Tại hội nghị Triển khai công tác sắp xếp đổi mới doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2016 – 2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc công bố dù đã cổ phần hóa nhiều nhưng số vốn từ DNNN ra thị trường mới chỉ đạt 8%. Ảnh: N.AN

Tại Hội nghị “Triển khai công tác sắp xếp đổi mới doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2016 – 2020” diễn ra chiều ngày 6-12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh mặc dù số lượng DNNN đã giảm mạnh về số lượng nhưng số vốn hóa ra thị trường chỉ đạt 8%, tức là còn tới 92% vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, cho thấy quá trình cổ phần hóa, thoái vốn cơ bản chưa giải quyết được.

Theo ông Lê Mạnh Hà - Phó trưởng Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, giai đoạn 2011 – 2015 cả nước sắp xếp 591 DNNN, đạt 96% kế hoạch năm. Trong đó cổ phần hóa gần 499 DN (đạt 96,3%); sáp nhập, hợp nhất 48 doanh nghiệp, giải thể được 17 DN; phá sản 8 DN…

Đến hết tháng 10-2016 cả nước vẫn còn 718 DN. Trong 10 tháng đầu năm chỉ sắp xếp được 60 DNNN. Vẫn còn một số DNNN hết năm 2015 chưa hoàn thành cổ phần hóa theo tiến độ đã đề ra, nhiều DNNN đã cổ phần hóa nhưng chưa niêm yết, đăng ký giao dịch theo quy định. 

“Quá trình sắp xếp, tái cơ cấu DNNN diễn ra chậm. Mặc dù giảm mạnh về số lượng nhưng tỷ lệ vốn nhà nước được bán ra khi cổ phần hóa và sau khi thoái vốn còn thấp” – ông Hà đánh giá. 

Trong khi đó, hiệu quả sản xuất, kinh doanh của DNNN còn thấp so với nguồn lực đang nắm giữ, một số DNNN có tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu cao và còn tình trạng thất thoát, lãng phí nguồn lực. Đặc biệt, một số vụ việc tiêu cực, vi phạm pháp luật nghiêm trọng gây hậu quả kinh tế lớn, làm thất thoát vốn, tài sản nhà nước. 

Trước thực trạng cổ phần hóa và thoái vốn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc  yêu cầu cần tìm nguyên nhân vì sao cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp còn thấp, trong Đảng và Nhà nước đã có chủ trương sắp xếp, đổi mới, cổ phần hóa DNNN. 

Đại diện Ban chỉ đạo đổi mới và Phát triển doanh nghiệp cho rằng bên cạnh nguyên nhân khách quan từ những diễn biến bất lợi của thị trường thế giới, thì nhận thức và tầm nhìn của không ít cấp ủy, chính quyền và DNNN về cổ phần hóa, thoái vốn vẫn chưa đầy đủ, có nơi còn bị ảnh hưởng bởi lợi ích cục bộ và tư duy nhiệm kỳ. 

“Một số cán bộ quản lý e ngại không còn vị trí lãnh đạo, quản lý đối với DN sau cổ phần hóa, thoái vốn nên vẫn còn chần chừ cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước hoặc đề nghị Nhà nước tiếp tục nắm giữ tỷ lệ chi phối khi cổ phần hóa”  - ông Hà nói. 

Đồng thời, cần đưa ra những giải pháp để thúc đẩy nhanh quá trình thoái vốn, cổ phần hóa DNNN tốt nhất, huy động vốn xã hội. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu cần xác định, phân loại những DNNN cần nắm giữ vốn, các cơ chế chính sách về cổ phần hóa và thoái vốn có phù hợp hay không? 

“Tôi được nghe phản ánh là nhiều chính sách không còn phù hợp, vậy chính sách nào không phù hợp? Khi cổ phần hóa DN quy mô lớn thì cần lựa chọn nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, xác định trách nhiệm tổ chức tư vấn, giá trị doanh nghiệp thế nào? Trách nhiệm DNNN sau cổ phần hóa thoái vốn ra sao? Trách nhiệm để cho cổ phần hóa chậm trễ ra sao” – Thủ tướng yêu cầu làm rõ. 

Đồng thời, Thủ tướng cũng yêu cầu việc cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước phải đảm bảo tính công khai, minh bạch, chặt chẽ. Mục tiêu là để không thất thoát tài sản nhà nước, đặc biệt là tài sản đất đai ở vị trí thuận lợi. Đối với những DNNN làm ăn kém hiệu quả, thua lỗ, có dự án kinh doanh không có hiệu quả kéo dài, dự án đắp chiếu… Thủ tướng yêu cầu cũng cần phải có phương án xử lý phù hợp.