Cu Khoai nhà chị Hà (Q.1, TP.HCM) lên 5 tuổi thường có những biểu hiện trong cách ứng xử hằng ngày như: dễ khóc, hay mắc cỡ, tính tình bốc đồng, thất thường; dễ bị kích động, căng thẳng; hết sức cảnh giác về mọi thứ xung quanh. Mỗi lần đi học Khoai đều khóc la, rên rỉ.

Không hẳn Khoai sợ đi học mà vì chỉ quý duy nhất một cô giáo, cu cậu cứ luôn quanh quẩn theo chân cô sợ cô đi mất. Khoai luôn để ý và coi chuyện chọc ghẹo, trêu đùa thân tình của bạn bè là nặng nề. Khi xem một bộ phim buồn hoặc nghe kể một câu chuyện về cảnh thương tâm, Khoai luôn cảm thấy xót xa, day dứt. Nếu nghe một lời nhận xét chưa đúng, cậu bé có thể ấm ức suốt ngày. Chuyện Khoai rơi nước mắt là chuyện thường ngày.

Không những thế, Khoai còn luôn cầu kỳ, kén cá chọn canh, thậm chí quá cố chấp khi khăng khăng yêu cầu đáp ứng cho bằng được sở thích của mình như ăn món gì, mặc bộ áo quần nào...

Ban đầu, chị Hà cứ nhầm tưởng Khoai bị tự kỷ. Nhưng khi trao đổi với các chuyên gia tâm lý chị mới biết con trai mình là một đứa trẻ có khí chất ưu tư, quá nhạy cảm. Qua đó, chị Hà cũng hiểu được do bản chất tự nhiên, trẻ dường như “nhạy” ngay từ lúc mới sinh ra, bé nhạy cảm hơn với âm thanh và sự thay đổi của môi trường bên ngoài, dễ rơi nước mắt, khó chấp nhận lời phê bình.

Trong thực tế, rất khó biến đổi bé từ một đứa trẻ ưu tư, ủy mị, mềm yếu thành người dạn dĩ, cứng cỏi. Hơn nữa, nếu có một đứa con mít ướt như thế, bạn cũng không nên biến trẻ thành người mạnh mẽ bởi kiểu tính cách “mít ướt” cũng là ưu điểm nếu bé biết kiểm soát được thái độ và hành vi hợp lý của mình.

Trước hết, cha mẹ nên tôn trọng cảm xúc thật của bé. Điều đó giúp bé cởi mở hơn và chia sẻ những mối bận tâm của trẻ. Cha mẹ nên hạn chế nói những câu đại loại như “Con phải cứng rắn lên!”, “Đừng có khóc như một em bé nữa nhé!”...

Thật ra trẻ không muốn chảy nước mắt và quá dễ xúc động như thế, nhưng đó lại là một phần cá tính của trẻ. Cha mẹ cần tập trung nhấn mạnh những ưu điểm của bé, đó là cách khích lệ bé sống thật với cảm xúc của mình. Tùy theo cách hiểu của bé, bạn có thể nói nhẹ nhàng với con rằng: “Mẹ/cha rất muốn con luôn là người biết quan tâm đến xung quanh. Đó là một điều đáng quý mà không phải ai cũng có. Nhưng con phải biết kiểm soát để nét mặt của con không trông quá khó chịu như thế!”.

Tập những thói quen nhất định hằng ngày: Trẻ “mít ướt” thường gặp rắc rối và khó thích nghi với những thay đổi nên hãy có những kế hoạch trước, chuẩn bị tâm lý cho trẻ hình dung những gì sắp xảy ra và duy trì mọi thứ theo một thời gian biểu đều đặn. Cha mẹ có thể tập cho con làm quen từ từ với những người bạn cùng trang lứa, hoặc các vật lạ từ ít đến nhiều để trẻ mạnh dạn hơn. Hãy nói với trẻ rằng việc khóc rên rỉ hay giọng nói run rẩy có thể làm người khác không thích lắm.

Kiểm soát những tình trạng quá kích động: Đánh trống lảng khi nghe những lời trêu ghẹo ác ý sẽ giúp bé chủ động hơn, xua đi những điều khó chịu. Dạy trẻ học kỹ năng đối phó để trẻ có thể xử sự được bất cứ tình huống nào xảy ra trong cuộc sống.

Cần lưu ý, các cuộc đi chơi chung đông người, ồn ào đầy kích động có thể là “nỗi khủng khiếp” thật sự đối với trẻ. Tốt nhất nên tránh tiếp xúc với những tình huống mang tính kích động cho trẻ mà nên cho trẻ tham gia các hoạt động giao tiếp sôi nổi, đa dạng phù hợp với năng khiếu của trẻ.

Trong cuộc sống ngày càng nhiều biểu hiện của sự hờ hững, lạnh nhạt thì tính nhạy cảm tự nhiên của trẻ là một vốn quý, vì trẻ luôn quan tâm những điều xảy ra xung quanh. Điểm mạnh của tính nhạy cảm là tình cảm sâu sắc, ít làm mất lòng người khác, giàu trí tưởng tượng. Do đó, cha mẹ nên giúp con nhận thấy mặt tích cực của sự nhạy cảm và phát huy nó trong cuộc sống hằng ngày.