Cụ Huỳnh Chiếm Phái khi còn sống - Ảnh: DUY THANH chụp năm 2012

Tháng 3-2015, cụ Phái treo cổ tự vẫn, hiện các con của cụ đang thừa kế vụ kiện đòi bồi thường oan sai của cụ.

Theo đơn kiện Viện KSND tỉnh Khánh Hòa của cụ Huỳnh Chiếm Phái (do ông Huỳnh Chiếm Hoạnh, 50 tuổi, con trai cụ Phái được ủy quyền) mà TAND thị xã Ninh Hòa đang thụ lý, tối 18-10-1981, ông Phạm Ngựu (khi đó là chủ tịch UBND xã Ninh Giang) bị bắn chết.

Ngày hôm sau, ông Phái cùng một số người khác bị Công an tỉnh Phú Khánh (đến tháng 7-1989, tỉnh Phú Khánh đã tách thành hai tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa hiện nay - PV) bắt giam để điều tra vì bị nghi bắn chết ông Ngựu.

Đến ngày 2-2-1983, Viện KSND tỉnh Phú Khánh trả tự do cho ông Phái (thời điểm đó 50 tuổi) với lý do “bị can tuổi già, sức khỏe bị sút kém nên không cần thiết phải giam giữ tiếp”.

Tàn phế sau 15 tháng tạm giam

Ông Hoạnh kể lại: “Ngày cha được tha, mấy anh em tôi phải dùng võng khiêng ông ra khỏi nhà giam đón xe về quê. Từ một đội trưởng sản xuất khỏe mạnh, ông thành người tàn phế, liệt toàn thân, mắt mù, tai điếc, có dấu hiệu bị thần kinh”.

Trong khi những người cùng bị bắt đều có quyết định đình chỉ bị can, thì cụ Phái không nhận được bất kỳ giấy tờ nào ngoại trừ tờ lệnh tạm tha đã nêu.

“Cha tôi sống mòn trong bệnh tật về thể xác một thì đau đớn vì oan ức, phải mang thân phận bị can giết người đến mười. Ông liên tục làm đơn kêu oan nhưng không cơ quan chức năng nào giải quyết nên hai lần tự vẫn. May người nhà phát hiện được nên cứu kịp thời” - ông Hoạnh kể lại.

Đến tháng 12-2009, Viện KSND tỉnh Khánh Hòa mới mời gia đình cụ Phái đến trụ sở để giải quyết đơn kêu oan và đòi bồi thường thiệt hại.

Theo lời ông Hoạnh, tại đây, đại diện Viện KSND tỉnh Khánh Hòa đã đưa ra bản photocopy quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với ông Huỳnh Chiếm Phái - do Viện KSND tỉnh Phú Khánh ban hành vào ngày 25-9-1984.

Quyết định đình chỉ điều tra nêu “không đủ cơ sở để kết luận Huỳnh Chiếm Phái phạm tội giết ông Ngựu”.

Gia đình cụ Phái hỏi bản chính quyết định đình chỉ này và thắc mắc tại sao không tống đạt cho cụ thì đại diện Viện KSND tỉnh Khánh Hòa trả lời rằng vụ việc đã xảy ra quá lâu, có thể đã có tống đạt nhưng cụ Phái hoặc người nhà quên hoặc làm mất.

Tuy nhiên, VKS cũng không có chứng cứ về việc tống đạt quyết định này, cũng không tìm thấy bản gốc quyết định trong hồ sơ lưu trữ.

Khi cụ Phái đòi bồi thường oan sai thì Viện KSND tỉnh Khánh Hòa từ chối vì cho rằng đã hết thời hiệu.

Thụ lý hơn 1 năm rưỡi vẫn chưa xét xử vụ án

Cuối tháng 12-2009, tại UBND xã Ninh Giang (nay là phường Ninh Giang), đại diện Viện KSND tỉnh Khánh Hòa thông báo cho chính quyền địa phương và gia đình quyết định đình chỉ điều tra năm 1984 đối với cụ Phái, yêu cầu chính quyền địa phương tạo điều kiện và khôi phục quyền lợi, lợi ích hợp pháp cho cụ.

Cụ Phái yêu cầu Viện KSND tỉnh Khánh Hòa công khai xin lỗi, bồi thường oan sai cho cụ theo luật định, nhưng cơ quan này không đồng ý.

Vì vậy, từ năm 2012, cụ Phái ủy quyền cho con trai là ông Hoạnh khởi kiện ra tòa án, nhưng tòa huyện rồi tòa tỉnh đều không thụ lý.

Mãi đến ngày 6-1-2014, TAND thị xã Ninh Hòa mới ra thông báo thụ lý vụ án dân sự này, nhưng phiên tòa xét xử vẫn chưa được mở thì đến ngày 22-3-2015, cụ Phái tự vẫn lần thứ ba và lần này gia đình không cứu được cụ…

Trả lời câu hỏi vì sao hơn một năm rưỡi thụ lý mà chưa mở phiên tòa, bà Nguyễn Thị Toàn - Chánh án TAND thị xã Ninh Hòa giải thích đây là vụ kiện phức tạp nên thời gian nghiên cứu hồ sơ để giải quyết kéo dài.

Dự kiến tháng 11-2015, vụ án sẽ được đưa ra xét xử và các con cụ Phái sẽ là đồng thừa kế tham gia vụ kiện thay người cha quá cố.

Người thân thắp hương cho cụ Phái - Ảnh: DUY THANH