Sáng 11-3, Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức họp báo công bố lệnh của Chủ tịch nước về Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ 9.

Bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp xã

Với việc giảm đáng kể số lượng chương, điều, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới được điều chỉnh theo hướng bảo đảm rút ngắn thời gian nhưng vẫn nâng cao "năng suất", kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn phát triển đất nước, bảo đảm chất lượng văn bản quy phạm pháp luật.

Tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh cho biết luật chỉ quy định trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; văn bản quy phạm pháp luật của Chủ tịch nước, nghị quyết của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, thông tư của chánh án Tòa án nhân dân tối cao, viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, tổng Kiểm toán Nhà nước và văn bản liên tịch.

Đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, Thủ tướng, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương.

Quy định mới cũng đã bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp xã.

"Với cách làm này, luật chỉ quy định những vấn đề chung, thuộc thẩm quyền của Quốc hội, do đó đã gọn hơn với 72 điều - giảm 101 điều, tương ứng với 58,4% so với luật năm 2015", ông Tịnh cho biết.

Luật mới cũng bổ sung quy định: Chính phủ ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để kịp thời giải quyết vướng mắc trong thực tiễn quản lý nhà nước và quy định giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền.

Trong đó có việc quy định thí điểm một số chính sách chưa có pháp luật điều chỉnh thuộc thầm quyền của Chính phủ hoặc khác với nghị định, nghị quyết hiện hành.

Việc xây dựng chương trình lập pháp của Quốc hội cũng được quy định đổi mới theo hướng vừa có chiến lược, định hướng dài hạn, linh hoạt cao, bám sát thực tiễn cuộc sống, tách quy trình làm chính sách với việc lập chương trình lập pháp hằng năm.

Trên cơ sở định hướng lập pháp nhiệm kỳ và chương trình lập pháp hằng năm, Chính phủ và các cơ quan trình sẽ chủ động phân công, chỉ đạo việc lập đề nghị, soạn thảo các dự án luật để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Sau khi Chính phủ và các cơ quan trình dự án luật, Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội sẽ thẩm tra; Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến. Từ đó, các dự án luật bảo đảm chất lượng sẽ được bố trí vào chương trình kỳ họp của Quốc hội.

Cơ quan trình dự án luật chịu trách nhiệm mọi mặt

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã tách bạch quy trình chính sách với việc lập chương trình lập pháp hằng năm; phân định rõ hơn quy trình xây dựng chính sách và quy trình soạn thảo: cơ quan trình quyết định chính sách, Quốc hội quyết định dự thảo.

Với tinh thần mỗi nhiệm vụ chỉ giao cho một chủ thể chủ trì và chịu trách nhiệm, luật đã phân định rõ vị trí, vai trò và trách nhiệm của Chính phủ và Quốc hội trong quy trình xây dựng pháp luật.

Cơ quan trình dự án luật phải chịu trách nhiệm mọi mặt và đến cùng với dự án luật do mình trình; Quốc hội là cơ quan lập pháp, có quyền thông qua hoặc không thông qua dự án luật được trình.

"Cách làm này sẽ giúp bảo đảm chất lượng văn bản luật và tạo thuận lợi trong khâu tổ chức thi hành, bảo đảm sự gắn kết giữa công tác xây dựng và tổ chức thi hành luật", thứ trưởng Bộ Tư pháp nói, đồng thời nhấn mạnh điểm mới là đã có riêng một chương về nội dung tổ chức thi hành với mục tiêu sau khi ban hành phải đưa luật vào cuộc sống.

"Cơ quan tham mưu cho cơ quan trình phải hướng dẫn tổ chức thi hành, sao cho người dân và doanh nghiệp phải hiểu được những điểm mới của luật, sớm giải thích những vướng mắc nếu có", ông Tịnh tiếp lời.

Ngoài quy trình thông thường, để đẩy nhanh tiến độ, kịp thời giải quyết những yêu cầu cấp bách của thực tiễn, luật quy định về xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo quy trình rút gọn và trong trường hợp đặc biệt.

Theo quy định này, thời gian để xây dựng, ban hành theo trình tự, thủ tục rút gọn chỉ mất khoảng 1-2 tháng (giảm được 6-8 tháng).

Địa phương chậm hướng dẫn Luật Đất đai, cử tri kiến nghị lên Quốc hội

Sau hơn 2 tháng Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, nhiều chính quyền địa phương chưa ban hành văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền. Cử tri kiến nghị Quốc hội quan tâm.