Phóng to

Chị Minh đi dự một hội thảo trước ngày sinh một tuần vào đầu năm 2011 - Ảnh: Phạm Hoài Thanh

Buổi ra mắt cuốn sách ảnh Phụ nữ tiêm chích ma túy: không chỉ là con số diễn ra ở Hà Nội đêm 16-11, chị Minh dẫn đầu năm người nòng cốt của Gạch Đầu Dòng lên hát. Rồi chị bảo nếu muốn hỏi gì, lát gặp nhau nửa tiếng, thật dứt khoát và tự tin. Hỏi chị có đưa tên thật lên báo được không, chị cười: được.

“Tôi không mơ cao”

Ít người nghiện ma túy muốn công khai cái “quá khứ nghiện”. Chị Minh thì không. Chị kể năm 1996, khi mới 19 tuổi, chị và mấy người bạn bập vào ma túy. Nghiện ròng rã từ đấy đến năm 2003. Có lúc chị muốn bỏ nhưng bỏ ma túy khó lắm. Năm 2003, chị bị bắt. Không có ma túy, những lúc cắt cơn đau đớn như có con giòi bò trong xương. Nhưng chị nghiến răng để bỏ ma túy. “Cắt cơn không khó bằng dự phòng tái nghiện” - chị Minh tâm sự.

Vậy mà từ khi ra trại, chị không mảy may nhớ thuốc. “Tôi đã quyết rồi. Cai nghiện được thì mới có cơ hội sống như người bình thường. Tôi mong có một người chồng, năm 2006 đã gặp được anh ấy. Mẹ chồng biết quá khứ của tôi và rất thông cảm. Tôi mong có một đứa con, chạy chữa mãi đầu năm vừa rồi đã sinh được một cháu trai. Cuộc đời còn gì vui hơn thế, tôi không mơ gì cao” - chị cho biết.

Chị Minh kể năm 2008, nhìn những người có HIV thành lập nhóm tự lực, giải quyết những vấn đề khó khăn của người có HIV, chị nghĩ đến những vấn đề mà người nghiện, đã cai nghiện gặp phải nên quyết định cùng một số anh chị em đồng cảnh thành lập Gạch Đầu Dòng (trụ sở trên đê Tô Hoàng, Hà Nội). Từ tháng 10-2011, chị giữ vai trò trưởng nhóm với 300 thành viên ở nhiều tỉnh thành. Công việc chính của chị và 11 bạn nòng cốt là cung cấp kiến thức dự phòng HIV, dự phòng tái nghiện, thông tin phòng khám cấp methadone, chăm sóc khi cắt cơn, hỗ trợ tìm việc làm và cho vay vốn. Từ chỗ 2/3 thành viên đang dùng ma túy, giờ chỉ còn 1/3 thành viên còn dùng. Ngoài ra, khoảng 80 người có việc làm, trong đó một số người là đồng đẳng viên.

15.000 phụ nữ VN nghiện ma túy

Theo bác sĩ Khuất Hải Oanh, Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phát triển cộng đồng đang hỗ trợ Câu lạc bộ Về Nhà (nhóm tự lực Gạch Đầu Dòng của chị Minh là thành viên), nhờ có Câu lạc bộ Về Nhà mà những người như chị P.T.D.N. (34 tuổi) từng có chín năm nghiện, ba năm đi tù vì tội tàng trữ ma túy, trở nên tự tin, có việc làm, được con trai mình đón nhận.

Bác sĩ Oanh cũng cho biết hai năm qua trung tâm tiến hành nghiên cứu cho thấy phụ nữ nghiện ma túy chiếm 10% trong tổng số người nghiện tại VN, với khoảng 15.000 chị em. Tại Hà Nội tuổi trung bình của họ là 33, tại TP.HCM tuổi trung bình của phụ nữ nghiện chỉ 27. Số năm đi học trung bình của phụ nữ nghiện ma túy thường thấp, chỉ từ 6,7-7,9 năm. Hầu hết họ từng kết hôn và nhiều người đã ly dị. Phần lớn họ dễ bị nhiễm HIV, các bệnh lây qua đường tình dục, đường máu hơn nam giới nghiện vì họ rất lụy tình.

Ai cũng có quá khứ, quá khứ của những người nghiện ma túy có thể làm người khác e ngại. Nhưng các chị đã dũng cảm kể ra quá khứ ấy để người khác không phạm phải, âu cũng là việc làm dũng cảm. Vì thế, tôi muốn kể câu chuyện chị nhóm trưởng nhóm những người nghiện - chị Phạm Thị Minh.