Nội dung trên được trao đổi tại hội thảo “Kết nối chuỗi liên kết hướng tới phát triển kinh tế bền vững tại huyện Cần Giờ” do Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM tổ chức sáng 24-11.

Phương thức đầu tư cảng Cần Giờ vẫn chưa rõ

Ông Trương Minh Huy Vũ - phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển - nhìn nhận kinh tế biển và các loại hình dịch vụ kinh tế biển là một thành tố quan trọng của phát triển Cần Giờ, cũng như phát triển TP.HCM.

“Hiện các chính sách, cơ chế quan trọng nhất là dựa trên nghị quyết 98 trong đó bao gồm các vấn đề liên quan đến thu hút nhà đầu tư chiến lược cho phát triển Cần Giờ; các chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, giao thông xanh và các chính sách thu hút, xử lý cũng như thúc đẩy đầu tư công. Khi nói về phát triển các loại hình dịch vụ, kinh tế biển Cần Giờ nhìn tổng thể ra có rất nhiều yếu tố liên quan và yếu tố liên ngành”, ông Vũ phát biểu.

Theo ông Vũ, trong đề án nghiên cứu của viện cùng UBND huyện Cần Giờ phối hợp thực hiện tập trung vào 4 trụ cột chính, gồm du lịch sinh thái, nông nghiệp thủy hải sản, logistics cảng biển và năng lượng tái tạo.

Trong đó nổi bật là đề xuất đầu tư cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ (cảng Cần Giờ) mà hiện TP đã có bước trình Thủ tướng. Xung quanh cảng này lại đặt ra thêm các vấn đề logistics, hậu cần cảng biển để hình thành nên một khu vực phục vụ kinh tế biển không chỉ TP.HCM mà cả vùng Đông Nam Bộ vì sự gắn kết chặt chẽ, hữu cơ với khu cảng biển Vũng Tàu. Về cảng Cần Giờ, ông Vũ cho biết phương thức đầu tư dù đã bàn rất nhiều nhưng chưa xác định rõ.

“Nghị quyết 98 đã xác định đây là nhà đầu tư chiến lược nhưng nhà đầu tư chiến lược vẫn phải làm theo đúng quy định pháp luật, vậy thì phải hiểu thế nào, phải đấu giá hay chỉ định thầu? Với tổng mức đầu tư 6 tỉ đô la mà đấu thầu như bình thường thì chẳng có nhà đầu tư chiến lược gì ở đây cả. Cái này cần nghiên cứu sâu hơn và có đề xuất”, ông Vũ nói.

Chưa có pháp lý rõ ràng về khu thương mại tự do

Thay vì hình thành khu phi thuế quan như các cảng biển khác, quan điểm hiện nay của Viện Nghiên cứu phát triển đưa ra là làm khu thương mại tự do (free trade zones) bởi khu thương mại tự do sẽ tạo hành lang pháp lý thông thoáng, kết nối rất rộng rãi các vùng, hàng hóa sẽ đa dạng hơn.

Đại diện Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế cảng - kỹ thuật biển cho rằng khi TP.HCM thành lập tổ nghiên cứu đề án gồm tất cả sở, ban, ngành, đơn vị này cũng đặt ra vấn đề ban đầu thành lập khu thương mại tự do nhưng sau khi đi thăm và học tập kinh nghiệm ở cảng Hải Phòng và tham khảo các văn bản pháp luật của Việt Nam thì nếu dùng từ “thương mại tự do” sẽ gặp khó khăn nếu về sau có điều chỉnh. Còn nếu sau khi đã hình thành đề án, song song việc thành lập khu vực sẽ có nghiên cứu chi tiết đó là khu gì, tính chất thế nào, quy mô ra sao.

PGS.TS Vũ Anh Tuấn - Đại học Việt Đức - trăn trở với đề án phát triển khu thương mại tự do cần nghiên cứu cụ thể xem về mặt hàng nào, dây chuyền nào sẽ đưa vào khu vực, quy mô ra sao. Vì đất Cần Giờ nhỏ, việc hình thành khu này được hay không cần phải xem xét thêm. 

“Nếu có quỹ đất nhỏ 700-800ha có đủ không, nếu không đủ thì phải tính khu này mở rộng sang cảng Thị Vải - Cái Mép. Khi đó nó đã là vấn đề của vùng chứ không riêng TP.HCM hay Cần Giờ”, ông Tuấn nói.

Siêu cảng Cần Giờ: Tính đến lợi ích cao nhất, tác động ít nhất

Ngày 19-10, UBND TP.HCM đã tổ chức lấy ý kiến về đề án nghiên cứu xây dựng siêu cảng Cần Giờ.