Mẹ con chị Nguyễn Thị Quế tại khoa truyền nhiễm Bệnh viện Nhi T.Ư - Ảnh: Thúy Anh

Đó là đánh giá của thạc sĩ Nguyễn Văn Lâm, phó trưởng khoa truyền nhiễm Bệnh viện Nhi T.Ư.

Hầu hết trẻ vào viện chưa tiêm ngừa ho gà, có cháu đã tiêm thì tiêm muộn hơn so với khuyến cáo của lịch tiêm chủng.

Trong khi tại các phòng tiêm dịch vụ, đang có hàng ngàn trẻ đợi văcxin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 có thành phần ho gà, tuy nhiên năm nay loại văcxin này cũng rất thiếu.

Tiêm ngừa chưa đủ

Từ gần một tuần nay, mẹ con chị Nguyễn Thị Quế ở Quảng Ninh phải vào khoa truyền nhiễm Bệnh viện Nhi T.Ư.

Bé gái con chị Quế 25 tháng tuổi, từ gần một tháng trước bắt đầu ho, ban đầu bé chỉ ho 3-4 tiếng/đợt, nhưng mấy ngày sau đó tới 30-40 tiếng/đợt, ho đến tím tái người.

Điều trị tại bệnh viện huyện 20 ngày bé vẫn không đỡ, chị Quế bế con lên Bệnh viện Nhi T.Ư. Tại đây bé được chẩn đoán ho gà dương tính.

“Cháu mới được tiêm một mũi văcxin 5 trong 1, sau đó cứ đến lịch tiêm thì lại ốm nên chúng tôi không dám cho cháu đi tiêm mũi kế tiếp” - chị Quế cho biết.

Cùng phòng bệnh với mẹ con chị Quế là mẹ con bé trai Dương Mạnh Hùng.

Bé Hùng ngày 6-2 này mới tròn 2 tháng tuổi, tức là chưa đến lịch tiêm văcxin ngừa ho gà.

Mẹ bé Hùng cho biết lối xóm xung quanh có rất nhiều bé có biểu hiện ho như bé Hùng, nhưng các gia đình chỉ nghĩ các cháu bị viêm phế quản hoặc ho vì lý do gì đó, không biết là do ho gà.

“Đang có 21 trẻ bị ho gà và nghi ho gà vào khoa truyền nhiễm. Năm 2014 tổng số có 114 ca ho gà vào bệnh viện chúng tôi, tương đương năm 2013, nhưng bệnh cảnh thì bệnh nhi ho gà năm nay có vẻ nặng hơn” - thạc sĩ Nguyễn Văn Lâm cho biết.

Theo ông Nguyễn Trần Hiển - viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư, tại khu vực phía Bắc, Hà Nội đang dẫn đầu về số trẻ mắc ho gà, tiếp sau là các tỉnh thành Quảng Ninh, Nam Định, Hải Dương, Bắc Giang, Bắc Ninh...

Tại khu vực phía Nam cũng có gần 20 ca ho gà được ghi nhận trong năm 2014.

Do biểu hiện bệnh những ngày đầu của bệnh nhân ho gà rất giống các chứng ho và cảm lạnh thông thường khác nên chẩn đoán ho gà cần sử dụng xét nghiệm đặc hiệu.

Đây là bệnh lây qua đường hô hấp nên trẻ chưa được tiêm ngừa hoặc chưa có miễn dịch đều có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi.

Theo ông Hiển, thống kê năm 2014 có 83% trẻ mắc ho gà chưa tiêm ngừa hoặc tiêm chưa đủ mũi, nhưng cũng có đến 17% các cháu đã tiêm đủ ba mũi vẫn mắc bệnh, vì vậy trẻ cần được tiêm nhắc lại một mũi văcxin phòng ho gà vào thời điểm 18 tháng tuổi.

Đăng ký mới được chích văcxin

Ông Đỗ Tuấn Đạt - giám đốc Công ty Văcxin và sinh phẩm số 1, Bộ Y tế - cho hay tại hai phòng tiêm chủng của công ty, từ đầu năm đến nay vẫn rải rác có văcxin 5 trong 1 (mỗi lần văcxin về chỉ nửa ngày là hết), nhưng văcxin 6 trong 1 thì phải sang năm 2016 mới có.

So với năm 2014 thì áp lực văcxin 5 trong 1 - ngừa bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và Hib - có đỡ hơn, nhưng cha mẹ vẫn phải đăng ký trước mới được xếp lịch tiêm, còn không đăng ký thì không được xếp lịch.

“Chỗ chúng tôi cũng đang có vài trăm trẻ đăng ký tiêm văcxin này, nhưng văcxin thỉnh thoảng mới có một đợt chứ không về liên tục”- ông Đạt cho biết.

Theo bà Đặng Hồng Thúy - giám đốc Công ty Hồng Thúy, nhà cung cấp văcxin 5 trong 1 dịch vụ ở phía Bắc, hiện công ty bà còn 3.000 liều văcxin này nhưng đó là hàng các phòng tiêm chủng gửi kho công ty.

“Phải sang tháng 3-2015 mới có thêm một đợt văcxin 5 trong 1 về, nhưng đến tháng 5 mới ra được thị trường. Tôi cho rằng phải sang tháng 5-2015 văcxin mới có đều đặn hơn, có thể mỗi tháng sẽ có 40.000-50.000 liều, lúc đó áp lực sẽ giảm. Còn văcxin 6 trong 1 phải sang năm 2016 mới có” - bà Thúy cho biết.

Do văcxin dịch vụ hiếm hoi mà nhu cầu lại lớn nên thời gian qua nhiều trẻ đến tuổi không được tiêm văcxin ngừa ho gà, có khi đến 6 tháng - 1 tuổi các bé vẫn chưa được tiêm, trong khi lịch tiêm văcxin này là khi trẻ 2, 3, 4 tháng tuổi.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Lâm, tiêm văcxin muộn hơn so với khuyến cáo cũng có thể làm khả năng miễn dịch giảm. “Kể cả tiêm đầy đủ cũng chỉ có 75-90% các bé có miễn dịch phòng bệnh ho gà” - bác sĩ Lâm cho biết.

Hiện chương trình tiêm chủng mở rộng có văcxin 5 trong 1 miễn phí, nhưng những tai biến sau tiêm năm 2013 và đầu 2014 có phần làm các bậc cha mẹ lo ngại và các gia đình có điều kiện kinh tế cố chờ văcxin dịch vụ.

Điều này góp phần làm tỉ lệ trẻ đến tuổi chưa được tiêm ngừa ho gà tăng lên và đang tạo nên nỗi lo nguy cơ bùng dịch cũng tăng theo.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Trần Hiển, nguy cơ tạo thành dịch ho gà khó có khả năng xảy ra, nhưng các ca bệnh rải rác ở các nơi thì vẫn có.