Tối 27-11 (giờ Nhật Bản), ngay sau cuộc hội đàm thành công, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã gặp báo chí, cùng thông báo quyết định nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.

Vì hòa bình, thịnh vượng ở châu Á và thế giới

Gần như ngay lập tức, phiên bản điện tử của các tờ báo Nhật Bản đã đưa thông tin này lên những vị trí nổi bật của trang chủ.

Phát biểu tại cuộc gặp báo chí, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng xác nhận hai nước đã quyết định nâng cấp quan hệ.

"Chúng tôi thống nhất cùng ra Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới. 

Đây là sự kiện quan trọng, mở ra chương mới trong quan hệ Việt Nam - Nhật Bản phát triển thực chất, toàn diện, hiệu quả, gắn kết chặt chẽ, đáp ứng lợi ích của hai bên, đóng góp vào hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển ở khu vực và thế giới", nhà lãnh đạo Việt Nam nhấn mạnh.

Thủ tướng Kishida Fumio chia sẻ từ khi trở thành nghị sĩ Quốc hội, ông đã tham gia hoạt động trong Liên minh nghị sĩ hữu nghị Nhật - Việt và hầu như mỗi năm đều đến thăm Việt Nam. "Tôi có mối duyên nợ rất sâu sắc đối với Việt Nam", nhà lãnh đạo Nhật Bản bày tỏ.

Hai nhà lãnh đạo cho biết đã thống nhất những phương hướng lớn, chủ đạo của quan hệ hữu nghị hợp tác Việt - Nhật trong thời gian tới. Theo đó, về chính trị và quốc phòng - an ninh, hai bên nhất trí tăng cường giao lưu, tiếp xúc cấp cao hằng năm với nhiều hình thức linh hoạt.

Hai bên sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả các cơ chế đối thoại hợp tác đã có và thiết lập cơ chế hợp tác mới, tăng cường hợp tác quốc phòng - an ninh thực chất, hiệu quả trên cơ sở văn kiện chung đã ký kết giữa hai nước.

Về hợp tác kinh tế và lĩnh vực mới, hai nhà lãnh đạo nhất trí tiếp tục tăng cường liên kết kinh tế, thúc đẩy hợp tác đảm bảo an ninh kinh tế, mở rộng hợp tác các lĩnh vực mới như đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Thủ tướng Kishida Fumio cho rằng Việt Nam là đối tác cần thiết của Nhật Bản để hướng tới thực hiện sáng kiến "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở", là cứ điểm quan trọng trong chuỗi cung ứng của Nhật Bản và là điểm đến đầu tư triển vọng nhất trong các nước ASEAN.

Hai bên sẽ cùng hợp tác để đồng sáng tạo các ngành công nghiệp tương lai như công nghệ cao, đào tạo nguồn nhân lực, cùng xúc tiến hợp tác và hỗ trợ về thiết bị quốc phòng. Thủ tướng Kishida khẳng định: "Nguồn nhân lực Việt Nam là sự hiện diện không thể thiếu trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của Nhật Bản".

Nhật Bản cam kết tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thực hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ cũng như khẳng định Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong đa dạng hóa chuỗi cung ứng của nước này.

Phía Nhật Bản cam kết tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp nước này, thực hiện các cam kết, trong đó có giảm phát thải ròng carbon bằng 0 vào năm 2050.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cũng hoan nghênh các khoản vay ODA từ Nhật Bản, dự kiến riêng năm nay vượt mốc 100 tỉ yen (khoảng 671 triệu USD) và cho biết đây là tiền đề quan trọng để hai nước duy trì và đẩy mạnh hợp tác ODA những năm tới, tập trung vào các lĩnh vực như kết cấu hạ tầng chiến lược, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chống biến đổi khí hậu và y tế.

Độc lập, tự chủ trong đối ngoại

Trao đổi với Tuổi Trẻ, giáo sư Stephen Nagy (Đại học Cơ đốc giáo quốc tế, Nhật Bản) đặt việc Việt Nam và Nhật Bản nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện trong một bối cảnh rộng hơn. Ông lưu ý đến việc chỉ trong gần ba tháng qua, Việt Nam đã thiết lập Đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ và Nhật Bản, lần lượt là nền kinh tế số 1 và số 3 thế giới.

Theo vị chuyên gia này, cả Tokyo lẫn Washington đều đánh giá cao vị trí địa chiến lược cùng những tiềm năng lớn của Việt Nam trong khu vực lẫn thế giới. 

"Quyết định của Việt Nam nâng cấp quan hệ lên mức cao nhất với cả Mỹ và Nhật Bản trong vòng ba tháng là một quyết định sáng suốt dựa trên nguyên tắc bốn không và lợi ích của Hà Nội đối với hòa bình, ổn định trong khu vực", ông Nagy khẳng định.

Lý giải thêm về quyết định của Nhật Bản, tiến sĩ Nagao Satoru (Viện Hudson, Mỹ) cho hay Tokyo đang trong quá trình đa dạng hóa chuỗi cung ứng để đảm bảo an ninh kinh tế và lợi ích quốc gia.

Trong quá trình đó, Nhật Bản nhìn thấy Việt Nam là một điểm đến lý tưởng, có nguồn nhân lực tốt lẫn tài nguyên dồi dào. Các doanh nghiệp Nhật Bản cũng rất thích đến Việt Nam vì môi trường đầu tư thuận lợi, chính trị ổn định.

Về tiềm năng hợp tác giữa hai nước sau khi nâng cấp, giáo sư Nagy nhận xét Việt Nam đang ở giai đoạn phát triển lý tưởng để tiếp nhận công nghệ xanh giúp phát triển bền vững hơn. "Chuỗi cung ứng chất bán dẫn có thể xuất hiện tại Việt Nam trong tương lai nếu Nhật Bản và các nước khác quyết định đầu tư chiến lược vào Việt Nam để tạo nền tảng cho chuỗi cung ứng công nghệ bền vững", ông Nagy nói.

Cũng theo ông Nagy, Nhật Bản hy vọng rằng các khoản đầu tư ODA và FDI vào Việt Nam sẽ tạo ra sự phát triển bền vững không chỉ ở nước này mà còn thúc đẩy sự hội nhập của các doanh nghiệp và các nước trong khu vực. "Logic của Nhật Bản là ASEAN càng hội nhập chặt chẽ thì khối này càng có nhiều quyền tự chủ về chiến lược để đưa ra các quyết định địa chính trị độc lập", vị giáo sư đang giảng dạy tại Nhật Bản nêu lập luận.

* Ông Sugano Yuichi (trưởng đại diện JICA Việt Nam):

Mở ra giai đoạn hợp tác mới

Đối tác chiến lược toàn diện được hiểu là cấp độ cao nhất trong quan hệ đối ngoại của Việt Nam với các nước, cho thấy sự tin cậy lẫn nhau và cam kết với nhau một cách sâu rộng, mạnh mẽ và lâu dài nhất.

Việc Việt Nam và Nhật Bản xác lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện mở ra giai đoạn hợp tác mới trong quan hệ hai nước.

Quan hệ ở tầm cao mới này sẽ tạo điều kiện để hai bên tăng cường hiểu biết lẫn nhau, xây dựng và củng cố lòng tin, từ đó làm sâu sắc thêm mối quan hệ hai nước.

Cũng thông qua mối quan hệ này, Nhật Bản có điều kiện tăng cường quan hệ với ASEAN và các nước trong khu vực.

Nhờ có những tác động tích cực trên, mối quan hệ ở tầm cao mới sẽ tạo điều kiện huy động và tập trung nguồn lực cho các chương trình, kế hoạch hợp tác quan trọng mà hai bên cùng có lợi. Khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện không chỉ mang lại lợi ích cho nhân dân hai nước, mà còn đóng góp quan trọng cho hợp tác và phát triển bền vững của khu vực và thế giới.

Là nhà tài trợ song phương ODA lớn nhất cho Việt Nam, JICA sẵn sàng đóng góp vào mối quan hệ hữu nghị và sự phát triển của hai nước thông qua các hoạt động của mình dựa trên cam kết giữa các nhà lãnh đạo và hai chính phủ.

* Ông Tetsuya Nagaiwa (tổng giám đốc Muji Việt Nam):

Cơ hội hợp tác sẽ sâu sắc hơn

Chúng tôi tin rằng khi nâng cấp quan hệ Việt Nam và Nhật Bản lên Đối tác chiến lược toàn diện, các cơ hội hợp tác trên đa lĩnh vực vốn đã đa dạng sẽ càng trở nên sâu sắc hơn giữa hai quốc gia.

Dưới quan điểm cá nhân, tôi rất vui khi mối quan hệ hai nước thêm bền chặt.

Còn dưới góc độ là người đại diện công ty, chúng tôi cam kết tiếp tục đầu tư và hoạt động lâu dài tại Việt Nam để cùng nhau phát triển bền vững.

Mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước giúp doanh nghiệp Nhật Bản nâng cao uy tín thương hiệu trong mắt người tiêu dùng Việt. Đặc biệt, niềm tin về chất lượng Nhật Bản với người Việt luôn ở mức cao.

Tính đến cuối tháng 11, chúng tôi đang có bảy cửa hàng tại TP.HCM và Hà Nội, với tổng diện tích hơn 14.000m2. Thành tựu nổi bật và đáng tự hào của Muji Việt Nam là sự tăng trưởng đều không chỉ trong phạm vi kinh doanh mà còn trong mối quan hệ giữa các sản phẩm Muji và đời sống người Việt. Chúng tôi luôn ý thức cao độ cam kết của mình là trở thành một công ty hữu ích và hữu dụng cho người Việt và xã hội.

Cho đến nay, sự phát triển các cửa hàng tiếp tục chứng minh Việt Nam là một thị trường đầy hấp dẫn, nhờ một nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh, dân số đông, ổn định chính trị...

Và đặc biệt, người Việt Nam rất cởi mở và sẵn sàng đón nhận những thứ mới mẻ. Ngoài ra, việc Tập đoàn Ryohin Keikaku Co., Ltd. (công ty mẹ của Muji Việt Nam) có nhiều nhà máy đối tác tại Việt Nam cũng là một trong những lý do cho cam kết các khoản đầu tư lâu dài.

* Ông Furusawa Yasuyuki (tổng giám đốc AEON Việt Nam):

Thúc đẩy mở rộng đầu tư ở Việt Nam

Tập đoàn AEON xác định Việt Nam là thị trường trọng điểm thứ hai bên cạnh Nhật Bản để tăng tốc đẩy mạnh hoạt động đầu tư.

Với chiến lược đó, chúng tôi đã và đang triển khai nhiều kế hoạch đầu tư tại Việt Nam, bao gồm phát triển đa dạng mô hình bán lẻ.

Chúng tôi mong muốn tăng cường hợp tác chặt chẽ với các nhà sản xuất ở Việt Nam để cùng nhau phát triển và cải tiến công nghệ để mang đến các sản phẩm nội địa chất lượng cho người tiêu dùng.

Từ đó, từng bước nâng cao năng lực sản xuất của nhà cung cấp ở Việt Nam, chất lượng sản phẩm hướng đến đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang các nước khác ở châu Á.

Khi Việt Nam và Nhật Bản nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện, các mục tiêu này của chúng tôi được kỳ vọng sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của các bộ ban ngành Việt Nam trong việc chỉ đạo và hướng dẫn nhằm đẩy nhanh quá trình thực hiện các thủ tục liên quan để triển khai nhanh chóng các kế hoạch mở rộng đầu tư tại Việt Nam trong thời gian tới.

Việt Nam và Nhật Bản có mối quan hệ ngoại giao rất tốt, cả hai bên đều nỗ lực thúc đẩy phát triển mối quan hệ đối tác chiến lược trong nhiều năm qua. Ngoài bán lẻ, Việt Nam và Nhật Bản còn có lịch sử hợp tác lâu dài trong nhiều lĩnh vực khác.

Tuyên bố chung Việt Nam, Nhật Bản về nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện

Tuyên bố chung Việt Nam - Nhật Bản gồm 52 điểm, nhấn mạnh những thành tựu trong 50 năm qua và hướng tới một chương mới trong quan hệ song phương, vì hòa bình và thịnh vượng của cả hai nước, khu vực và thế giới.