Một tiết học về giáo dục giới tính cho trẻ của dự án 'Lớn lên an toàn' - Ảnh: UYÊN TRINH

Những sai lầm đó là bỏ qua "giai đoạn vàng" ; ngại nói về vùng riêng tư trên cơ thể; chỉ cảnh giác người lạ mà không cảnh giác người quen; khi nghe con có tình cảm với bạn khác phái là cấm đoán, mắng nhiếc...

4 bước giáo dục cho trẻ

ThS Nguyễn Hồ Thụy Anh - giảng viên Trường phát triển tài năng và tính cách John Robert Power - nhận định: "Cơ thể của trẻ là do trẻ làm chủ. Với nhiều trường hợp, người lớn vô tình làm cho trẻ hiểu rằng cơ thể mình là của bố mẹ, của ông bà khi cứ bảo thơm cô một cái, thơm chú một cái. Đây chính là tiền đề cho tình trạng xâm hại tình dục sau này".

Bà Thụy Anh cũng nói thêm: "Việc giáo dục giới tính phải bắt đầu ngay khi trẻ hiểu được rằng mình là một thực thể riêng, độc lập. Đó là khoảng 2-3 tuổi. Đây được xem như giai đoạn vàng của việc giáo dục giới tính. 

Trước hết, phụ huynh cần chơi các trò chơi với con để trẻ nhận biết các bộ phận trên cơ thể. Sau đó gọi tên chúng một cách rõ ràng, không có gì phải ngại ngùng, né tránh. Bước thứ hai là dạy trẻ cách giữ gìn, vệ sinh, chăm sóc những bộ phận đó. 

Bước thứ ba dạy trẻ cách yêu quý, trân trọng và bảo vệ cơ thể mình. Bước thứ tư cần chuyển tải một thông điệp cơ thể của con là của riêng con, không ai được đụng chạm vào nếu con không muốn. 

Bên cạnh đó phụ huynh cần dạy con biết gọi tên về những vùng riêng tư trên cơ thể; những người lớn trong danh sách an toàn đối với mình".

Cũng theo chuyên gia Thụy Anh, trên thực tế xảy ra nhiều trường hợp người xâm hại tình dục trẻ lại chính là những người quen như ông hàng xóm, thầy giáo gặp trên trường hằng ngày hay họ hàng xa... 

"Thế nên, phụ huynh cần nói cho trẻ biết, yêu cầu trẻ phải nhớ danh sách những người an toàn như cha mẹ, ông bà - hoặc mở rộng hoặc thu hẹp hơn - tùy hoàn cảnh của mỗi gia đình. Những nội dung trên cần được lặp lại thường xuyên theo từng cấp độ khác nhau và xuyên suốt từ khi trẻ còn nhỏ đến khi trưởng thành. 

Nhiều bậc cha mẹ lơ là, không xem trọng vấn đề này. Chỉ khi nào có vụ việc lạm dụng tình dục rầm rộ trên các phương tiện truyền thông mới hốt hoảng giáo dục giới tính cho con thì đã quá muộn" - bà Thụy Anh nói.

Càng cấm đoán trẻ càng tò mò

Theo một chuyên gia tâm lý, nhiều vị phụ huynh có con độ tuổi vị thành niên đã mắc "sai lầm rất lớn" khi nghe tin con có tình cảm với bạn khác phái là làm ầm ĩ. Thậm chí, có phụ huynh còn chạy đến nhà "người yêu" của con mắng vốn, ra điều kiện cấm đoán con phải cắt đứt ngay. 

Rồi sau đó, cha mẹ giám sát chặt chẽ, săm soi và lén lút xem nhật ký của con, chì chiết, đay nghiến con rằng: "Vắt mũi chưa sạch mà đòi yêu với đương", hoặc "Cứ đi chơi với nhau đi, rồi ôm cái bụng bầu ra đấy thì làm sao"... 

Cách xử lý như vậy càng khiến trẻ khao khát hơn, lao vào nhau bất chấp sự la mắng, thậm chí đánh đập của cha mẹ.

Chị Nguyễn T.T.Vân, phụ huynh ở Q.10, TP.HCM, kể: "Tôi cũng từng sai lầm như thế. Càng cấm đoán con càng rời xa mình. Càng lo lắng, quan tâm thì con cho rằng mình đang theo dõi, vi phạm quyền riêng tư của con. 

Không khí giữa bố mẹ và con cái căng như sợi dây đàn. Sau một thời gian, con cũng không thèm cãi ba mẹ nữa. Con thu mình lại, đi - về như một cái bóng, không nói với ai một câu trong khi năm đó cháu phải ôn thi vào lớp 10. Tôi sợ quá, phải đi tư vấn tâm lý".

Và chuyên gia tâm lý khuyên chị Vân không nên cấm đoán mà tạo điều kiện để cho trẻ gần gũi nhau. Chẳng hạn cho hai đứa đi chơi cùng gia đình, mời đến nhà nhau ăn cơm.

"Tôi đã bàn với ba mẹ bạn gái của con và may mắn là bên kia đồng ý. Đúng như lời chuyên gia nói, chỉ sau vài tháng hai đứa tự động chia tay vì không hợp nhau" - chị Vân kể thêm.

TTO - Nhiều người lớn cho rằng dạy trẻ nhận biết và gọi tên từng bộ phận của cơ thể, vấn đề xâm hại tình dục... là vớ vẩn và bậy bạ.