Bà Nguyễn Thị Nga với xấp đơn khiếu nại, khiếu kiện gần 10 năm nay - Ảnh: Đức Trong

Mua đất đúng luật cũng bị thu hồi

Người thắng kiện UBND huyện Trảng Bom là bà Nguyễn Thị Nga (34 tuổi, ngụ xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom).

Theo bà Nga, đầu năm 2006, UBND huyện Trảng Bom cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) với diện tích 634m² cho vợ chồng bà ở xã Bắc Sơn, sau khi mua lại hợp pháp từ ông N.V.X. Tháng 5-2006, UBND huyện cho vợ chồng bà chuyển mục đích sử dụng 200m² trong thửa đất trên thành đất thổ cư.

Sau khi được cấp giấy tờ hợp lệ và được chuyển mục đích sử dụng, vợ chồng bà Nga làm hợp đồng cho thuê lại thửa đất trên. Bất ngờ, ngày 29-11-2007, UBND huyện Trảng Bom quyết định thu hồi lại giấy chứng nhận QSDĐ này theo chỉ đạo của UBND tỉnh Đồng Nai.

Việc thu hồi diễn ra bất ngờ khiến hợp đồng cho thuê đất không thực hiện được, vợ chồng bà phải bỏ tiền ra để bồi thường cho khách hàng.

Không đồng ý với quyết định vô lý này, vợ chồng bà Nga khiếu kiện khắp nơi. Hành trình gần 10 năm đi khiếu kiện, kêu cứu mà vợ chồng bà Nga ròng rã thực hiện kể từ đây.

Ngày 14-6-2013, TAND Đồng Nai thụ lý vụ kiện và đưa ra xét xử. Tòa xác định việc UBND huyện cấp sổ đỏ cho ông X. trước đó là trái pháp luật, đồng nghĩa việc ông X. chuyển nhượng đất cho vợ chồng bà Nga cũng trái pháp luật. Từ đó, tòa bác yêu cầu khởi kiện đòi đất của vợ chồng bà Nga.

Bà Nga cho biết bản án trên đã có hiệu lực nên hai vợ chồng phải chấp hành. Nhưng do tất cả thủ tục sang nhượng, mua bán, cấp giấy chứng nhận đối với thửa đất trên giữa vợ chồng bà và ông X. là hợp pháp, nên bà đã chuyển hướng khiếu kiện yêu cầu bồi thường thuộc trách nhiệm Nhà nước đối với UBND huyện Trảng Bom do đã cấp sai giấy chứng nhận QSDĐ cho vợ chồng bà.

Những thiệt hại mà vợ chồng bà Nga yêu cầu được bồi thường gồm: tiền giá trị quyền sử dụng đất, tiền hợp đồng cho thuê đất mà vợ chồng bà đã nộp phạt, tiền thuế chuyển quyền, lệ phí trước bạ, lệ phí chuyển mục đích sử dụng đất..., tổng cộng hơn 2 tỉ đồng.

Ngày 23-9-2015, TAND huyện Trảng Bom mở phiên sơ thẩm vụ xử vụ kiện dân sự trên và chấp nhận một phần yêu cầu của bà Nga. 

Làm sai, thua kiện, huyện đổ thừa tỉnh

Tại cấp sơ thẩm, đại diện UBND huyện Trảng Bom trình bày toàn bộ quá trình thu hồi đất của vợ chồng bà Nga là huyện thực hiện là theo quyết định của UBND tỉnh Đồng Nai.

Viện dẫn một số điều trong Luật tổ chức UBND - HĐND năm 2003, vị đại diện cho rằng cấp dưới phải chấp hành chỉ đạo cấp trên, nên trong trường hợp này UBND huyện Trảng Bom không có lỗi.

Đại diện UBND huyện Trảng Bom thừa nhận trong vụ việc này, người bị thiệt hại là vợ chồng bà Nga. Tuy nhiên, vị đại diện cho rằng UBND huyện chỉ trả lại cho vợ chồng bà Nga số tiền đã nộp thuế là hơn 10 triệu đồng và tiền lãi theo quy định.

Còn việc bồi thường thiệt hại giá trị quyền sử dụng đất, thiệt hại do thu nhập bị mất... thì UBND huyện Trảng Bom không chấp nhận. Vợ chồng bà Nga tiếp tục kháng cáo.

Ngày 20-4-2017, TAND Đồng Nai mở phiên phúc thẩm và nhận định: Việc chuyển nhượng thửa đất trên giữa vợ chồng bà Nga với ông X. là ngay tình.

Ngoài ra, UBND huyện Trảng Bom là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp và thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ nhưng do trước đây UBND huyện đã cấp giấy chứng nhận sai cho ông X. nên dẫn đến việc cấp cho vợ chồng bà Nga sau khi họ mua đất cũng sai.

Như vậy, trong quá trình quản lí đất đai, UBND huyện Trảng Bom đã sai phạm nên phải có trách nhiệm bồi thường toàn bộ thiệt hại cho vợ chồng bà Nga hơn 2 tỉ đồng theo như yêu cầu ban đầu.

Vụ đầu tiên nên lúng túng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một chấp hành viên được phân công thi hành bản án cho biết, phía UBND huyện Trảng Bom đã đồng ý thi hành bản án nhưng do  đây là vụ đầu tiên kiểu thế này xảy ra ở địa phương, số tiền bồi thường lớn nên phía huyện còn lúng túng trong các thủ tục, khiến việc thi hành kéo dài hơn một tháng nay.

Vậy tiền ở đâu để bồi thường khi huyện làm sai? Luật sư Thái Văn Chung – giám đốc Hãng luật Nguyên Giáp, cho biết theo Điều 14 Luật trách nhiệm bồ thường Nhà nước, quy định cơ quan hành chính trực tiếp quản lý người thi hành công vụ có hành vi trái pháp luật gây ra thiệt hại là cơ quan có trách nhiệm bồi thường.

Như vậy, căn cứ theo nội dung bản án phúc thẩm của TAND Đồng Nai thì UBND huyện Trảng Bom phải chịu trách nhiệm bồi thường cho vợ chồng bà Nga, sau khi nhận được hồ sơ yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Ngoài ra, theo Khoản 2 Điều 52 Luật trách nhiệm bồ thường Nhà nước thì khoản tiền để bồi thường nêu trên sẽ được trích từ ngân sách Nhà nước do UBND huyện Trảng Bom quản lý.