Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu về kế hoạch rút toàn bộ binh lính Mỹ khỏi Afghanistan tại Nhà Trắng hôm 14-4 - Ảnh: AP

Theo Hãng tin AP, ngày 15-8, những nhân vật chủ chốt trong chính quyền của Tổng thống Joe Biden thừa nhận họ bị bất ngờ trước sự sụp đổ quá nhanh chóng của lực lượng an ninh Afghanistan.

Thực tế trở nên rõ ràng hơn khi dòng người sơ tán đổ về sân bay Hamid Karzai. Tình hình trong sân bay hỗn loạn với vài tiếng súng vang lên. Mỹ đã sơ tán toàn đại sứ quán ở Kabul tới sân bay.

Trong phát biểu ngày 15-8, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken thừa nhận: "Chúng tôi đã cho rằng lực lượng đó (Afghanistan) không thể bảo vệ đất nước, song điều đó lại diễn ra sớm hơn nhiều so với dự đoán".

Tình hình ở Afghanistan đặt ra thêm thách thức với ông Biden giữa lúc ông đang tập trung giải quyết nhiều vấn đề lớn trong nước, trong đó có chuyện vượt qua đại dịch COVID-19, kế hoạch cơ sở hạ tầng hàng nghìn tỉ USD và quyền bỏ phiếu của người dân.

Theo các quan chức cấp cao của Nhà Trắng, ông Biden lúc này đang nghỉ dưỡng ở Trại David song vẫn thường xuyên tiếp nhận tin tức về tình hình tại Afghanistan và họp trực tuyến với các quan chức phụ trách an ninh quốc gia.

Nhà Trắng công bố bức ảnh cho thấy ông Biden ngồi một mình trong phòng họp trực tuyến với các chuyên gia tình báo, ngoại giao và quân đội.

Theo AP, vài ngày tới sẽ là thời gian rất quan trọng để biết liệu Mỹ có thể kiểm soát lại tình hình ở một mức độ nào đó hay không.

Nguồn tin của AP cho biết ông Biden dự kiến ở lại Trại David đến hết ngày 18-8. Ông sẽ quay lại Nhà Trắng nếu quyết định phát biểu về vấn đề Afghanistan.

Ông Biden là tổng thống thứ tư của Mỹ đối mặt với những thách thức tại Afghanistan. Ông đã khẳng định sẽ không đẩy gánh nặng cuộc chiến dài nhất của Mỹ cho người kế nhiệm.

Tuy nhiên, Tổng thống Biden sẽ phải giải thích vì sao tình hình an ninh tại Afghanistan có thể sụp đổ nhanh như vậy, đặc biệt khi ông và các quan chức khác hồi tháng 7 từng khẳng định điều đó sẽ khó xảy ra.

Người biểu tình ủng hộ Afghanistan và phản đối Taliban kiểm soát đất nước tập trung dọc con đường bên ngoài Nhà Trắng ngày 15-8 - Ảnh: EPA

Một quan chức cho biết ông Biden đã tỏ ra lạc quan hơn khi dự đoán lực lượng Afghanistan sẽ cầm chân được Taliban và cổ vũ tinh thần chiến đấu đang vơi dần của lực lượng này. Tuy nhiên mọi chuyện cuối cùng đã không như dự đoán.

Các cựu tổng thống Barack Obama và Donald Trump từng muốn rút quân khỏi Afghanistan nhưng vấp phải phản đối của các lãnh đạo quân sự bên cạnh một số quan ngại chính trị khác.

Trong khi đó, ông Biden kiên định với thời hạn rút quân ngày 31-8, một phần do ông tin rằng người dân Mỹ đứng về phía ông. Theo cuộc thăm dò hồi cuối tháng 7 của Đài ABC News/Ipsos, 55% người Mỹ ủng hộ quyết định rút quân của ông Biden.

Hầu hết thành viên Đảng Cộng hòa cũng không hối thúc ông Biden duy trì quân đội ở Afghanistan trong thời gian dài và họ cũng từng ủng hộ ông Trump thúc đẩy kế hoạch rút quân. Tuy nhiên, một số thành viên Đảng Cộng hòa lúc này đang chỉ trích chiến lược rút quân của ông Biden.

Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện - ông Mitch McConnell - nói cảnh rút quân là "nỗi xấu hổ" của một siêu cường quốc.

Trong khi đó, đối với đội ngũ cấp cao của ông Biden, sự sụp đổ nhanh chóng của Chính phủ Afghanistan chỉ càng củng cố thêm quyết định rút quân là hợp lý.

Nếu lực lượng Afghanistan sụp đổ quá nhanh sau gần hai thập kỷ có sự hiện diện của Mỹ, vậy thì sáu tháng hay một hoặc hai năm nữa cũng sẽ không thay đổi điều gì.

Trong tháng 7, Tổng thống Biden đã nói sẽ quyết định rút quân sau khi nhận các báo cáo về tình hình chiến trường hằng ngày. Tuy nhiên khi đó, ông Biden nhận định Afghanistan sẽ bị chia cắt theo thỏa thuận hòa bình với Taliban chứ không phải sụp đổ như hiện nay.

Ông Biden tự hào vì đã công bố sự thật với công chúng Mỹ. Tuy nhiên, những nhận định về tình hình Afghanistan hồi tháng trước có thể quay lại ám ảnh ông.

"Sẽ không có cảnh nhân viên được đưa qua mái đại sứ quán Mỹ tại Afghanistan để lên trực thăng" - tổng thống Mỹ đã nói như vậy trong tháng 7 năm nay.

Tổng thống Afghanistan chạy ra nước ngoài

TTO - Tình hình Afghanistan đã có bước ngoặt trong ngày 15-8 với việc Tổng thống Ashraf Ghani chạy ra nước ngoài khi Taliban siết vòng vây ở thủ đô Kabul, để lại cuộc chuyển giao quyền lực chưa rõ sẽ đi về đâu.