Mưa lũ. Rồi mưa lũ. Và sẽ còn mưa lũ. Năm 2017, Việt Nam hứng chịu thiên tai dồn dập, làm 386 người chết và thiệt hại gần 60.000 tỉ đồng. Năm nay, mới đầu mùa bão lũ đã làm hơn 30 người chết và mất tích. Thiệt hại vật chất khổng lồ cũng chưa thể tính toán được.

Vì đâu? Do thiên tai thì quá rõ ràng rồi. Nhưng ở tận cùng phía sau đó còn có nguyên nhân nào khác không?

Tây Bắc cách đây 20 năm và bây giờ, chỉ còn lại một phần rất nhỏ của đại ngàn ngày trước. Cái thuở rừng còn nối tiếp rừng, cuộc sống con người chìm trong màu xanh bạt ngàn tự nhiên. Rừng xanh chảy máu, chảy máu và ngày càng nặng nề hơn. 

Với địa hình đồi núi, độ dốc vực cao như Tây Bắc, Đông Bắc hay dải Trường Sơn, rừng xanh bị tàn phá thì hậu quả phải gánh chịu rất thảm khốc. Tốc độ tàn phá kinh hoàng của lũ quét, lũ ống, sạt lở đất núi không ai có thể trở tay... 

Rồi người ta bạt rừng trồng cao su. Chẳng có giọt cao su nào từ rừng núi phía Bắc bão lũ và lạnh giá. Chỉ có thảm họa.

Giáo sư lâm nghiệp Lâm Công Định, tác giả dự án trồng rừng chống sa mạc hóa ở Quảng Bình, từng cảnh báo: "Địa hình nhiều núi đồi như Việt Nam không thể để mất rừng được, bằng mọi giá không thể để mất rừng. Bởi hậu quả khủng khiếp cho cả nhiều đời sau. Nhiều năm làm ra, chỉ cần một cơn bão lũ là tàn phá sạch".

Nhiều nhà giàu, nhà quan chức làm bằng gỗ quý. Nhiều người giàu lên từ gỗ. Quanh chân rừng ở khắp nơi trên cả nước, dù đã có chỉ thị đóng cửa rừng của Thủ tướng, vẫn nhan nhản những xưởng gỗ. Gỗ còn là quyền lực của một số cán bộ kiểm lâm, biên phòng.

Thắp nén hương cho đồng bào phải chết tức tưởi, mà nhớ thủ lĩnh người da đỏ Xiaton từng gửi lời mộc mạc mà vô cùng sâu sắc đến tổng thống Mỹ Franklin Pierce: "Đất là mẹ. Điều gì xảy ra với đất tức xảy ra với những đứa con của đất. Con người chưa biết làm tổ để sống, con người giản đơn là một sợi tơ trong cái tổ sống đó mà thôi. Điều gì con người làm cho cái tổ sống đó tức là làm cho chính mình... 

Chỉ sau khi cái cây cuối cùng bị đốn xuống. Chỉ sau khi dòng sông cuối cùng bị nhiễm độc. Chỉ sau khi con cá cuối cùng bị đánh bắt. Thì chúng ta mới biết được rằng chúng ta không thể ăn được tiền!".

TTO - Theo báo cáo của Ban chỉ huy phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn các tỉnh Lai Châu, Hà Giang, đến 16h chiều 26-6 mưa lũ đã làm 19 người chết, 11 người mất tích, 11 người bị thương.