Ước tính có gần 20.000 học sinh về dự ngày hội tư vấn tuyển sinh hướng nghiệp 2019 tại Hà Nội - Ảnh: CHÍ TUỆ

Ngày hội tư vấn tuyển sinh hướng nghiệp tại Hà Nội hôm qua 17-3 có quy mô lớn nhất từ trước tới nay, với 155 gian tư vấn của trên 100 đơn vị. Khoảng 20.000 học sinh Hà Nội và các tỉnh Thái Bình, Hải Dương, Ninh Bình, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hưng Yên... đã đến tham dự.

Những câu hỏi của học sinh mang đậm hơi thở từ thực tế cuộc sống: chọn kỹ năng thực hành, chọn theo 4.0 hay chọn... đam mê?

Chú trọng thực hành

Giải đáp cho học sinh về lựa chọn "thích thực hành", TS Đồng Văn Ngọc - hiệu trưởng Trường CĐ Cơ điện Hà Nội - cho biết tại trường, thời gian đào tạo thực hành 70%, lý thuyết chỉ 30%. 

Phần lý thuyết không hàn lâm, mà chỉ tập trung để sinh viên có tư duy, hiểu biết để thực hành. Các thầy cô trong khối kỹ thuật công nghệ đều cho rằng nếu các bạn trẻ đam mê những ngành thuộc khối này thì xác định sẽ phải cọ xát với các yêu cầu thực hành, ứng dụng.

PGS.TS Trần Văn Tớp, phó hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, cho biết thêm không chỉ các trường ĐH thiên về ứng dụng mới chú trọng thực hành, mà tất cả các trường ĐH bây giờ đều phải chú trọng thực hành, gắn đào tạo với hoạt động của các doanh nghiệp, thị trường lao động.

Để đạt được điều đó thì ngay cả khi học lý thuyết cũng đã tăng cường tương tác, thảo luận để rèn các kỹ năng cho sinh viên. 

"Trường ĐH Bách khoa kiên quyết chống dạy chay" - ông Tớp trao đổi và cho biết trường vừa đầu tư tới 40 tỉ đồng để nâng cấp, bổ sung cho khối thực hành thí nghiệm.

PGS-TS Trần Văn Tớp - phó hiệu trường Đại học Bách Khoa, tư vấn cho các em học sinh tại ngày hội - Ảnh: CHÍ TUỆ

Một học sinh nữ băn khoăn nữ giới có nên học ngành điện tử - viễn thông không, PGS.TS Trần Văn Tớp chia sẻ tỉ lệ nữ sinh học tại trường là 23,7% và nhà trường đang mong muốn tỉ lệ này tăng lên. Bất cứ lĩnh vực nào nữ cũng có thể tham gia, chỉ cần có năng lực, kỹ năng tốt. 

PGS.TS Trần Văn Tớp cho biết thêm cơ hội việc làm cho các bạn nữ sinh học kỹ thuật công nghệ rất rộng mở, vì tỉ lệ nữ học các ngành này ít hơn so với nam thì cơ hội lựa chọn lại nhiều hơn.

4.0 không tách rời đam mê

Một số học sinh muốn học "nghề 4.0" bởi nghe nói đến nhiều và vì thế tin sẽ dễ xin việc. PGS.TS Nguyễn Thanh Chương, phó hiệu trưởng Trường ĐH GTVT, chia sẻ 4.0 là quá trình kết nối, nhưng vẫn phải có vai trò của con người để tạo ra và điều khiển nó. Vì thế cần người phải học tốt chuyên môn một chuyên ngành nào đó, để hiểu, mới tạo ra và vận hành nó. 

"Mình sẽ tham gia vào đâu trong quá trình 4.0 vì 4.0 bao trùm lên nhiều lĩnh vực khác nhau" - ông Chương gợi mở.

TS Nguyễn Thanh Bình, trưởng phòng công tác sinh viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia Hà Nội), cũng chia sẻ đặc trưng của khoa học cơ bản là phải nghiên cứu sâu lý thuyết, làm việc nhiều trong các phòng thí nghiệm. 

Vì vậy, "nghề gì cũng cần đam mê, nhưng học khoa học cơ bản càng cần đam mê hơn, nếu không thì sinh viên sẽ gặp nhiều trở ngại, mệt mỏi khi phải ở lì trong phòng thí nghiệm hay núi tài liệu phải nghiên cứu" - TS Bình nhấn mạnh.

Học sinh trao đổi và đặt câu hỏi trực tiếp với các chuyên gia tư vấn - Ảnh: DANH TRỌNG

Đặt câu hỏi trực diện vào nhận định "học phải có đam mê", một học sinh nêu: "Đam mê chọn mình, chứ không phải mình chọn đam mê phải không?". 

PGS.TS Nguyễn Tiến Thảo, phó trưởng ban đào tạo ĐH Quốc gia Hà Nội, chia sẻ: nhúng mình vào một nghề và nghề đó lôi cuốn mình, cho mình đam mê là điều cũng có thể xảy ra. Nhưng ngay bây giờ, khi các em được lựa chọn thì đây là cơ hội để các em chọn nghề mình thích trước.

GS.TS Nguyễn Hữu Tú, phó hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội, chia sẻ thêm: "Đam mê là thứ cảm tính rất nhiều. Càng trưởng thành thì đam mê có cơ sở, chính xác hơn. Nhưng khi còn trẻ, các em cần thu thập thông tin, tìm hiểu cho kỹ dựa trên năng lực, sở trường, cả hoàn cảnh đáp ứng... để chọn một nghề phù hợp. Và từ sự phù hợp đó có thể đam mê thực sự mới xuất hiện".

Ngành mới hay truyền thống?

"Ngành kinh tế đang nóng trở lại, nhưng càng nóng thì càng lo. Vậy nên chọn ngành mới mở để đón đầu xu hướng hay cứ chọn những ngành kinh tế truyền thống cho an toàn?" - câu hỏi của một thí sinh khiến chính các thầy trong ban tư vấn cảm thấy thú vị.

"Đúng là kinh tế đang là vấn đề nóng bỏng và liên quan chặt chẽ đến định hướng nghề nghiệp. Đối với kinh tế, mỗi ngành có điểm hay riêng, nhưng ngành có thể hay với người này mà chưa chắc đã hay, phù hợp với người khác. 

So sánh giữa ngành mới và ngành truyền thống cũng khó có thể đưa ra lời khuyên chắc chắn ngành nào sẽ chiếm ưu thế, sẽ thuận lợi và phù hợp với thí sinh. Điều này phụ thuộc vào bối cảnh cụ thể. Việc chọn lựa chuyên ngành còn phụ thuộc vào năng lực, điều kiện xét tuyển của từng trường" - GS Đinh Văn Sơn, hiệu trưởng Trường ĐH Thương mại, chia sẻ.

Trong khi đó, PGS.TS Bùi Đức Triệu - trưởng phòng quản lý đào tạo Trường ĐH Kinh tế quốc dân - cho rằng thí sinh nên tin tưởng chọn ngành mới, vì chính các trường cũng đã có sự nghiên cứu nhu cầu thị trường trước khi mở ngành mới.

Một học sinh băn khoăn: lực học em có khả năng đậu vào những trường tốp trên nhưng luôn chỉ có khả năng đứng giữa vì những trường này còn nhiều sinh viên giỏi khác. Nếu chọn một trường khác có đầu vào thấp hơn thì có thể đứng đầu, được chọn vào lớp chất lượng cao, tài năng, được các doanh nghiệp săn đón... Vậy nên chọn hướng nào?

TS Phạm Ngọc Linh - phó trưởng khoa công tác xã hội Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam, khuyên nên chọn nơi nào điều kiện học tập tốt, giúp sinh viên có thể vượt lên để trang bị kiến thức, kỹ năng tốt nhất. Bởi đứng giữa hay đứng đầu cũng chỉ là sự khởi đầu của một chặng đường dài phía trước. Trên chặng đường đó, nếu không có nội lực thực sự thì sớm muộn cũng tụt hậu...

TTO - Chiều 17-3, dù trời mưa, nhiều học sinh vẫn đội mưa đến nghe tư vấn và trải nghiệm các hoạt động của các trường tại Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp tại Hà Nội.