Cờ vua: Để sống được với đam mê

Trước đây để có thể học cờ vua, phụ huynh và các em thiếu nhi gần như chỉ có thể đến các địa điểm như nhà văn hóa, nhà thiếu nhi, các trung tâm TDTT trong hệ thống Nhà nước quản lý. 

Nhưng giờ thì khác rồi, khi cả nước có trên 50 công ty hoạt động trong lĩnh vực cờ, và riêng tại TP.HCM, theo Chủ tịch Liên đoàn cờ TP.HCM Nguyễn Phước Trung, có không dưới 20 công ty.

Thay đổi tư duy

Cờ là bộ môn mà vài mươi năm trước thuộc vào loại "con nhà nghèo" trong làng thể thao. Vào thuở xa xưa ấy, kinh phí tổ chức một giải cờ chỉ dựa vào một nguồn là bầu sữa teo tóp của ngân sách. Nhìn những giải cờ quốc gia những năm 2000 trở về trước mà phát tội: huy chương xấu, giải thưởng bèo, kỳ thủ dự giải toàn ở những khách sạn rẻ tiền, ăn cơm bụi…

Nhưng trong vòng 10 năm trở lại đây, không khí làng cờ đã bắt đầu thay đổi hết sức tích cực. Nhiều giải đấu đã có sự xuất hiện tài trợ của những thương hiệu lớn như HD Bank hay Phương Trang. Nhờ đó, nhiều giải bắt đầu tổ chức ở khách sạn 5 sao, giải thưởng lớn, truyền thông rầm rộ.

Song, điều gây ngỡ ngàng hơn tất cả là câu chuyện hàng chục công ty kinh doanh trong lĩnh vực cờ đã ra đời. Tuy không thể gọi là giàu, nhưng nói như ông Nguyễn Phước Trung (đồng thời là phó chủ tịch Liên đoàn cờ Việt Nam): "Điều quan trọng là anh chị em yêu cờ đã sống được với niềm đam mê của mình".

Để sống được với niềm đam mê của mình, phải nói rằng chủ các doanh nghiệp cờ đã hết sức sáng tạo. Vài mươi năm trước, ở thế hệ những cây đa cây đề trong làng cờ Việt Nam, người ta chỉ nghĩ được rằng đi xây dựng một hệ thống giải từ nhi đồng đến đỉnh cao cũng chỉ để nhắm đến mỗi một việc: đào tạo kỳ thủ thi đấu chuyên nghiệp.

Nhưng với thế hệ kỳ thủ trẻ sau này, họ đã nghĩ khác và làm khác. "Miếng mồi" kỳ thủ giỏi, nổi tiếng không đủ sức để thu hút cả trẻ em lẫn phụ huynh nữa. 

Một đại kiện tướng Lê Quang Liêm không thể là mẫu số chung, mà là trường hợp cá biệt, đòi hỏi hội tụ nhiều yếu tố: tài năng và đam mê, sự thấu hiểu của ba mẹ Liêm, và điều kiện kinh tế; đó là chưa kể những yếu tố vô hình như sự kiên trì hay hiểu biết trong giáo dục con cái. 

Để Liêm có thể thành công, suốt hàng chục năm trời khi Liêm còn nhỏ, cả nhà không bao giờ có mặt đầy đủ trong dịp Tết, bởi năm thì ba, năm thì mẹ của Liêm phải tháp tùng cậu con bé bỏng đi thi đấu.

Những người yêu cờ thế hệ mới không chỉ nghĩ rằng đi dạy cờ để tìm kiếm tài năng phục vụ ngành thể thao hay thi đấu chuyên nghiệp. Thay vào đó, cờ là môn thể thao giúp trí tuệ con trẻ phát triển tự nhiên, cũng như xây dựng nhiều đức tính quan trọng cả trên đường học vấn lẫn đường đời: tính nhẫn nại, biết suy xét mục tiêu lâu dài, kỹ năng ra quyết định đúng...

Tương tự, hàng loạt lò đào tạo bóng đá trẻ mọc lên như nấm không phải vì phụ huynh cho con vào đó để trở thành Quang Hải, Công Phượng. Mục tiêu chính của hầu hết phụ huynh là con chơi thể thao, trong một bộ môn con thích, và cái đích nhất là có sức khỏe, cũng như rèn luyện nhiều phẩm chất khác nhau mà thể thao sẽ đem lại.

Đam mê nuôi lấy đam mê

Đơn vị thành công tiêu biểu trong đổi mới tư duy tiếp cận việc dạy và học cờ là Công ty cờ Hoàng Gia (Royal Chess). Đơn vị này đang có tổng cộng hơn 20 cơ sở trên địa bàn thành phố, với khoảng 2.000 học viên. Họ hiện cũng đã bắt đầu mở rộng mạng lưới ra phía Bắc. Đội ngũ thầy dạy cờ của Hoàng Gia đang có trên 70 giáo viên, đều là cựu kỳ thủ đẳng cấp kiện tướng.

Hằng năm, họ tổ chức 3 giải đấu nội bộ, mà hiện chưa có nhà thi đấu nào đủ lớn để đáp ứng nhu cầu. Cụ thể, Trung tâm TDTT Tân Bình là địa điểm đối tác của Hoàng Gia Chess, mỗi giải chỉ đáp ứng cho tầm trên 600 kỳ thủ tham dự, trong khi nhu cầu phải lên đến hơn ngàn em. 

Bởi bên cạnh khoảng 2.000 học viên, trung tâm còn hợp tác với nhiều trường phổ thông, đặc biệt là trường tư thục, trường quốc tế, để mở lớp cờ vua ngoại khóa, xem đây là một môn học kỹ năng mềm.

Theo ông Quách Phương Minh, giám đốc Hoàng Gia Chess, có nhiều lý do khiến phong trào chơi cờ vua ngày càng phát triển. Nhưng để tóm lại thì có 3 nguyên nhân chính.

Đầu tiên là chi phí rẻ, bởi chỉ cần từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng là có thể mua được bộ cờ. Thứ hai là sự an toàn, vì chơi cờ thì không dễ xảy ra chấn thương như các môn thể thao đối kháng như bóng đá, bóng rổ… Và thứ ba là vì chơi cờ có thể hỗ trợ nâng cao tư duy, trí nhớ, giúp việc học trên trường thuận lợi hơn.

Chính vì vậy mà ngày càng nhiều phụ huynh lựa chọn cờ vua cho con em theo học. Ngoài ra, đây là môn có thể bắt đầu học từ sớm. Nhiều em tại trung tâm cờ Hoàng Gia chỉ mới 4-5 tuổi đã có thể chơi cờ khá tốt. 

Anh Bùi Thế Luân, phụ huynh có con theo học tại trung tâm, chia sẻ: "Tôi cũng biết một ít về cờ vua nên muốn cho con đi học để sau này hai cha con chơi chung, coi như là cách để chúng tôi gần gũi nhau hơn. Bé cũng được vợ chồng tôi cho học bóng đá nữa, nhưng nó tỏ ra hứng thú với cờ vua hơn". 

"Sau này có chơi chuyên nghiệp hay không thì tùy tình hình, nếu con thích thì chúng tôi sẵn sàng ủng hộ. Nhưng trước mắt mình muốn con có một sân chơi bổ ích, vừa là hoạt động ngoại khóa, vừa giúp phát triển trí não, giúp con học tốt hơn".

Ông Nguyễn Phước Trung dễ hiểu là rất hào hứng với những phụ huynh như anh Luân: "Ngày càng có nhiều trẻ con, phụ huynh đam mê cờ, điều đó giúp cựu kỳ thủ sống được với đam mê". 

"Đó là điều mà trước đây chúng tôi không dám nghĩ đến. Để cho xu hướng này phát triển bền vững, chỉ có một cách là làm sao cho các công ty tham gia kinh doanh cờ phải thật phát triển. Hiện Liên đoàn cờ TP.HCM đang kêu gọi các công ty kinh doanh tham gia liên đoàn, và chúng tôi tạo mọi điều kiện tốt nhất để họ phát triển. Hiện tại, đã có 10 đơn vị đăng ký làm thành viên của liên đoàn, một tín hiệu mà tôi cho là rất lạc quan".■