Trong hang Sơn Đoòng - Ảnh: Oxalis cung cấp

Từ đó, cuộc sống của anh gắn bó với hang động này. Như một câu chuyện yêu đời được đời trả ơn, hiện anh đã là chủ một cơ sở du lịch khang trang bên bờ sông Son và ngày càng gắn bó với Sơn Đoòng hơn nữa.

Mỗi buổi hoàng hôn dần buông, thấy nhiều khách ngồi trong Ho Khanh homestay ngắm thuyền chạy trên sông Son như thuyền đang lướt dưới chân những dãy núi đá cao vời vợi, mới thấy bây giờ Hồ Khanh đã làm du lịch chuyên nghiệp lắm rồi.

Tìm hang động như nghiệp gắn vào thân

Ngồi tiếp khách nhưng Hồ Khanh vẫn không quên nhắc nhở nhân viên trong khu homestay của mình lấy áo phao cho khách mặc trước khi xuống bơi thuyền trên sông Son hay nhắc vợ chọn bắp ngon luộc cho khách. 

Dáng vẻ e dè và khắc khổ của anh sơn tràng (nghề khai thác rừng theo lối thủ công) và phụ hồ ngày nào nay đã phai đi khá nhiều, khi Hồ Khanh đã ra dáng một ông chủ làm du lịch lắm rồi.

Hồ Khanh kể rằng năm 1989, trong một lần đi tìm trầm, anh đã gặp một cái hang rất lớn. Lần đầu tiên thấy hang, dù chỉ có một mình giữa rừng sâu nhưng anh vẫn cố vượt qua mọi nỗi sợ hãi và tò mò đi vào một đoạn để xem. 

Trong hang đầy nhũ đá rất đẹp, lại tràn ngập không khí mát lạnh làm cho anh thấy thích thú. Cái hang này sau được đặt tên là Vực Cá Thau, nghĩa là cá nhiều như ở trong thau (chậu). Đó là cái hang đầu tiên anh tìm thấy, mở đầu cho việc tìm kiếm hang động của mình. 

Cũng từ đó, anh "bị" hang động kỳ bí kích thích trí tò mò khám phá, và đến năm 2009 thì anh đã tìm được hang Sơn Đoòng và dẫn đoàn Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh khảo sát thêm 17 hang động lớn khác nữa.

Chuyện phát hiện thấy hang Sơn Đoòng ban đầu anh chỉ kể với người làng, sau đó không biết thế nào mà lại loan ra khắp nơi. 

Năm 2006, người của Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh tìm đến hỏi thăm về hang. Anh cũng mách là từ năm 1991 đã thấy một hang rất lớn ở vùng núi Hạ Đoòng, họ liền nhờ anh dẫn đi tìm hang đó. 

Năm 2007, anh dẫn đoàn đi nhưng không tìm thấy, nên tháng 1-2008 anh quyết định một mình vào vùng Hạ Đoòng tìm lại hang lớn này và anh đã tìm đến đúng vị trí của hang.

Hồ Khanh cho biết từ đó đến nay anh vẫn gắn bó và yêu thích những chuyến đi tìm kiếm hang động.

Vì vậy mà hơn 10 năm qua, cứ vào tháng 3 hằng năm là anh lại làm người dẫn đường cho các đoàn đi tìm hang động trong rừng Phong Nha - Kẻ Bàng, giúp các đoàn tìm kiếm thêm được 13 hang động lớn nhỏ khác nữa. 

"Tìm kiếm hang động như cái nghiệp gắn vô thân tui, và số phận tui dường như cứ phải gắn vô với nó vậy! Thiếu nó e tui buồn mà chết mất. Vì rứa nên việc kinh doanh ở homestay hiện nay tui thường xuyên giao cả cho vợ, còn tui vừa mần vừa chờ họ gọi đi tìm hang!" - Hồ Khanh cười nói.

Khách đến nhờ "thương hiệu" tìm thấy Sơn Đoòng

Hiện tại, sau những chuyến dẫn các đoàn đi tìm hang động và phụ trách đội mang vác hành lý vào Sơn Đoòng cho Công ty Oxalis trở về, Hồ Khanh cùng vợ là chị Lê Thị Nghĩa điều hành cơ sở du lịch mang tên Ho Khanh.

Ho Khanh homestay nằm bên bờ sông Son. Mảnh vườn xưa rộng 2.000m2, đầy cây cối tạp nham, đất đai trống trếnh nay đã mọc lên 5 căn nhà nhỏ với 8 phòng nghỉ đủ tiêu chuẩn phục vụ du khách nước ngoài. 

Căn nhà gỗ xập xệ cách đây 10 năm, khi vừa mới công bố tìm thấy Sơn Đoòng, nay được thay bằng căn nhà gỗ mới. Sát bờ sông Son là căn nhà hai tầng khang trang làm nơi ăn uống và nghỉ giải lao cho khách. Hồ Khanh cho biết đã đầu tư gần 4 tỉ đồng cho homestay này. 

Trong đó từ tiền công những chuyến dẫn đường cho Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh và phụ trách đội mang vác hành lý cho Công ty Oxalis đưa khách vào Sơn Đoòng là trên 2 tỉ đồng, còn lại anh mạnh dạn vay ngân hàng. 

"Tui đã trả nợ cho ngân hàng hơn nửa tỉ đồng, đang cố gắng trả xong trong thời gian tới" - chị Nghĩa vui vẻ thổ lộ. Chị Nghĩa, sau gần 10 năm cùng chồng làm du lịch, cũng đã thay đổi nhiều. 

Thậm chí, như Hồ Khanh nói vui: "Vợ tui nay còn nói tiếng Anh như cháo... đậu khi tiếp đón khách là nhờ các lớp dạy tiếng Anh do vợ chồng ông Howard Limbert mở ngay trong cơ sở du lịch Ho Khanh".

Thời gian trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, trung bình mỗi tháng homestay của Hồ Khanh giúp anh "lận lưng" đều đặn 10 triệu đồng. "70% khách là người nước ngoài, họ nói do tui là người đã tìm ra Sơn Đoòng nên họ tìm đến nghỉ để được nghe kể chuyện đi tìm hang động" - Hồ Khanh bộc bạch. 

Ngồi ngắm cảnh thanh bình trên sông Son vào buổi chiều tà, anh John - một du khách đến từ Anh - cho biết: "Tôi đã nghe chuyện Hồ Khanh phát hiện Sơn Đoòng, nay tới Việt Nam tôi đến Phong Nha và rất muốn nghe chuyện từ Hồ Khanh". 

Khi nghe thông tin Hồ Khanh nay đích thân làm đội trưởng porter vào Sơn Đoòng, John liền giơ ngón tay cái lên tỏ ra thích thú.

Bên sông Son, Hồ Khanh xây dựng một bến thuyền nhỏ. Những ngày hè nắng nóng, từng đoàn khách rộn ràng lên xuống chèo thuyền, bơi lội... 

Trước đây khách Tây đến nhiều, nay do COVID-19 nên chỉ còn khách ta. Du khách đến với Ho Khanh homestay, ngoài để nghe câu chuyện về Sơn Đoòng và những chuyến đi tìm hang động mới của Hồ Khanh, còn được thưởng thức những sản vật địa phương như bắp nướng, khoai, lạc tươi luộc, cá trắm và tôm càng sông Son... do chính gia đình anh nuôi trồng.

Nghĩ đến tương lai

Nụ cười tươi rói của “ông chủ” Hồ Khanh trong cơ sở Ho Khanh homestay của mình - Ảnh: LAM GIANG

Với tương lai, Hồ Khanh cũng bộc bạch là phải cố gắng tận dụng ưu thế của di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng và tiếng tăm của Sơn Đoòng.

Nên anh đang tìm mặt bằng thích hợp ở Phong Nha để đầu tư xây dựng một khu vui chơi, giải trí phục vụ du khách.

Có vậy anh mới vừa có thêm thu nhập, vừa giữ được chân du khách ở lại với Phong Nha sau khi tham quan hang động trở về. Hồ Khanh cũng đang "đầu tư" cho lâu dài bằng cách cho hai cậu con trai theo học ngoại ngữ và du lịch ở Trường ĐH Quảng Bình, để sau này ra trường tiếp quản và mở rộng Ho Khanh homestay thay cha.

Hang Sơn Đoòng đã lớn nhất thế giới rồi, giờ còn lớn hơn nữa

TTO - Dù đang giữ vị trí hang động lớn nhất thế giới, kích thước thật sự của hang Sơn Đoòng có thể phải bổ sung thêm 1,6 triệu m3 nữa nhờ con sông ngầm nối với hang Thung vừa được phát hiện.