Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ và ca sĩ Băng Tâm - một trong các ca sĩ trình bày thành công bài Xa khơi và cũng là một người con xứ Nghệ - Ảnh: NGUYỄN ĐÌNH TOÁN

Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ - tác giả ca khúc Xa khơi nổi tiếng vừa qua đời 9h07 sáng 11-2 tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô (Hà Nội), hưởng thọ 87 tuổi. Gửi lời tiễn biệt nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ trên Tuổi Trẻ Online, độc giả Lê Hùng cho rằng các gia đình miền Nam tập kết ra Bắc từ 1954 - 1975 vẫn sẽ hát mãi bài hát Xa khơi. Ông nhắc lại một thời tiếng hát Tân Nhân trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam đã khiến bao người Việt ở cả hai đầu đất nước đều xúc động thiết tha mong tới ngày đất nước thống nhất.

Xa khơi - bài hát của khát vọng thống nhất

Nghe tin nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ ra đi trong một ngày xuân năm mới, PGS.TS Đỗ Hồng Quân - cựu chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam, chủ tịch Liên hiệp Các hội văn học nghệ thuật Việt Nam - chia sẻ giới âm nhạc rất tiếc thương người nhạc sĩ tài hoa và mẫu mực, sống hết mình với âm nhạc, luôn trăn trở với sáng tạo âm nhạc và nỗ lực gắn kết các thế hệ người làm nhạc.

Theo ông Quân, ngoài những cống hiến trong âm nhạc, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ còn có công đóng góp với những ý kiến rất kiên quyết trong việc xây dựng Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam của Hội Nhạc sĩ Việt Nam.

Ông đã có những ý kiến sáng suốt, đấu tranh rất tích cực cho quyền lợi chính đáng của các nhạc sĩ cũng như các tác giả lời ca khúc. Lãnh đạo Hội Nhạc sĩ Việt Nam qua các thời kỳ đều ghi nhận sự đóng góp tâm huyết của ông.

Là một người con của quê hương xứ Nghệ, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ được nuôi dưỡng trong nguồn dân ca Nghệ Tĩnh nên các ca khúc của ông mang âm hưởng dân ca xứ Nghệ rất rõ nét, tiêu biểu là ca khúc Xa khơi mà NSND Tân Nhân là người hát ca khúc này đầu tiên và cũng là người hát xuất sắc nhất từ trước tới nay, theo nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân.

Nhạc sĩ Trương Quang Lục cho biết ca khúc Xa khơi được sáng tác năm 1962 khi nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đang công tác ở Đoàn ca múa nhạc nhân dân trung ương, được giải nhì (không có giải nhất) cuộc vận động sáng tác ca khúc về đề tài thống nhất đất nước.

Bài hát có giai điệu tha thiết, với những tình cảm chân thật về tình cảm của những người con nước Việt ở đôi bờ đất nước đã khiến bài hát đi sâu vào lòng người, đặc biệt là những gia đình đang phải cắt chia nơi hai bên bờ Hiền Lương.

Âm hưởng đẹp của Tiếng hát giữa rừng Pác Bó

Ca khúc Tiếng hát giữa rừng Pác Bó cũng là một ca khúc được yêu thích khác của nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ. Nhạc sĩ Trương Quang Lục kể đầu năm 1960, ca sĩ Quốc Hương vừa đi học thanh nhạc ở Bulgaria trở về nước, ông rất muốn có các ca khúc hay để biểu diễn. Ông đề nghị nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ viết ngay một ca khúc để kịp dịp kỷ niệm ngày sinh nhật lần thứ 70 của Bác

19-5-1960. Đúng ngày kỷ niệm đó thì bài hát Tiếng hát giữa rừng Pác Bó ra đời. Khi bài này đưa lên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam, chính nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ không ngờ ông Quốc Hương biểu diễn quá hay, hơn cả mong đợi.

"Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đã viết bằng lòng kính yêu và lòng biết ơn vô hạn với Bác Hồ - vị cha già dân tộc, cộng với những thẩm thấu âm nhạc của các dân tộc Tày, Nùng sau nhiều năm tháng sống ở núi rừng Tây Bắc, bài hát vì vậy có âm hưởng rất đẹp, lời ca giàu hình tượng, như một bài thơ", nhạc sĩ Trương Quang Lục nói.

Theo nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, chỉ cần hai ca khúc Xa khơi và Tiếng hát giữa rừng Pác Bó, lịch sử âm nhạc Việt Nam sẽ ghi tên nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ như một nhạc sĩ lão thành có công xây dựng nền âm nhạc cách mạng Việt Nam bằng những tác phẩm âm nhạc có giá trị nghệ thuật cao, có sức lôi cuốn và trường tồn trong lòng người yêu nhạc.

Một điều đặc biệt, những ca khúc nổi tiếng nhất của ông là Tiếng hát giữa rừng Pác Bó và Xa khơi đều được sáng tác đầu những năm 1960 khi nhạc sĩ chưa được đào tạo về âm nhạc mà tất cả đều nhờ tự học.

Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ - tác giả ca khúc 'Xa khơi' - qua đời

TTO - Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ - tác giả ca khúc 'Xa khơi' nổi tiếng - vừa qua đời lúc 9h07 sáng nay (11-2) tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô (Hà Nội), hưởng thọ 87 tuổi.