Thông tin tại diễn đàn cho thấy trong giai đoạn 2011-2015, cả nước đã sắp xếp được 558 doanh nghiệp, cổ phần hóa 479 doanh nghiệp, tức là đạt 93% kế hoạch.

Tuy nhiên, theo đánh giá của TS Lộc thì con số này không có ý nghĩa lớn vì thực tế số vốn nhà nước được thoái ra khỏi doanh nghiệp nhà nước (DNNN) không đáng kể, hiệu quả quản trị của DNNN không cải thiện.

Dẫn chứng, từ năm 2012 đến tháng 10-2015 cả nước thoái được 16.450 tỉ đồng, thu về 22.870 tỉ đồng. Như vậy, toàn bộ số vốn thoái và cổ phần hóa chỉ tương đương 2% tổng giá trị sổ sách của DNNN.

“Kết quả cổ phần hóa đạt 93% kế hoạch nhưng chỉ đạt 2% tổng giá trị sổ sách, cho thấy là quá trình rất chậm và chưa thực chất” - TS Lộc nói.

Từ đó dẫn tới hoạt động cổ phần hóa của một số DNNN thực chất chỉ là chuyển đổi từ DNNN sang công ty cổ phần, thoái vốn rất nhỏ; hoặc đối tác mua cổ phần của DNNN lại chính là DNNN.

TS Nguyễn Đức Kiên - phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội, cũng thẳng thắn nhìn nhận quá trình cổ phần hóa hiện nay vẫn theo bệnh hình thức.

Cơ cấu sở hữu trong DNNN về bản chất không thay đổi, đã dẫn tới kỳ vọng về thay đổi mô hình quản trị hiện đại không đạt được.

Trong khi đó, đề án cơ cấu lại DNNN nêu rõ: chỉ có 4 lĩnh vực Nhà nước độc quyền, còn lại tất cả lĩnh vực khác đều cho các thành phần khác tham gia.

Theo đó, ngành nghề kinh doanh có điều kiện cũng đang có xu hướng ngày càng thu hẹp, nhằm mở ra cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân tham gia thị trường.

Theo TS Lộc, cần phải sớm giải phóng nguồn lực để doanh nghiệp tư nhân phát triển, trên cơ sở xác định kinh tế tư nhân là động lực chính.

Do đó, việc thúc đẩy quá trình cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại những lĩnh vực mà Nhà nước không cần nắm giữ vốn được nhìn nhận là mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân tham gia nhiều hơn vào thị trường, phân bổ lại nguồn lực.