Phóng to

Nhà phát minh công nghệ LED

TTO - Tòa án Tokyo vừa buộc công ty Nichia phải trả thêm 20 tỷ yên cho nhân viên cũ Shuji Nakamura, người đã phát minh ra công nghệ điốt quang (LED) xanh, giúp doanh nghiệp này từ một cơ sở sản xuất nhỏ vươn lên thành một tập đoàn công nghiệp hùng mạnh.

Đây là khoản tiền thưởng lớn nhất từ trước tới nay được trao cho phát minh của một cá nhân. Shuji Nakamura, 49 tuổi, cho rằng phán quyết với số tiền kỷ lục mà tòa án đưa ra là một thắng lợi với tất cả các nhà phát minh Nhật Bản và có tác dụng khích lệ thanh niên nghiên cứu khoa học.

Ông nhận định: "Nhiều năm qua, giới kỹ sư không được đánh giá đúng mức. Ngày nay, nếu một kỹ sư đưa ra được một phát minh thế kỷ mà chỉ nhận được dưới 100 triệu yên thì tất cả kỹ sư Nhật Bản sẽ trở thành cầu thủ bóng chày hoặc chiêu đãi viên chuyên nghiệp hết”.

Hãng Nichia cho rằng tòa án đã ra quyết định mà không tính đến đóng góp của các nhà nghiên cứu khác trong công ty và tuyên bố sẽ kháng cáo.

Công nghệ LED do Nakamura phát minh là một miếng chất bán dẫn phát ra ánh sáng khi được dòng điện kích hoạt. Nó được sử dụng rộng rãi trong các màn hình tinh thể lỏng, đèn tín hiệu giao thông và nhiều ứng dụng khác.

Nakamura, hiện là giáo sư tại Đại học California ở Santa Barbara (UCSB), đòi hãng Nichia phải trả ông 20 tỷ USD tiền bản quyền phát minh LED. Nhưng công ty cũ của ông chỉ trả 20.000 yên.

Tháng 9/2002, tòa án quận Tokyo ra phán quyết cho phép Nichia giữ bản quyền của công nghệ này. Những thủ tục pháp lý tiếp theo được tiến hành sau đó để quyết định khoản tiền mà hãng phải bồi thường cho Nakamura.

Theo điều 35, Luật Tác quyền của Nhật Bản, nhân viên có quyền đòi hỏi "một khoản đền bù xứng đáng" khi trao cho chủ sử dụng lao động bản quyền phát minh của mình. Khoản tiền này dựa trên lợi nhuận cũng như những đóng góp của công ty với phát minh đó.

Cả Nakamura và hãng Nichia đều thuê kiểm toán để tính toán số tiền đền bù hợp lý nhưng cho những kết quả rất khác nhau. Theo công ty Tohmatsu &amp, lợi nhuận tối đa mà Nichia kiếm được từ bản quyền phát minh trên cho tới lúc nó hết hạn năm 2010 là 265 tỷ yên, sau khi đã trừ chi phí điều hành và các loại phí khác.

Hãng kiểm toán Shin Nihon &amp lại cho rằng, tới năm 2010, Nichia sẽ lỗ 1,5 tỷ yên vì phát minh của Nakamura. Luật sư của Nichia lập luận, số tiền 20.000 yên mà hãng đã trả cho Nakamura khi ông còn làm việc ở đây đã là quá hời.