Củ mài hay được gọi là khoai mài, là cây thuộc họ dây leo quấn, được người dân trồng nhiều ở vùng núi, trung du và đồng bằng. Củ mài thường được dùng trong chế biến món ăn, đặc biệt là làm bánh.

Trong y học cổ truyền, củ mài được gọi là hoài sơn. Sau khi thu hái củ mài, người dân tiến hành gọt vỏ, cắt thành từng khúc, đánh bóng, phơi khô để làm dược liệu. 

Theo lương y Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội): Trong Đông y, củ mài có vị ngọt, tính bình, vào các kinh phế tỳ, vị, thận. Có công dụng bổ tỳ, dưỡng vị, sinh tân, ích phế, bổ thận, chỉ khát (giải khát). Đặc biệt, củ mài được biết đến với khả năng chữa chứng di tinh (hiện tượng tinh dịch xuất hiện tự nhiên, không có khoái cảm mà vẫn thấy tinh dịch chảy ra ướt quần). Đây là căn bệnh phổ biến ở nam giới, đặc biệt các bạn nam trong tuổi dậy thì có xu hướng mắc bệnh cao hơn.

Củ mài có nhiều công dụng như chữa di tinh, mộng tinh cho nam giới và chữa tiểu đường. Ảnh minh họa

Những bài thuốc từ củ mài

- Chữa di tinh, mộng tinh cho nam giới

Cách làm: Chuẩn bị 10g củ mài, 10g quả chốc xôi đem sao vàng. Sao đó sắc thành nước uống, dùng như uống trà mỗi ngày. 

- Chữa tiểu đường

Nguyên liệu: Củ mài 180g, liên tử 90g, phục linh 40g, ngũ vị tử 350g, thỏ ty tử 300g.

Cách làm: Nghiền nguyên liệu có sẵn thành bột rây mịn. Thêm rượu vào hỗn hợp, trộn cùng hồ làm thành viên uống nhỏ bằng hạt đậu xanh. Liều lượng mỗi lần uống là 50 viên, uống cùng nước cơm.

- Trị tỳ vị hư nhược, ăn ít, tiểu nhiều, tiêu chảy lâu không khỏi

Cách 1: Chuẩn bị: Củ mài, đảng sâm, bạch truật (sao), mỗi vị 10g. Sắc nguyên liệu thành thuốc uống. 

Cách 2: Nấu lượng vừa đủ củ mài với gạo để thành cháo. Ăn vào bữa sáng.

- Trị đau đầu, chóng mặt, chân tay lạnh, đau mình mẩy, ăn uống kém

Nguyên liệu: Củ mài 60g, ngũ vị tử 180g, nhục thung dung 120g, đỗ trọng (sao) 90g, thỏ ty tử 90g, thần phục 30g, ba kích 30g, thục địa 30g, ngưu tất 30g, trạch tả 30g, xích thạch 30g. 

Cách làm: Tất cả nguyên liệu được đem đi nghiền thành bột. Trộn với hồ làm thành viên có kích thước bằng hạt đậu đen. Mỗi lần uống từ 20 – 30 viên.

- Trị suy dinh dưỡng ở trẻ em, đi kèm tiêu chảy

Nguyên liệu: Củ mài 100g, đảng sâm (hoặc bố chính sâm) 50g, ý dĩ 100g, bạch truật 50g, mạch nha 100g, hạt cau 25g cùng 25g vỏ quýt.

Cách làm: Tất cả sao vàng, sau đó tán thành bột mịn, trộn đều. Mỗi ngày ăn từ 16 – 20g bột.

- Trị kiện tỳ tiêu thực ở trẻ em gầy yếu

Nguyên liệu: Củ mài (sao) 60g, phục linh 45g, bạch biển đậu (sao) 45g, sơn tra 45g, mạch nha 45g, thần khúc 45g, đương quy 45g, bạch truật (sao) 30g, trần bì 30g, sử quân tử 30g, hoàng liên 20g, cam thảo 20g.

Cách làm: Tán bột nguyên liệu. Rây mịn, trộn với mật tạo thành viên nhỏ bằng hạt đậu xanh. Mỗi lần uống khoảng 3g, ngày uống 2 – 3 lần.

- Bổ thận tinh, cố tràng vị

Cách làm: Rửa sạch củ mài. Nấu củ mài với gạo để nấu thành cháo.