Điều khiển tàu đổ bộ Mặt trăng quay lại quỹ đạo của nó là một trong những khoảnh khắc nguy hiểm của sứ mệnh Apollo 11 - Ảnh: NASA

Khi hai phi hành gia Buzz Aldrin và Neil Armstrong trở thành những người đầu tiên đặt chân lên Mặt trăng ngày 20-7-1969, Tổng thống Mỹ Richard Nixon cũng trở thành người đầu tiên trên Trái đất gọi điện lên Mặt trăng.

Trong cuộc điện đàm với modul mặt trăng thông qua Trung tâm điều khiển NASA ở Houston (Texas), Nixon nói với các phi hành gia rằng cả thế giới tự hào về họ, "nhờ những gì các anh làm, thiên đường đã trở thành một phần của thế giới loài người".

Nhưng ít ai biết vào lúc đó, nhà lãnh đạo của nước Mỹ đã chuẩn bị tinh thần thực hiện một cuộc gọi khác - cho hai người vợ sắp trở thành "góa phụ" của Armstrong và Aldrin.

Thậm chí sau khi tàu đổ bộ của họ đáp thành công xuống Mặt trăng đêm đó, không có gì bảo đảm Aldrin và Armstrong sẽ quay lại modul chính trên quỹ đạo - nơi đồng nghiệp Michael Collins đang chờ - một cách an toàn, chứ đừng nói gì quay lại Trái đất.

Hiểu rõ điều đó, Tổng thống Nixon đã nhờ diễn giả William Safire soạn cho ông bản kế hoạch dự phòng trong trường hợp thảm họa xảy ra.

Trong một cuộc phỏng vấn sau này, Safire kể lại việc điều khiển modul mặt trăng trở lại quỹ đạo để ráp với modul chính là một trong những khoảnh khắc nguy hiểm nhất của sứ mệnh Apollo 11.

"Nếu họ không làm được, họ sẽ bị bỏ rơi trên Mặt trăng cho đến chết. Hai người đàn ông sẽ chết vì đói, hoặc phải tự sát trước khi điều đó xảy ra" - ông Safire hồi tưởng.

Trong kịch bản đó, NASA sẽ cắt mọi liên lạc với hai phi hành gia bất hạnh, và Tổng thống Nixon nhận trách nhiệm thông báo cho toàn thế giới về những gì xảy ra.

Cuối cùng, mặc cho một vài sự cố nhỏ (một bộ phận ngắt mạch điều khiển động cơ của modul mặt trăng bị hư), Aldrin và Armstrong đã hội ngộ thành công với Collins trên quỹ đạo Mặt trăng, và cả ba trở về Trái đất an toàn.

Tổng thống Nixon, một cách may mắn, đã không phải đọc bài điếu văn diễn giả Safire chuẩn bị sẵn. Ngày nay, văn bản này vẫn còn lưu trữ trong Thư viện và bảo tàng Richard Nixon ở California.

Bài điếu văn diễn giả William Safire gửi cho Chánh văn phòng Nhà Trắng H.R. Haldeman năm 1969 - Ảnh:Thư viện và bảo tàng Richard Nixon

TTO - Những người theo thuyết âm mưu tin rằng phi hành gia Neil Armstrong chưa bao giờ đặt chân lên Mặt trăng căn cứ vào một trong những manh mối quan trọng: Quốc kỳ của Mỹ cắm trên bề mặt Mặt trăng tung bay dù gió không tồn tại trên vệ tinh này.