Hà Thanh khi còn thi đấu - Ảnh: NAM KHÁNH

Phan Thị Hà Thanh - cái tên đã đi vào lịch sử TDDC VN khi là VĐV đầu tiên giành HCĐ thế giới, hai lần giành vé đến Olympic - đã giã từ sự nghiệp vào đầu năm 2017. Hiện Hà Thanh đang bận rộn hoàn thành chương trình năm cuối tại Trường đại học TDTT Bắc Ninh.

Hết giờ học, cô lại đón xe khách từ Bắc Ninh về Hải Phòng để làm HLV cho đội TDDC Hải Phòng. Cô bước vào một chương mới của cuộc đời cũng thách thức chẳng kém gì thời là VĐV.

Giờ tôi mới được ở bên gia đình

Đó là tâm sự của Hà Thanh khi nói về quyết định chia tay sự nghiệp VĐV để chuyển sang làm HLV. Suy nghĩ hàng năm trời với nhiều lo âu, tiếc nuối, dằn vặt..., cuối cùng tháng 1-2017 Hà Thanh quyết định chia tay đội tuyển TDDC quốc gia dù chỉ còn tám tháng nữa SEA Games 29 sẽ diễn ra, cơ hội để cô có thể tái lập thành tích đoạt ba HCV như ở SEA Games 28 là hoàn toàn có thể. Tuy nhiên, Hà Thanh quyết không quay đầu nhìn lại.

Hà Thanh chia sẻ: “Tôi không khóc khi quyết định từ giã sự nghiệp VĐV bởi đó là quá trình khó khăn để suy nghĩ, đấu tranh rất dài. Có buồn, có tiếc nuối và nhớ sàn đấu nhưng đã đến lúc tôi nghĩ mình nên dừng lại. Nếu tiếp tục thi đấu, có thể tôi sẽ phải phẫu thuật mổ đầu gối bởi chấn thương quá nhiều, quá lâu tích tụ.

Giờ chỉ thay đổi thời tiết, cơ thể tôi đã đau nhức, đầu gối đau mỏi, khi làm động tác thị phạm cho VĐV lại càng đau. Tôi muốn giữ cho cơ thể mình không phải phẫu thuật và có thời gian ở bên gia đình nên buộc phải dừng lại”.

Sinh năm 1991 tại Hải Phòng, Hà Thanh đến với TDDC khi mới 6 tuổi lúc đang học lớp 1. Suốt 20 năm qua, hành trình của Hà Thanh là những tháng ngày xa nhà đằng đẵng và chỉ có TDDC làm bầu bạn.

Không ai có thể ngờ ngày cô bé lớp 1 Trường tiểu học Nguyễn Tri Phương (Hải Phòng) bước chân vào con đường thể thao, phải đến 20 năm sau cô mới có cơ hội về bên gia đình, sum vầy với cha mẹ và em trai.

Hà Thanh cho biết mỗi tuần từ 1-2 ngày cô đi xe khách từ Hải Phòng lên Bắc Ninh học. Học xong cô lại cuống cuồng về Hải Phòng để dạy các VĐV đội tuyển TDDC ở đây. Công việc mới, áp lực mới nhưng Hà Thanh rất hào hứng.

“Mơ ước của tôi là sẽ đào tạo ra những VĐV tài năng, có thể giành thành tích ở đấu trường thế giới và Olympic, vượt xa những gì tôi đã làm được. Dù biết rất khó khăn nhưng tôi sẽ bước từng bước nhỏ như lúc là VĐV mình đã đi” - Hà Thanh tâm sự.

20 năm xa gia đình, vì thế Hà Thanh nói cô chẳng giỏi nữ công gia chánh. Việc nấu nướng cũng không nhanh nhẹn nên khi về nhà chủ yếu là nhặt rau, rửa bát giúp mẹ. Hà Thanh có một em trai đang học lớp 12, cô nói vui nếu mình vào bếp chắc chắn cậu em sẽ bị muộn học vì phải chờ cơm quá lâu.

TDDC cho tôi nhiều hơn là mất

TDDC là môn thể thao mà các VĐV phải tập luyện rất sớm, từ 4-6 tuổi, Hà Thanh cũng không là ngoại lệ. Lúc đầu khi mới được chọn vào đội TDDC năng khiếu Hải Phòng, cha mẹ Hà Thanh thường không dám đến xem con tập luyện.

Bà Trần Thị Quán - mẹ Hà Thanh - cho biết những hôm phải đến nhà thi đấu đón con gái, bà thường khóc và ngoảnh mặt quay đi vì quá thương con. Thế nhưng với quyết tâm, chính Hà Thanh đã quyết định con đường đi cho riêng mình. Những bài ép dẻo đến tím tái, động tác nhào lộn nguy hiểm cũng không làm cô nản lòng.

Năm 2002 khi 11 tuổi, Hà Thanh được triệu tập lên đội tuyển quốc gia, chính thức bước vào sự nghiệp thi đấu đỉnh cao. Những năm tháng xa nhà để tập huấn ở Trung Quốc, những chuyến thi đấu dài liên miên đã giúp Hà Thanh trưởng thành. SEA Games 2007 tại Thái Lan, Hà Thanh lần đầu tiên giành HCV trên đấu trường quốc tế. Từ đây mở ra một chương mới trong sự nghiệp của cô, thành công nối tiếp thành công, nhưng chấn thương cũng nối tiếp chấn thương.

Cho đến khi từ giã sự nghiệp, Hà Thanh đã tạo rất nhiều dấu mốc quan trọng với TDDC và thể thao VN. Cô là VĐV TDDC VN đầu tiên giành HCĐ Giải vô địch thế giới năm 2011.

Với huy chương này, Hà Thanh cũng lần đầu tiên giúp TDDC giành vé chính thức đến Olympic London 2012. Trước đó, TDDC chỉ được đến Olympic bằng vé theo diện đặc cách cho những quốc gia có nền thể thao kém phát triển.

Năm 2012, Hà Thanh cũng giành HCV đầu tiên trong lịch sử của TDDC VN tại giải vô địch châu Á. Cô còn giành hàng chục HCV SEA Games, huy chương tại các cúp thể dục thế giới... Năm 2011 Hà Thanh được bình chọn là VĐV tiêu biểu nhất của thể thao VN.

Xem Hà Thanh thi đấu thường thấy cô phải băng gối rất kỹ. Ít ai biết cô bị chấn thương đeo đuổi ở mọi thời điểm, ngay cả khi thi đấu ở những giải đấu lớn nên mới phải băng chân như vậy.

Mới nhất tại SEA Games 28 năm 2015 ở Singapore, mặc dù chấn thương hoành hành nhưng cô vẫn cắn răng chịu đau thi đấu và giành ba HCV. Trước đó năm 2013, Hà Thanh từng bị giãn dây chằng, tràn dịch gối...

“Chấn thương với VĐV TDDC gần như là cơm bữa, nó đi theo chúng tôi đến hết sự nghiệp thi đấu. Tôi có may mắn là dù chấn thương rất nhiều nhưng chưa phải phẫu thuật bao giờ. Giờ đã nghỉ thi đấu nhưng tôi vẫn phải chịu những hậu quả do thời gian tập luyện và thi đấu quá nặng khiến cơ thể quá tải, xương khớp đau nhức.

Dù vậy tôi nghĩ thể thao đã đem lại cho tôi quá nhiều điều tuyệt vời hơn là những gì mình mất đi. Tôi có hai lần đến Olympic, được mọi người yêu mến và giờ là có một công việc yêu thích” - Hà Thanh chia sẻ.

Vinh quang được đền đáp Từng học piano, Hà Thanh có thể chơi được các bản nhạc đơn giản để thư giãn sau những giờ luyện tập căng thẳng - Ảnh: NVCC Sau bao đóng góp cho thể thao VN, giờ Hà Thanh sắp nhận tấm bằng tốt nghiệp đại học như mong ước của cha. Ông Phan Văn Đoàn, cha Hà Thanh, từng chia sẻ ông chỉ mong con gái được đi học đại học để có tương lai tốt đẹp sau khi giải nghệ. Ngay cả khi Hà Thanh vẫn còn đứng trên đỉnh cao sự nghiệp, với ông Đoàn, mong ước lớn nhất của ông vẫn là con gái được học hành đầy đủ. Năm 2012, sau khi Hà Thanh giành HCĐ thế giới và lần đầu có mặt tại Olympic, UBND TP Hải Phòng đã tặng cô 90m2 đất tại quận Kiến An, TP Hải Phòng. Mới đây, gia đình Hà Thanh đã làm được sổ đỏ cho mảnh đất này và đó là phần thưởng vật chất lớn nhất mà Hà Thanh được nhận sau 20 năm giành nhiều vinh quang cho thể thao VN. Năm 2013, Hà Thanh đã được vào biên chế của Sở VH-TT&DL Hải Phòng. Hiện cô được tạo điều kiện làm HLV đội TDDC Hải Phòng dù vẫn đang học đại học. Ông Bùi Trung Thiện, trưởng bộ môn TDDC Tổng cục TDTT, cho biết Hà Thanh là tài năng hiếm có của TDDC VN. Phải rất lâu nữa TDDC mới hi vọng đào tạo được một VĐV xuất sắc như vậy. Bộ môn TDDC rồi các HLV đã thuyết phục Hà Thanh ở lại thi đấu hết SEA Games 29 bởi nếu thi đấu, chắc chắn Hà Thanh còn có thể mang về thành tích cho TDDC VN. Tuy nhiên Hà Thanh đã quyết giải nghệ để chuẩn bị cho tương lai làm HLV. Sau khi Hà Thanh chia tay đội tuyển, TDDC VN hầu hết là VĐV trẻ. Vì thế mục tiêu của TDDC nữ tại SEA Games 29 chỉ là phấn đấu có huy chương. Là ngôi sao của thể thao VN nhưng Hà Thanh nổi tiếng là cô gái dịu dàng, khiêm tốn. Ở tuổi 26, cô cho biết chưa nghĩ đến chuyện lập gia đình mà dồn hết tâm sức cho công việc huấn luyện.