thúc với thất bại thảm hại cho quân đội Ukraine. Kể từ năm 2014, họ đã củng cố vùng ngoại ô chiến lược Donetsk như một bức tường thành phòng thủ khổng lồ. 

Tuy nhiên, trước sự tiến công nhanh chóng của các đơn vị Nga, quân đội Ukraine đã không thể tổ chức một cuộc rút lui có trật tự và cuối cùng phải rời bỏ thành phố trong một cuộc tháo chạy hỗn loạn, bỏ lại đạn dược, phương tiện và thiết bị có giá trị.

Cục diện mới?

Tass trích lời nhà phân tích quân sự Yury Lyamin mô tả việc mất Avdeyevka là thất bại nặng nề với lực lượng Ukraine, dẫn đến mối đe dọa về việc bao vây hoàn toàn các đơn vị của Ukraine. 

Theo chuyên gia này, tổn thất của quân Ukraine là hơn 1.500 người mỗi ngày, một con số rất lớn. Việc chiếm được Avdeyevka sẽ giải phóng Donetsk khỏi các đợt pháo kích dữ dội nhất của Ukraine, đồng thời đặt nền móng cho một cuộc tấn công của Nga trong tương lai.

Tuy nhiên, trong thực tế chiến trường, bức tranh không đẹp một màu như thế. Khi Tass lạc quan trong những bình luận, thì Sputnik cho biết thêm chi tiết: "Quân đội của chế độ Kiev tiếp tục pháo kích vào các khu định cư ở tả ngạn vùng Kherson. Hôm qua, vào ban ngày, quân đội Ukraine đã tiến hành 46 cuộc tấn công vào các khu định cư này bằng đại bác. Vào buổi tối, họ lại thực hiện thêm 20 vụ pháo kích nữa" (Sputnik 18-2).

Tất nhiên, một số thắng lợi như trên là mới mẻ và tích cực cho Nga so với tình hình trước đó. Trong một góc nhìn nào đó, có thế thấy Bộ Quốc phòng Nga đã thoát ra khỏi những hạn chế của việc gọi nhập ngũ thông thường là lệnh động viên từng phần ngày 21-9-2022, triệu tập thêm 300.000 quân nhằm bổ sung và tập trung đủ lực lượng cho cuộc chiến tranh. 

Thời điểm tháng 9-2022 đó, quân Nga phải rút ra khỏi Kherson, để cho quân Ukraine trở lại. Lệnh động viên từng phần cho phép Bộ Quốc phòng có thể lần lượt gọi nhập ngũ thêm: Tháng 12-2022, Bộ Quốc phòng Nga loan báo kế hoạch gọi thêm 1,5 triệu quân cho tới cuối năm 2026. 

Tuy nhiên, ở đâu cũng vậy, gọi nhập ngũ luôn không êm ả dư luận, chi bằng tuyển mộ nhập ngũ bằng cách đăng lính theo hợp đồng. Cuối 2023, ước tính quân đội Nga có tới 521.000 binh sĩ hợp đồng, và đến cuối 2024 này sẽ là khoảng 745.000, theo dự báo của ridl.io.

Trong khi chờ đợi, hai phe không ngớt tung ra những con số thương vong của quân địch cao ngất trời. Tass 19-2 khẳng định: "Trong trận đánh Avdeyevka, Ukraine mất 1.500 quân chỉ trong 24 giờ".

Ukrinform của Ukraine cũng không kém: "Từ 24-2-2022 tới 19-2-2024, lực lượng phòng vệ Ukraine loại khỏi vòng chiến 403.720 quân xâm lược Nga, trong đó có 1.290 người trong ngày hôm qua".■