Phát biểu tại cuộc họp thường kỳ của Tòa án hình sự quốc tế (ICC) hôm 3-12, chủ tịch Tomoko Akane chỉ trích lệnh bắt giữ của Nga nhằm vào công tố viên người Anh Karim Khan cùng ba thẩm phán của tòa là “hành động đáng xấu hổ”.

Bà Akane cho biết những cá nhân này “có thể bị một thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc ra lệnh bắt giữ chỉ vì trung thành và siêng năng thực hiện nhiệm vụ tư pháp của mình, theo khuôn khổ pháp lý và theo luật pháp quốc tế”.

“Tòa án đang bị một thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an đe dọa áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế hà khắc như thể tòa án là một tổ chức khủng bố”, nữ thẩm phán người Nhật nói thêm.

Trước đó vào ngày 17-3-2023, ICC phát lệnh bắt Tổng thống Putin và ủy viên về quyền trẻ em Liên bang Nga - bà Maria Lvova Belova, với cáo buộc "có thể liên quan tội ác chiến tranh" khi đưa trẻ em từ các khu vực bị chiếm đóng của Ukraine sang Nga một cách bất hợp pháp.

Tuy nhiên, Điện Kremlin khẳng định Nga không công nhận thẩm quyền của ICC và coi các quyết định của cơ quan này là vô hiệu. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói ICC là con rối của phương Tây.

Vài ngày sau đó, công tố viên Khan cùng ba thẩm phán của ICC bị đưa vào danh sách truy nã của Nga. Đến ngày 27-7-2023, bà Akane cũng bị Nga đưa vào danh sách truy nã. Bà Akane là thẩm phán ICC thứ hai bị Nga truy nã.

Bà Akane cũng có những lời lẽ gay gắt đối với các quan chức Mỹ bao gồm thượng nghị sĩ Lindsey Graham - người từng gọi ICC là “một tổ chức bất hảo và một tổ chức hành động theo động cơ chính trị”, sau khi ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.

Ông Graham cho biết ông hy vọng chính quyền sắp tới của tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ phản ứng mạnh mẽ hơn trước những hành động của ICC.

Trong nhiệm kỳ trước, ông Trump đã áp lệnh cấm đi lại và đóng băng tài sản lên công tố viên Fatou Bensouda của ICC sau khi công tố viên này tiến hành điều tra quân đội Mỹ và các quan chức tình báo Mỹ ở Afghanistan.

Theo Hãng tin AP, ICC vốn từ lâu đã phải đối mặt với những cáo buộc về quá trình làm việc kém hiệu quả. Mặc dù ICC đã ban hành một số lệnh bắt giữ trong những tháng gần đây nhưng nhiều nghi phạm cấp cao vẫn không bị ảnh hưởng gì.

Ngoài ra, các quốc gia thành viên của ICC không phải lúc nào cũng hành động theo lệnh của tòa án này. Điển hình như vụ Mông Cổ đã từ chối áp dụng lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Putin khi ông đến thăm nước này hồi tháng 9-2023.

Cựu tổng thống Sudan Omar al-Bashir bị ICC truy nã vì những cáo buộc liên quan đến cuộc xung đột ở Darfur nhưng quốc gia này đã từ chối giao nộp ông cho ICC.

Công tố viên ICC xin lệnh bắt thống tướng quyền lực của Myanmar

Công tố viên Tòa án hình sự quốc tế (ICC) đang xin phát lệnh bắt người đứng đầu chính quyền quân sự Myanmar Min Aung Hlaing, với các cáo buộc tội ác chống lại loài người.