Tiểu thuyết Chim ưng và chàng đan sọt bị phản ứng gay gắt vì có những đoạn miêu tả cảnh làm tình thô tục - Ảnh: V.V.TUÂN

Trong phần giới thiệu về cuốn sách này, ban tổ chức Giải thưởng sách quốc gia 2018 viết: "Đây là cuốn tiểu thuyết lịch sử viết về nhân vật Phạm Ngũ Lão, một anh hùng xuất thân bình dân. Bên cạnh đó là các hình tượng Trần Hưng Đạo, Trần Khánh Dư... trong không gian cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Cuốn sách gọn gàng, sinh động, không sa đà vào tư liệu, mà thanh thoát, bay bổng, thành một hình tượng trong lòng người đọc".

Tuy nhiên, ngay sau khi được trao giải sách hay, cuốn sách này đã bị cộng đồng mạng phản ứng dữ dội bởi có nhiều chi tiết miêu tả cảnh sex một cách thô tục.

Trên facebook cá nhân, một số ý kiến cho rằng đây là cuốn tiểu thuyết dơ vì viết về chuyện làm tình một cách thô bỉ, thua cả các trang web đen. Tính dục trong văn chương là bình thường, nhưng viết theo cách như vậy chỉ làm bẩn tính dục, bẩn mắt người đọc.

Thậm chí nhiều ý kiến còn cho rằng đây là sách khiêu dâm.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online về vụ việc này, nhà văn Nguyễn Phan Hách, trưởng tiểu ban sách văn học thuộc hội đồng giám khảo giải thưởng sách hay quốc gia 2018, phân trần:

"Năm nay, chúng tôi chọn cuốn sách này để trao giải C sách hay vì mấy căn cứ.

- Thứ nhất, đó là cuốn tiểu thuyết suôn sẻ, thanh thoát, dễ đọc và chủ đề rất rõ ràng là ca ngợi truyền thống đánh giặc ngoại xâm anh hùng của dân tộc ta, rất hợp với chủ đề yêu nước của văn học nước nhà.

- Thứ hai, là cuốn sách này đã được khẳng định qua việc Hội Nhà văn Việt Nam trao giải nhì cuộc thi tiểu thuyết (không có giải nhất). Như vậy là nó rất được đề cao và đã được lọc qua một màng lọc tương đối quan trọng.

Nói chung là chúng tôi thấy đây là cuốn sách được".

Nêu quan điểm về các ý kiến phản ứng vì cho rằng sách có những đoạn tả cảnh sex thô tục, ông Nguyễn Phan Hách nói: "Tôi biết có những ý kiến nói rằng sách có trang tả sex thô tục của Trần Khánh Dư. Nhưng ông Trần Khánh Dư ngoài đời cũng rất phóng túng, không theo khuôn phép. Nếu văn học mà khuôn phép quá, xét nét quá thì sẽ tự ràng buộc mình, khiến tiểu thuyết không còn hấp dẫn, sinh động.

Tuy nhiên đúng là dù ông Trần Khánh Dư có phóng túng đến đâu, nhưng viết về các anh hùng lịch sử mà có những chi tiết sex quá cũng không thích hợp. Dù vậy cũng không nên vì những chi tiết đó mà ảnh hưởng đến toàn cuốn sách".

Ông Hách cũng phân tích rõ, cuốn sách này đã qua ba vòng bỏ phiếu mới được trao giải. Ngay ở tiểu ban văn học cũng phải bỏ phiếu, họp mấy lần, kéo dài mấy tháng. Vậy nên quy trình chấm giải chặt chẽ và đúng.

Về trách nhiệm cá nhân khi trao giải cho cuốn sách này, ông Hách nói: "Bây giờ sự việc đã xảy ra, tôi thấy rất khó nói, nếu bênh vực thì không được, còn nếu nói không có vấn đề gì thì vô trách nhiệm.

Cuốn sách này không có chi tiết nào sai chính trị cả. Những chi tiết sex này phải chăng có thể bỏ quá được không? Như cuốn Lolita còn tả cảnh làm tình với trẻ em mà vẫn được đánh giá là một trong 10 cuốn tiểu thuyết hay nhất thế giới.

Tất nhiên không thể áp dụng ở thế giới vào Việt Nam bởi nước ta có truyền thống, phong hoá của riêng. Nhưng thực tế những năm vừa rồi, việc miêu tả sex trong tiểu thuyết ở Việt Nam cũng rất ghê.

Đây là sách được giải, nên dư luận có quyền được xét nét một vài chi tiết mà cảm thấy phản cảm. Đó là quyền của dư luận.

Theo quy chế nếu tác phẩm sau khi trao giải thưởng rồi mà có sai sót thì có thể tước giải thưởng. Tuy nhiên cuốn Chim ưng và chàng đan sọt thì chắc không tước giải thưởng vì đó là chi tiết được cho là phản cảm chứ không phải chi tiết sai chính trị.

Tất nhiên tôi có một phần trách nhiệm trong vụ việc này", nhà văn Nguyễn Phan Hách thẳng thắn thừa nhận.

TTO - Sáng 19-4, tại Thư viện quốc gia, Hội Xuất bản Việt Nam và Hội đồng giải thưởng Sách quốc gia tổ chức lễ trao giải thưởng Sách quốc gia lần đầu tiên.