Máy phân tích sinh hóa đã qua sử dụng do Công ty ANNA nhập lậu về Việt Nam - Ảnh: M.Q.

Liên quan đến vụ án này, Cục Điều tra chống buôn lậu của Tổng cục Hải quan cũng khởi tố vụ án “buôn lậu” thiết bị y tế đã qua sử dụng xảy ra tại Công ty ANNA, chuyển toàn bộ hồ sơ sang cơ quan điều tra.

Nhập máy cũ

Theo hồ sơ, ngày 12-12-2013 ông Phạm Hồng Anh mở tờ khai hải quan nhập khẩu máy phân tích sinh hóa tại Chi cục hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài.

Ngay khi Công ty ANNA lấy hàng, lực lượng hải quan kiểm tra cho thấy lô hàng có chứa một máy phân tích sinh hóa Hitachi model 917 (xuất xứ Nhật Bản) và các phụ kiện kèm theo. Cơ quan hải quan xác định chiếc máy là sản phẩm đã qua sử dụng ở nước ngoài, được tân trang và nhập về Việt Nam.

Kiểm tra hồ sơ trong năm 2013, cơ quan hải quan phát hiện công ty này nhập về bảy máy phân tích sinh hóa Hitachi model 911 và 917, theo tờ khai đều là hàng mới 100% nhưng thực tế đã qua sử dụng.

Tiến hành xác minh, cơ quan chức năng làm rõ từ năm 2007-2012, Công ty ANNA còn nhập khẩu 46 máy phân tích sinh hóa Hitachi model 704, 717, 904, 911, 917 vào Việt Nam qua chi cục hải quan Gia Lâm và Nội Bài, trong đó có tới 38 máy được nhập từ Công ty Fameco của Pháp.

Trước đó tháng 4-2013, Công ty ANNA có đơn gửi Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế) xin nhập khẩu các thiết bị y tế, trong đó có máy phân tích sinh hóa Hitachi model 904, 9119, 917 xuất xứ từ Mỹ, Nhật, Pháp, sản xuất năm 2012, 2013 và mới 100%.

Ngày 20-5-2013, Vụ Trang thiết bị và công trình y tế cấp giấy phép cho công ty nhập máy như đề nghị. Tuy nhiên trên thực tế, các đời máy phân tích sinh hóa mà công ty xin nhập đều đã ngưng sản xuất từ nhiều năm nay.

Bản thân Công ty Fameco là công ty chuyên mua bán các thiết bị y tế đã qua sử dụng và cung cấp các thiết bị xét nghiệm, thí nghiệm y tế được tân trang.

Thu lợi tinh vi

Hầu hết các máy phân tích sinh hóa được Công ty ANNA nhập về là do các đơn vị khác ủy thác. Cụ thể, trong bảy chiếc máy nhập về năm 2013 thì có hai máy nhập ủy thác cho văn phòng đại diện Medigroup Asia Ltd tại Hà Nội, năm máy nhập ủy thác cho Công ty TNHH một thành viên thương mại và dịch vụ Mỹ Giao (trụ sở tại TP.HCM).

Sau đó, máy được đưa vào một số cơ sở y tế, bệnh viện khám chữa bệnh tuyến huyện tại một số tỉnh dưới hình thức cho mượn. Thực chất việc làm này là nhằm tiêu thụ hóa chất phục vụ việc xét nghiệm sinh hóa tại các cơ sở y tế khám chữa bệnh.

Tại Quảng Nam, Công ty Mỹ Giao lắp đặt một máy Hitachi model 917 cho Công ty cổ phần Bệnh viện đa khoa Minh Thiện theo hợp đồng cho mượn máy với các điều kiện buộc phải mua hóa chất do phía cung cấp máy chỉ định.

Công ty Mỹ Giao còn lắp đặt một máy tại Bệnh viện đa khoa Tứ Kỳ (Hải Dương) nhưng do đơn vị đối tác không đáp ứng được doanh thu nên phải thu hồi máy...

Văn phòng đại diện Medigroup Asia Ltd và Công ty Mỹ Giao cũng cho một số cơ sở y tế khác mượn máy, các cơ sở này phải mua hóa chất từ một số công ty nhập khẩu được chỉ định, số hóa chất phải tiêu thụ mỗi tháng từ 2.000-3.000 USD.

Về kinh tế, nếu như mỗi tháng mỗi máy tiêu thụ hết 2.000 USD hóa chất, một năm là 24.000 USD, với 53 máy do Công ty ANNA nhập lậu về sẽ tiêu thụ hơn 1,27 triệu USD tiền hóa chất/năm, tương đương 30 tỉ đồng.