TT - Hơn 6 triệu người truy cập bản nhạc Harlem shake trên YouTube quan tâm tới điều gì? Thực tế cho thấy họ chỉ quan tâm tới 30 giây đầu tiên của bản nhạc hoàn chỉnh này.

Vậy mà Harlem shake vẫn ghi dấu ấn thú vị trong lịch sử Billboard khi đứng chễm chệ ở vị trí số 1 trên bảng xếp hạng hot 100 suốt ba tuần qua.

Phóng to

Tay Dj kiêm nhà sản xuất 23 tuổi Baauer, tác giả của hiện tượng Harlem shake - Ảnh: mtvhive.com

Câu chuyện của hiện tượng này cũng như ca khúc Thrift shop của Macklemore và Ryan Lewis - ca khúc đã bị chính Harlem shake hạ bệ sau một tháng đứng chắc vị trí đầu - không đơn giản là những sản phẩm giải trí mới đang được ưa thích. Ðó là câu chuyện của những xu hướng mới của âm nhạc đại chúng.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Thắng nhờ Internet

Cả Harlem shake và Thrift shop đều "thắng" nhờ những con số gắn với lượng tải về (download) và xem (view) trên Internet. Ðây là một bước thay đổi được cho là rất thức thời của Billboard khi mở rộng thêm tiêu chí xếp hạng dựa trên lượng tải về từ iTunes (miễn phí hoặc trả phí) và xem trên YouTube bên cạnh cách đánh giá truyền thống dựa trên lượng đĩa bán ra (đĩa đơn hoặc album). Cái cũ được nới rộng thì chắc chắn những giá trị mới sẽ nảy sinh.

Tay dj kiêm nhà sản xuất 23 tuổi Baauer chưa bao giờ nghĩ bản nhạc mình tạo ra lại đạt được thành tích ghê gớm như vậy. Quả thật, hãy thử so sánh, nếu Gangnam style của Psy là một ca khúc hoàn toàn mới thì Harlem shake đơn giản là một sản phẩm hòa trộn của những thứ có sẵn. Một vài mẫu âm sample hip hop miền Nam Mỹ trộn với mẫu âm "Harlem shake" của nhóm rap underground nổi tiếng Plastic Little theo phong cách trap, một nhánh nhỏ của nhạc điện tử mang nhiều hiệu ứng vũ đạo. Bản nhạc này không thành công nhờ ca từ hay giai điệu gì đặc biệt mà đơn giản là nó... dễ nhảy múa và trở thành phần nhạc nền cho những video clip tự quay trên YouTube. Bản thân Baauer không hề có một bản video clip đàng hoàng cho ca khúc nhưng Harlem shake lại có tới hơn 1 vạn phiên bản nhảy múa khác nhau được quay trên khắp năm châu. Vậy là xong, hiện tượng giải trí đại chúng của năm 2013 đã xuất lộ!

Nghệ sĩ chơi nhạc hoặc đưa ra các sản phẩm âm nhạc để công chúng nghe và nếu được đón nhận là thành công? Tư duy đó quả thật đã trở nên lỗi thời. Những hiện tượng như Gangnam style năm ngoái hay Harlem shake năm nay cho thấy cách thức tiếp cận bị động đó đã manh nha những thay đổi và mở đường cho xu hướng giải trí có tính chất tương tác mạnh mẽ hơn.

Phóng to

Cặp đôi Macklemore - Ryan Lewis và bản hit Thrift shop đã đứng vị trí đầu bảng xếp hạng Billboard suốt một tháng đầu năm 2013 - Ảnh: hiphopwired

"Thủ phạm" lần này là công chúng

Cây viết phê bình âm nhạc Jon Caramanica của tờ New York Times nhận xét: "Giống như sự nổi lên của trào lưu alternative những năm 1990, chúng ta đang đối diện với một cuộc "phá rào" mới của âm nhạc đại chúng khi những giá trị nhận biết thể loại lại tiếp tục bị xóa mờ. Nhưng "thủ phạm" lần này là... công chúng". Nhận xét trên nói tới ca khúc Thrift shop của cặp đôi "trên trời rơi xuống" Macklemore và Ryan Lewis.

Thrift shop là một bài rap có không khí vui nhộn nhưng gần gũi, đời thường và không giống như những gì được ấn định với hip hop là sự bóng bẩy, thời trang hay bạo lực, tục tĩu... Macklemore cũng không phải một gã rapper quá đặc biệt. Trong video clip với hơn 12 triệu người xem, hình ảnh của Macklemore không hơn gì một anh nông dân tỉnh lẻ. Ấy vậy mà Thrift shop vẫn là ca khúc đầu tiên của năm 2013 đứng đầu bảng xếp hạng Billboard suốt một tháng. Và mặc dù bị Baauer hạ bệ hồi cuối tháng 2 trên bảng hot 100 nhưng tám tuần qua, Thrift shop vẫn đứng số 1 ở bảng xếp hạng nhạc số (digital songs) nhờ lượng download ca khúc này trên Internet không hề giảm sút.

Con đường tới thành công của Macklemore và Ryan Lewis mất khoảng hai năm. Một năm đầu họ tung ra các đĩa demo, chơi nhạc ở các câu lạc bộ nhỏ để xây dựng đội ngũ người biết đến và thích nhạc của mình. Họ ký được hợp đồng hai tour diễn nhỏ trên nước Mỹ và sau bốn tháng lưu diễn, họ dùng toàn bộ số tiền để ghi âm album đầu tay The heist. "Chúng tôi đầu tư rất nhiều thời gian để xây dựng lực lượng người hâm mộ trên Internet. Ðến khi album hoàn thành, qua các kênh trực tuyến, chúng tôi có thêm nhiều người nghe hơn" - Macklemore chia sẻ.

Ðĩa nhạc và đặc biệt là ca khúc Thrift shop không quá xuất sắc nhưng nó lại được ra đời hoàn toàn từ câu chuyện của những người nghe nhạc của cặp đôi nghệ sĩ. Chính vì thế âm nhạc của họ được đón nhận ngay cũng như tạo sức lan tỏa mạnh mẽ.

Thể loại nào, phong cách nào giờ đây chỉ còn là phương tiện. Xu hướng giải trí đại chúng thế giới hiện nay tạo ra một đối tượng nghệ sĩ vô danh. Họ chính là công chúng.