Nhân vật Bắc Đẩu (phải) luôn được đem ra gây cười bằng vấn đề miệt thị giới tính - Ảnh: VTV

Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE) cùng Trung tâm Tổ chức bảo vệ và thúc đẩy quyền của người LGBT (ICS) vừa có thư ngỏ gửi đến Đài truyền hình Việt Nam và Ban biên tập chương trình Gặp nhau cuối năm  để phản đối chương trình này.

Trong thư, iSEE và ICS khẳng định họ là những tổ chức hoạt động trong lĩnh vực phát triển, bảo vệ quyền con người với các giá trị tự do, bình đẳng và khoan dung.

Viện iSEE và ICS nhắc lại trong nhiều năm qua, những đơn vị này đã có nhiều chương trình hợp tác với VTV nhằm đưa hình ảnh người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT) đến gần hơn với công chúng cũng như các chương trình đối thoại chính sách nhằm bảo vệ tốt hơn quyền của cộng đồng LGBT.

"Tuy nhiên, chúng tôi cũng tin rằng nhiều chương trình đang tồn tại những "hạt sạn" mà Viện iSEE và ICS cho rằng không nên xuất hiện trên Đài truyền hình quốc gia.

Cụ thể trong nhiều năm liền, cộng đồng người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT) luôn là đối tượng bị chương trình Gặp nhau cuối năm (Táo quân - TTO) mang ra làm trò cười, đưa thông tin sai lệch, thậm chí xúc phạm với ngôn từ tệ hại.

Đặc biệt trong chương trình Gặp nhau cuối năm (Táo quân tết Mậu Tuất), nhân vật Bắc Đẩu thậm chí còn bị nói là: "Con chi sống trên trời không phải nữ cũng chẳng phải nam" "bọn phụ nữ một nửa". 

Là những tổ chức đã có nhiều năm hoạt động vì quyền của cộng đồng LGBT, chúng tôi phản đối việc sử dụng những từ ngữ miệt thị công khai làm tổn thương những thành viên của cộng đồng LGBT chỉ vì đặc điểm cơ thể của họ, cũng như làm khắc sâu thêm những định kiến và phân biệt đối xử trong xã hội với nhóm cộng đồng này", thư ngỏ của Viện iSEE và ICS lên tiếng phản đối mạnh mẽ.

Trước đó, trong chương trình Gặp nhau cuối năm, bằng cách "chuyển giới" cho nhân vật Bắc Đẩu, những người làm Táo quân đã tạo nên một nhân vật thấp thoáng bóng dáng của những hoạn quan đầy mưu lược trong các triều đình phong kiến xưa kia.

Nhân vật Bắc Đẩu đỏng đảnh, khó chiều là đối trọng với một Nam Tào thông minh, tháo vát.

Mặt khác, việc tạo nên một nhân vật có giới tính mập mờ như "cô Đẩu", cho phép người làm tạo ra nhiều tình huống dở khóc dở cười cho nhân vật này.

Giới tính của Bắc Đẩu bị lấy ra làm cớ chọc cười nhiều năm, nhưng tới năm nay thì chương trình có dấu hiệu đi quá giới hạn.

Kịch bản cho phép các Táo liên tục "soi" trực tiếp lên cơ thể của Bắc Đẩu bình luận những câu rất phô như "phao câu ra phao câu, xôi ra xôi", "Đẩu cứ chụp bình thường đã ra kinh tởm rồi".

Nhân vật Nam Tào còn diễn dịch ý của Táo Quy hoạch cho Bắc Đẩu: "Ý câu vừa rồi là Đẩu không thẳng, Đẩu là đồ hifi ấy".

Hiện tượng này xảy ra trong nhiều năm, nhưng chương trình Táo quân năm nay của VTV đã làm quá hơn những năm trước rất nhiều nên chúng tôi cảm thấy đã đến lúc cần lên tiếng. Đồng ý là trong cuộc sống chúng ta luôn cần sự hài hước, nhưng làm hài theo cách cứ nhắm tới giới tính của một người thì không còn là hài hước nữa vì vấn đề giới tính là vấn đề hết sức con người.

Việc mang đặc điểm cơ thể của người khác ra để nhạo báng, ngay cả với một cá nhân đã là không nên. Khi xã hội văn minh hơn, thì càng phải tôn trọng nhau hơn. Vấn đề về LGBT đã được xã hội chấp nhận, nhận thức xã hội đã thay đổi nhiều năm rồi. Thiết nghĩ, đài truyền hình quốc gia là đơn vị có ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức của đông đảo khán giả thì cần phải là một trong những đơn vị thay đổi nhận thức về vấn đề này đầu tiên.

Bà Hoàng Hường - phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE)

TTO - Năm nay dễ nhận thấy các vấn đề xã hội của năm 2017 được đề cập quá mỏng. Các Táo gần như chỉ nhắc đến như điểm danh cho có.

TTO - Bước vào năm thứ 15, Táo quân 2018 đã không thỏa mãn được sự kỳ vọng của khán giả bởi phân nửa chương trình là những màn chọc cười vụn.