Gương mặt của những người lính công binh thời bình - Ảnh: HÙNG CƯỜNG

25 năm chưa về

Đêm, quạt máy liên tục quay vù vù nhưng ai cũng túa mồ hôi. Nóng vì doanh trại - nơi sinh hoạt, ngủ nghỉ của những  Tiểu đoàn 278 - Lữ đoàn công binh 25 làm từ gỗ, sắt và tôn kín mít như những hộp diêm.

"Đơn vị đảm nhiệm xây dựng công trình nên di chuyển liên tục. Mỗi nơi ở 3 tháng, 6 tháng, cũng có khi vài năm, công trình này xong anh em lại đi công trình khác", đại úy Nguyễn Tiến Công (36 tuổi - chính trị viên phó Tiểu đoàn 278) lý giải.

Thượng tá Nguyễn Thành Nghị - phó chính ủy Lữ đoàn công binh 25 - là người đã sống cuộc sống "ăn dầm nằm dề" đó mười mấy năm nay. Anh nói: "Du mục họ đi theo đàn cừu, đàn dê từ thảo nguyên này đến thảo nguyên khác. Công binh mình cũng vậy, theo công trình lang thang hết chỗ này đến chỗ khác". 

Doanh trại của chiến sĩ công binh là những lán trại, nhà tiền chế bằng tôn nóng nực - Ảnh: HÙNG CƯỜNG

Đã trải qua đủ mọi nhiệm vụ, với thượng tá Nghị, nặng nề nhất là xây dựng công trình ở biên giới, hải đảo.

"Nhu cầu xây dựng các công trình phòng thủ nhiều lắm mà biên chế thời bình lại có hạn nên anh em làm không xuể. Có đơn vị như Tiểu đoàn 739 đi xây dựng công trình hết ở biên giới lại về rừng rú, 25 năm nay chưa một ngày được về công tác tại cứ cơ bản (cơ sở đóng quân của Lữ đoàn ở Biên Hòa)", anh Nghị kể.

Những  đều như vậy, vì nhiệm vụ mà triền miên xa nhà. Có người cưới vợ gần nơi đơn vị thi công công trình, nhưng chỉ được 1-2 năm, lâu nhất cũng chỉ 3 năm, vì công trình xong là lại đi. 

Những câu chuyện như của đại úy Nguyễn Tiến Công, một người lính quê Thái Bình, thực ra là bình thường với lính công binh: "Cháu thứ hai mới sinh hồi Tết. Lúc đó mình đang ở đảo Phú Qúy (Bình Thuận) không về được. Cháu lớn năm nay học lớp 4, lúc vợ mình sinh nó mình đang cùng anh em làm đường tuần tra biên giới ở Bù Đốp (Bình Phước), cũng đâu có về được. Mình chỉ biết động viên vợ, mỗi lần về gắng dành thời gian cho vợ con nhiều hơn".

Chiến sĩ Lữ đoàn công binh 25 làm đường tuần tra biên giới ở Bình Phước - Ảnh: HÙNG CƯỜNG

Hi sinh trong thời bình

Người lính "mồ hôi bạc vai áo/da sạm đen nắng trời" (lời bài hát Lính công binh miền Đông - tác giả Quỳnh Hợp) có đôi tay thô ráp, xù xì vì cầm cuốc xẻng, khuân vác cát, xi măng... Những ngày này, những người lính ấy của tiểu đoàn 278 đang chia lực lượng thực hiện 3 công trình ở 3 tỉnh, trong đó có đảo Hòn Tranh (huyện đảo Phú Qúy, Bình Thuận).

"Các tháng cuối năm là mùa gió chướng, biển động, tàu chở vật liệu không vào sát được, phải đậu cách đảo 20-30m. Anh em phải bơi ra để vác từng khối cát, từng bao xi măng vào bờ. Máy móc chỉ hỗ trợ phần nào, cơ bản dùng sức người cả", đại úy Nguyễn Tiến Công kể.

Từ Biên Hòa phải qua một lần xe và hai lần tàu ra đảo Phú Qúy rồi từ đó ra đảo Hòn Tranh. Để đi chợ ở đây, các chiến sĩ phải dậy từ 4h sáng, đi tàu vào đảo Phú Qúy, mua thức ăn một lần cho hai ngày. Nước ăn thì bộ đội hứng từ nước mưa. Mùa khô thì dùng nước giếng, lợ lợ mặn mặn vẫn phải cố gắng dùng.

Rà bom trên địa bàn các tỉnh miền Đông là một nhiệm vụ nguy hiểm của lính công binh - Ảnh: HÙNG CƯỜNG

Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 25 thực hành rà phá bom mìn trên sông - Ảnh: HÙNG CƯỜNG

An toàn trong thi công là yêu cầu hàng đầu của lính công binh nhưng cũng không thể tránh khỏi những sự cố ngoài ý muốn. 

Trung tá Phạm Thanh Xuyền - phó chủ nhiệm chính trị Lữ đoàn 25 - nhớ lại: "Lần đó đơn vị làm công trình ở Lâm Đồng, địa chất là đất đỏ bazan lẫn đá mồ côi, tôi thấy nhiều hạt đất nhỏ rơi rớt trên nóc hầm và lòng đất có sự chuyển động khác lạ. Bằng kinh nghiệm và cảm nhận, tôi hô lớn để anh em chạy. Người cuối cùng vừa chạy ra thì từng khối đất đá nặng hàng tấn đổ ập xuống. Sau đó cả đơn vị lại tập trung cả tháng trời để khắc phục…"

Đại úy Nguyễn Tiến Công cũng không quên được cái ngày thượng tá Nguyễn Thành Nghị bị vùi lấp khi vào kiểm tra công trình đào hầm ở Hố Nai (Đồng Nai): "Anh em quên cả sợ, lao vào đào đất, kéo người ra. May mà đội nón cối nên anh Nghị không sao".

Cũng có lần có người bị thương, bộ đội hoang mang, dao động, bỏ dụng cụ. "Tất cả chỉ huy quyết định xắn tay vào làm. Anh em đứng ngoài thấy an toàn lại tiếp tục làm việc", thượng tá Nguyễn Thành Nghị kể.

Chiến sĩ tiểu đoàn vượt sông 741 Lữ đoàn 25 thực hành lắp ghép phà tự hành - Ảnh: HÙNG CƯỜNG

Chiến sĩ Lữ đoàn 25 diễn tập chở xe tăng qua sông bằng phà tự hành - Ảnh: HÙNG CƯỜNG

Chở xe tăng qua sông bằng phà tự hành - Ảnh: HÙNG CƯỜNG

Chiến sĩ Lữ đoàn công binh 25 thực hành bắc cầu phao - Ảnh: HÙNG CƯỜNG