Sau khi nhận được văn bản từ Tòa tổng giám mục về việc xin sửa chữa nhà thờ Đức Bà, ông Lê Tôn Thanh, phó giám đốc Sở Văn hóa - thể thao TP.HCM, cho biết TP rất ủng hộ và hướng dẫn để Tòa tổng giám mục làm theo quy trình chung về bảo tồn đối với những công trình có giá trị văn hóa lịch sử... 

Nhà thờ Đức Bà tọa lạc giữa trung tâm TP.HCM - Ảnh: Hữu Khoa

Trăn trở với từng viên ngói

Theo linh mục Hồ Văn Xuân, dự kiến trùng tu nhà thờ Đức Bà đã có từ hơn 10 năm trước nhưng thời điểm đó còn có nhiều công trình khác cần được ưu tiên hơn nên việc trùng tu mới chỉ là dự kiến.

Đến nay, do nhà thờ Đức Bà đã xuống cấp rất nghiêm trọng nên không thể lùi việc trùng tu lại nữa, dù ở bên ngoài trông vẫn còn bình thường. “Nếu chậm trễ hơn nữa, chúng tôi lo sợ nguy hiểm cho giáo dân đến sinh hoạt, và khi đã hư hỏng nặng quá không trùng tu được nữa thì sẽ có tội với tiền nhân” - ông nói.

Bên ngoài nhà thờ trông vẫn bình thường nhưng bên trong, sau những trận mưa lớn, nước mưa thấm dột tích tụ rất nhiều trên hệ thống trần, gây hư hại các kết cấu bên trong, khiến hệ thống chịu lực yếu đi.

Chính vì vậy, chống dột được xác định là nhiệm vụ cấp bách nhất hiện nay. Ước tính mái nhà thờ hiện có khoảng 50.000 viên ngói. Ngói và kính màu thời đó được nhập từ các hãng mà nay đã không còn sản xuất.

Trải qua nhiều lần tu sửa, loại ngói nguyên thủy Marseille cũng chỉ còn một số ít, còn lại là ngói Indochinois và ngói Phú Hữu. Cả hai hãng ngói này hiện nay đều không còn nữa nên việc phục dựng nguyên trạng là điều khó khăn.

Linh mục Hồ Văn Xuân cho biết thêm: “Sở Văn hóa - thể thao có nói nếu tìm được ngói nguyên thủy của Marseille thì hợp hơn. Ngói cũ mà nhập khẩu về rất khó, cũng không thể kiểm định còn sử dụng được hay không.

Còn nếu đặt ngói mới thì tốn kém lắm”. Loại ngói này trong nước khó làm chính xác như nguyên mẫu được. Tháng 7 này, linh mục Xuân sẽ sang Pháp để liên hệ với những nơi làm kính màu và tìm nguồn ngói cho phù hợp.

Trước những lo ngại của nhiều người về việc trùng tu nhà thờ sẽ làm mất đi vẻ đẹp ban đầu của công trình, vị linh mục tổng đại diện khẳng định việc gìn giữ những nét đẹp nguyên thủy của nhà thờ được xác định là quan trọng hàng đầu và Tòa tổng giám mục sẽ làm rất kỹ để giữ gìn những nét đẹp đó.

Người Việt thi công

Về đơn vị thi công trùng tu nhà thờ Đức Bà, linh mục Hồ Văn Xuân cho biết dự kiến sẽ giao cho một đơn vị trong nước với sự phối hợp, tư vấn của nhiều nhà chuyên môn. Công ty này đã từng thi công văn phòng Hội đồng Giám mục, trùng tu nhà nguyện Tòa tổng giám mục.

Công tác kiểm định được Công ty Kiểm định xây dựng Sài Gòn thực hiện từ tháng 5 tới nay đã cơ bản hoàn thành. Sau khi kiểm định xong sẽ có những đánh giá cần thiết về mức độ hư hỏng, lên phương án sửa chữa cho phù hợp. Việc trùng tu sẽ được tiến hành từ trên xuống.

Trước tiên là phần mái ngói, sau đó là tháp chuông, tiếp đến là phần nội thất bên trong. Khi trùng tu cũng sẽ có tính toán để nhà thờ thoáng mát, bớt nóng hơn. Tháp chuông nhà thờ cao hơn 60m, cũng là một thách thức về an toàn khi thi công.

Trùng tu nhà thờ Đức Bà được xem là công trình trọng điểm của Tổng giáo phận TP.HCM trong những năm tới. Do đó, thời gian bắt đầu trùng tu trong ba tháng tới mới chỉ là dự kiến. Linh mục tổng đại diện cho biết hiện nay nguồn kinh phí để trùng tu chưa có.

“Chúng tôi xác định dựa vào nội lực là chính, đó là nguồn lực từ các linh mục, tu sĩ, giáo dân, ân nhân... Sắp tới chúng tôi sẽ ra thư kêu gọi, trong đó nói tường tận ý nghĩa, lịch sử nhà thờ, những điều độc đáo, chụp lại hiện trạng của nhà thờ... để mọi người thấy được sự cần thiết phải trùng tu” - vị này nói.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lê Tôn Thanh cho biết đến thời điểm này Tòa tổng giám mục chưa gửi hồ sơ về việc trùng tu sang. Theo ông Thanh, việc trùng tu cần đảm bảo các quy định chung. “Các linh mục bên Tòa tổng giám mục cũng rất hiểu điều này và TP rất ủng hộ việc trùng tu” - ông Thanh nói.