Phóng to

Đọt choại rừng mới hái - Ảnh: Hoài Vũ

Phóng to

Đọt choại vườn - Ảnh: Hoài Vũ

Đọt choại, có nơi gọi là “đọt chại”, “rau chạy”, nhưng miệt U Minh Thượng (Kiên Giang) và U Minh Hạ (Cà Mau) đều gọi là “đọt choại”, tức phần đọt của dây choại. Dây choại là một loại dây mọc thành rừng ờ miệt U Minh, Đồng Tháp, Lung Ngọc Hoàng (Hậu Giang) và nhiều nơi ở miệt vườn.

Hằng năm sau mùa khô hạn, những cơn mưa đầu mùa bắt đầu rớt hột, mặt đất xâm xấp nước, cây cỏ mát mình là loại dây rừng này sinh sôi nảy nở, bò vượt lên cao, bám vào thân cây tạo thành bụi rậm um tùm. Người đi rừng tha hồ mà ngắt đọt như hái rau.

Choại vườn thường mọc tự nhiên ở bờ tre hoặc bờ mương, xen lẫn trong vườn tạp, thân cao, to và mập hơn choại rừng. Choại vườn có vị ngọt, giòn, mùi vị hấp dẫn.

Đọt choại có thể chế biến thành nhiều món ăn, phổ biến nhất là ăn sống hoặc luộc chấm mắm kho, chấm nước cá kho, chấm tương, chao, tuy mộc mạc quê mùa nhưng không chê đâu được.

Thời chiến tranh ác liệt, đồng bào và chiến sĩ ở U Minh, Đồng Tháp coi đọt choại là loại rau rừng bổ dưỡng. Trong những lúc thiếu lương thực choại còn trở thành loại rau cứu đói.

Người sành ăn thường dùng đọt choại tươi nấu canh chua với cá rô hoặc xào thịt bò, xào tép…món nào cũng có đẳng cấp, nhưng phổ biến nhất là xào tép.

Muốn làm món đọt choại xào tép, chỉ cần chọn mớ đọt thật tươi ngon, lặt bỏ hết lá già, chỉ giữ lại cọng non và phần ngọn, cắt khúc rửa sạch. Tép có thể là tép bạc, tép trấu hoặc tép đất, làm sạch, ướp với tiêu, hành, tỏi và bột nêm, nước mắm cho thấm đều.

Phóng to

Đọt choại xào tép - Ảnh: Hoài Vũ

Phóng to

Đọt choại luộc chấm mắm kho - Ảnh: Hoài Vũ

Cho dầu ăn hoặc mỡ vào chảo nóng và phi tỏi trước khi xào. Khi tép vừa chín vàng mới cho đọt choại vào, đảo cho thật đều, nêm nếm vừa ăn. Thế là đã có được một đĩa đọt choại xào ấn tượng, chỉ cần nhìn thôi đã thấy ngon.

Với bàn tay khéo léo của người nội trợ, món đọt choại xào tép có thể trở thành một món ăn hấp dẫn, vừa thơm thơm, giòn giòn, vừa mát dạ. Tiện tay, cũng có thể xào chung với thịt bò hoặc thịt ba chỉ. Một dĩa đọt choại vừa dọn ra đã bốc lên mùi thơm phức là nhờ biết chăm chút từ cách xào, cách chọn gia vị và nêm nếm sao cho vừa miệng.

Đọt choại vừa ngon, ngọt, vừa đậm đà, mùi vị đặc trưng nhờ rau và gia vị thấm vào tép, đồng thời tép cũng thấm vào rau. Đọt choại xào có thể dùng nhâm nhi hoặc làm món chính trong bữa cơm. Món này hòa quyện với nước chấm chua - cay - ngọt sẽ tạo thành một hương vị lạ lùng, hấp dẫn.

Chỉ cần thưởng thức một lần cũng nhớ mãi món ăn vừa dân dã vừa cao sang.