Triển lãm mang tên "Tinh thần khởi nghĩa: Nghệ thuật cổ động của Việt Nam từ bộ sưu tập của The Dogma" diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật (97A, Phó Đức Chính, P. Nguyễn Thái Bình, Q.1) giới thiệu bộ sưu tập gần 70 tác phẩm tranh cổ động (áp phích) và mẫu tem của các họa sĩ Việt Nam, với hình ảnh các chiến sĩ can trường, trải qua bao khó khăn và hiểm nguy trong thời kỳ từ năm 1954 đến 1975.

“Những áp phích là tài liệu lịch sử, đồng thời cũng minh chứng cho việc sử dụng nghệ thuật và sự phát triển của các nghệ sĩ trong nước”, Richard Di San Marzano, người phụ trách của Dogma Collection (tổ chức sưu tập tranh ảnh cổ động VN lớn nhất thế giới), nói về buổi triển lãm sắp tới.

Ông Marzano cho biết có khoảng 1.000 bức áp phích được Dominic Scriven, một nhà đầu tư ngân hàng người Anh, thu thập kể từ khi ông này đến Việt Nam từ những năm 1990 và hồ hởi nhận xét rằng các tác phẩm này "có các nhân vật và phong cách rất riêng biệt".

Phần lớn áp phích miêu tả cảnh đánh đuổi ngoại xâm, ca ngợi tinh thần chiến đấu chống quân thù, có nhiều biểu tượng quốc gia như hoa sen hay gương mặt của chủ tịch Hồ Chí Minh.

Hình tượng phụ nữ trong các tác phẩm này cũng được thể hiện với nhiều vai trò, đặc biệt là vai trò một người chiến sĩ cách mạng trực tiếp chiến đấu.

“Tôi thật sự thấy thú vị khi thấy 80% các bức áp phích đều có chữ ký tác giả”, Di San Marzano nói, và cho biết nhờ đó ông có thể tìm ra tung tích những người này và bắt tay vào thực hiện dự án để “lưu trữ và lên danh mục càng nhiều áp phích càng tốt trước khi chúng biến mất mãi mãi”.

Trong quá trình trò chuyện với các tác giả, Di San Marzano nói ông nghe được những câu chuyện đáng sợ thời chiến tranh của các tác giả.

Rất nhiều người trong số họ đến vùng chiến sự để vẽ các hình tuyên truyền, cổ động, chấp nhận đương đầu với nhiều hiểm nguy, khả năng bị phe bên kia chiến tuyến bắt hoặc tệ hơn là bị tra tấn.

Là một nghệ sĩ, Di San Marzano dành nhiều năm để xây dựng một bức tranh tổng thể về mức độ quan trong của nghệ thuật cổ động Việt Nam và vai trò của các họa sĩ, kể từ khi ông bắt đầu quá trình sưu tập từ năm 2007.

Kể lại quá trình phỏng vấn các họa sĩ Việt Nam với CNN, Di San Marzano cho biết rất nhiều người trong số họ tự hào về vai trò của mình trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm, bất kể những khác biệt về xuất thân hay khả năng.

“Tôi không biết là mình đang tạo nên nghệ thuật cổ động. Tôi chỉ đơn giản nghĩ đó là cách để giúp công chúng hiểu” - đó là lời của Phạm Thanh Tâm, một trong các họa sĩ Di San Marzano từng phỏng vấn.

Xem các tranh cổ động thời chiến của họa sĩ VN trong bộ sưu tập của The Dogma được CNN giới thiệu: