08/12/2022 14:10 GMT+7

Chè kê, món ăn Tết của xứ Nghệ

LÊ HẠNH NHÂN
LÊ HẠNH NHÂN

TTO - Chè kê khi gần chín, mẹ tắt bếp nhưng vẫn để trên than hồng một lúc cho đặc lại. Sau đó, mẹ cho gừng tươi xắt lát mỏng cùng vài giọt dầu chuối vào rồi tỉ mẩn múc chè ra những bát nhỏ, phảng phất hương thơm thoang thoảng rồi đem lên cúng ông bà.

Chè kê, món ăn Tết của xứ Nghệ - Ảnh 1.

Chè kê ăn với bánh đa

Cũng thời điểm này ở quê, những luống khoai xanh mướt, luống rau cải trổ ngồng và đặc biệt là cây kê. Bà ngoại tôi có trồng một vườn kê xen canh dọc hai bên đường cái.

Ở quê tôi, người ta không có thói quen trồng kê đại trà mà thường trồng xen canh vào các luống khoai lang hoặc quanh các đám đất như một hàng rào.

Thời còn thơ ấu, lúc kê trổ bông, khi những bông kê non màu xanh cốm đung đưa trong gió chiều mùa xuân, mấy anh em chúng tôi thường thích chơi trốn tìm trong vườn kê, nấp dưới cái xạc xào của lá kê.

Thi thoảng, trông thấy chúng tôi chơi, ngoại khẽ khàng nhắc: "Cây kê yếu lắm nên các con phải cẩn thận, không khéo thì gãy hết cả hoa". Chúng tôi nghe ngoại dặn, sợ cây kê không ra hoa nhiều nên cũng thầm thì nhắc nhau nên cẩn thận hơn.

Tôi thích nhất vẫn là khi những bông kê bắt đầu nở rộ rồi chín dần, chuyển sang màu vàng ươm, cong mình như chiếc liềm.

Thời điểm này, thân kê cũng bắt đầu yếu hơn, ngả nghiêng mỗi khi gió thổi mạnh. Nhưng cây kê vẫn gắng gượng, dồn sức để bông kê chín đều. Khi kê chín cũng là lúc những chiếc lá kê bắt đầu ngả màu lốm đốm vàng.

Chè kê vốn là một trong những món ăn ngọt được dùng phổ biến trong những ngày Tết Nguyên đán ở miền Trung. Đặc biệt đối với đất Nghệ An quê tôi, chè kê còn được coi như món đặc sản mang đậm hương vị đồng quê xứ Nghệ nên không thể thiếu trên mâm cỗ Tết, ngang hàng với bánh tét, bánh tro.

Chè kê, món ăn Tết của xứ Nghệ - Ảnh 2.

Món chè kê

Ở quê tôi lúc xưa, khi những bộn bề lo toan của một năm sắp kết thúc, người dân cũng bắt đầu chuẩn bị đồ ăn thức uống cho một kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Những năm 80 khó khăn của đất nước, chè kê là một món ăn giản dị nhưng đầy hấp dẫn người dân làng tôi dùng để dâng cúng lên tổ tiên.

Chè kê là món ăn tuy không cầu kỳ về nguyên liệu nhưng nếu không có kinh nghiệm chắc chắn sẽ nấu không thành công. Rất may mắn rằng mẹ tôi là "thợ nấu" cực kỳ chuyên nghiệp món chè này.

Tôi cũng chẳng rõ tục nấu chè kê vào dịp Tết cổ truyền ở gia đình mình có từ bao giờ. Chỉ nhớ rằng từ khi còn bé, bản thân luôn được thưởng thức món chè kê thơm dịu, ngọt lành mà mẹ đã chu đáo nấu cho cả nhà mỗi khi Tết đến xuân sang.

Bản tính trẻ con khiến tôi cứ vô tư ăn mà chẳng biết đằng sau bát chè kê thơm ngon ấy là vô số công sức và quá trình kỳ công chuẩn bị.

Muốn chè kê ngon đúng chuẩn thì trước khi nấu phải ngâm kê trong nước lạnh khoảng hai tiếng đồng hồ cho nở mềm. Đến khi nồi nước trên bếp sôi sùng sục thì vốc từng nắm hạt kê thả vào và dần chuyển sang chế độ nhỏ lửa.

Theo như mẹ tôi chia sẻ thì người dân xứ Nghệ không dùng đường phèn mà dùng mật mía để nấu. Mật mía sau khi pha với nước lạnh sẽ được khuấy đều rồi đem lên bếp nấu, khi nấu phải cẩn thận dùng đũa khuấy để mật không bị cháy.

Mật sôi đến độ sền sệt thì cho kê đã sơ chế vào, tiếp đến cho đậu xanh làm sạch vỏ và ít gừng xắt sợi nhỏ vào.

Chè kê, món ăn Tết của xứ Nghệ - Ảnh 3.

Bánh đa kê

Nấu chè kê đòi hỏi sự kiên nhẫn. Tay người nấu vẫn luôn phải khuấy đều, lửa nhỏ để đảm bảo kê chín mà không bị cháy khê.

Mâm chè cúng đêm ba mươi đặc biệt được chế biến thận trọng, nhất định không được cháy khê. Cũng bởi niềm tin vào một năm mới toàn vẹn, hạnh phúc nên món chè phải được chế biến ngon lành, thơm phức.

Khi nồi chè kê kêu lục sục, mẹ tôi sẽ nhanh tay dùng đũa khuấy đều cho đến lúc cảm giác nặng ở tay, những hạt kê bung nở như hoa ngâu thì nhanh tay cho đường vào rồi lại khuấy tiếp cho đến khi đường tan.

Chè kê khi gần chín, mẹ tôi sẽ tắt bếp nhưng vẫn để trên than hồng một lúc cho đặc lại. Sau đó, mẹ sẽ cho gừng tươi xắt lát mỏng cùng vài giọt dầu chuối vào rồi tỉ mẩn múc chè ra những bát nhỏ, phảng phất hương thơm thoang thoảng rồi đem lên cúng ông bà.

Trong gian nhà nhỏ thơm tho, mùi thơm của kê và đậu xanh hòa quyện cùng mùi thơm của gừng trong tiết trời giá rét, đem đến cảm giác ấm áp khó quên trong ngôi nhà vào đêm ba mươi.

Món chè kê lúc này sẽ có màu vàng sóng sánh trông rất hấp dẫn, kèm với đó là thoang thoảng hương cay của gừng cùng mùi thơm phức của dầu chuối. Tôi thích nhất cảm giác cho miếng chè vào miệng, cảm nhận được vị bùi và dẻo của những hạt kê li ti, vị ấm nồng của gừng hòa vào nhau tạo nên phong vị riêng biệt.

Đời sống nông thôn ngày xưa ấy không có nhiều bánh kẹo như bây giờ nên đêm ba mươi khi mâm cúng ông bà gia tiên xong thì bọn trẻ con chúng tôi vô cùng háo hức. Chúng tôi cứ thế quây quần bên bếp lửa và thưởng thức món chè kê dân dã mà nồng đượm hương vị quê hương.

Chè kê ở quê tôi thường được người dân ăn cùng với bánh đa nướng, khi ăn không cần dùng muỗng mà cứ đơn thuần dùng bánh đa xúc. Trong ánh lửa bập bùng, hơi ấm phả vào mặt, vào tay, bát chè kê bùi ngọt như cách để chào đón một năm mới với thật nhiều hy vọng và niềm vui mới.

Giờ đây, cuộc sống đã thay đổi rất nhiều. Cha mẹ đã về cõi vĩnh hằng, bỏ lại bản thân bơ vơ giữa dòng đời. Có những ngày Tết, ngồi buồn bên hiên nhà, thấy lòng mình nao nao nhớ những ngày xa xưa. Đâu đó giữa những gắt gao mạch đời, chợt thèm vị ngọt bùi của món chè kê đêm ba mươi ngọt bùi của mẹ.

"Món Tết quê nhà" cảm ơn hơn 560 bạn đọc đã gửi bài

Cuộc thi là nơi chia sẻ những bí quyết về các món ăn truyền thống ngày Tết, cũng là cơ hội cho những người con xa quê được dịp chia sẻ những cảm xúc về ngày Tết, những câu chuyện đón Tết, ký ức sum họp ấm áp, mâm Tết xa quê của bạn...

photo-1

Bạn đọc có thể viết về những câu chuyện thú vị quanh mâm cơm Tết, những món ăn tình thân sum họp gia đình, những món ăn "bắt buộc" phải có trong mâm cơm ngày Tết của từng vùng miền, những món ăn đặc trưng... cũng như tâm tư về ngày Tết quê mình qua ẩm thực.

Thời gian nhận tác phẩm từ ngày 20-10 đến hết ngày 15-12-2022. Lễ trao giải dự kiến diễn ra vào ngày 31-12-2022, tác giả và tác phẩm đoạt giải cuộc thi sẽ được công bố trên giai phẩm Tuổi Trẻ Xuân Quý Mão 2023. Các bài sơ khảo sẽ được in thành sách. Bài dự thi tối đa 1.500 chữ, khuyến khích kèm theo ảnh, video minh họa gửi về email [email protected].

Ban tổ chức đã nhận được gần 560 bài của bạn đọc. Danh sách bạn đọc gửi bài từ 20-10 đến ngày 8-12:

Tương Quan, Nguyễn Tín, lê tuyết, kim cương, Tuan bui thanh, Hoang Tran, Đinh Trung, Đình Tuấn Đào, Chung Thanh Huy, tran van tam, Van Hung Nguyen, Trang nguyen Thi, Mai Trang, Dung Huynh Thi, phương phương trần, Thanh Xuân Nguyễn, Anh Tu Nguyen, Ngọc Diễm, Hạnh Bảo, Anh Tran, Nhu Phuong, Le Phuc An Nguyen, An nhiên Lý, anhhung phamtruong, Khiem Thi Hoang, Dung Tran, mỹ liên phạm, Phạm Anh Tuấn, Sửu Nguyễn, Hậu Nguyễn, Quang Ngo, Quynh nhu, Thanh Nga Nguyen, Đức Anh, thuy luong, yen pham, lưu thị bình, Mai Nguyen Van, Tuan Dao Minh, Nguyễn Thị Thu, Phú Hữu Huỳnh, Đức Thọ Phạm, Vu ta tu, Le Quoc Ky, Hoà Nguyễn Văn, Le Dieu, Tuan cuong, Hải Yến Trịnh Thị, Minh Trinh, Nhien Phuong, Lê Thanh An, Tuyết Lan Lê Thị, Dũng mai Đức, Thai Hoang, Diệu Lê, Trang Nguyễn Thuỳ, Thanh Kỳ Võ, Bếp của Sen, em Nguyên, thoai ngo, Le Hoang Hiep, Tuấn Khang Nguyễn, Lê Phương Thảo, Vũ Trần,My Nguyen, Dung Ha, Yến Trinh, Minh Phung, Quang Ngo, Minh Loc Duong Van, Nguyễn Hiên, Nga Cao, Thanh Thu Nguyen, Pham Anh Tuan, Hiển Bùi, Hoai Le Thi, Lieu Nguyen, Quynh Truc, thuy chu minh, Sinh Nguyen, Ngoc Tran, phuong hoai, Toản Cao Ngọc, hoan doan, Nguyen Tuong Van, van tu nguyen, huuthinh do, Ruby Pham, Si Lecong, Cao Phan Thanh, My Nguyen, Long Bao quynh, Tôi yêu Việt Nam, Nhung Mai, Thinh Nguyen, nhi Nguyễn, Huyền Nguyễn, Thảo Ngô, Hữu Đức Nguyễn, Tuandao Minh, Duong Le Duc, Nguyen Thi Huyen Nga, Tran Hieu Nguyen, Thanh Tam, phuong hoai, Hoai Vu, Trung mai, van luong, Duc Nguyen Huu, Thi Thuy Tran, Như Hiền, Uc Nguyen, Ngoan Do, Lai Nguye, Binh Nguyen Thanh, Ha Nguyen, Thao Nguyen Hoang, Khanh Ha Ca Vo, lưu thị bình, Quốc rin Pham, Ma Tân Xứ Nẫu, duyên hồng pt, Nguyễn Thị Ánh Nguyệt, Trần Hiếu Nguyễn, my Nguyễn, Dinh Trung, Tho Ton, Tuyen nguyen, Nguyễn Thị Thùy Trang, Dung ha, Vu ta tu, Tèo cao minh, Thi dao mai, Trần Mẫn Đạt Huỳnh, giang vy, Thu Nguyễn, ngoc nguyen, Nguyễn Thi lê My, Thanh Nga Nguyen, Cook Tom, Hoc Nguyen van, tuyethuynh1964, Dieu Linh ha Thi, Dong Nguyen The, Quỳnh Iris de Prelle, Mỹ Hà Đoàn, Duy Buu, Tường Anh Linh, Tuyết Nhung Triệu, Song Dai, Dong Mây Thong, Trang Nguyễn Thị Thùy, Hạnh Bảo, Trần Hiếu Nguyễn, phước vothi, Trần Thị Thoan, vinh hoa nguyen, Đạt Nguyễn Huỳnh, Thị Hiền Lê, Phùng Mỹ Lâm, Hien Duong, Minh Út Nguyễn, Loc Le, Phuong Hoai, Binh An, Ha Thu, Nguyễn Ngọc Hùng, Kim Ngân Cao, Nga Cao, Nguyễn Văn Mai, Hồng Thắm, duc nguyen nguyen, Thi Thuy Tran, Phạm Huỳnh Luân, Dương lê Đức, Tường Anh Linh, ngoc nguyen, Thanh Tú Nguyen dat vo, Hien Le, Hoa Mai, trang pham, lang Ton That, Kim Ha Tran, ngoc nguyen, thanhtuantqn, Trieu Ve, Le Minh Hai PT, Quỳnh Chi Ngô, Chau Que Huynh Ngoc, Diep Bui, Hoi Le Quang, Peter Ben, Anh Thư Pham, Luu Cam Van, khue viet truong, Minh La Thao, Van Hung Nguyen, Xuan Thi, Nhu Y Le Huynh, Si Lecong, Dũng Mai Duc, ngoc nguyen, Nguyen Khanh Linh, Nhung Pham, Kieu Nguyen, Hương Giang Nguyen Thi, Thanh chung chi, Thắm Bùi Thị Ngọc, Hải Bùi Thị, Nguyễn Thị Huyền Nga, Thuy Ho, Khải Trần Kym nè, Nguyễn Nhật Thanh, Yên Trám, Lê Lê, Bích Ngọc, Vũ Thần, Tạ Thanh Hải, Nhà Mây, Tùng Minh, Huong nguyen, Thị Thúy Trần, Hoàng Trần, Thanh chung chi, Vu ta tu, Hạnh Nhân Le, Kim Anh Huynh, Trương Minh Thua, Thương Hoài, Thanh Le, Hành Nghĩa, Thắm Bùi Thị Ngọc, Hồng Anh Nguyen, ThienLoc Huynh, Công Nguyễn, Nẻo Về Thiện Lành, Châu Quế Huỳnh Ngọc, nghia pham, văn Tuấn, Diệu Hiền Dương, Bích Ngọc, manh hoainam, Thuy Le, Nhung Dinh, Kha Nguyen, Lý Thị Dung, Nguyễn Thị Nở, Hien Duong, Quỳnh Nguyễn, Yến Anh Nguyễn, Nguyen Hongminh, Vũ Trần, Anh Vo, Hà Trần, Thu Hien, yen pham, Nguyen Minh, Tran Dang, Lê Văn Dũng, Hiền Anh Vũ thi, tu nguyễn đình, Kha Nguyen, Minh Tran, Anh Thien Nguyen Do, Ms Hoa, Thị Mai Hien Le, Loan Mai, Anh Nguyen, Nguyen Thi Hong Minh, bsn JoLy, (BeTo) Mưc, Thảo Nguyễn Hoàng, Ngoan Đỗ, nguyen hoa binh, phuong lien du,Thiên Nhất Trần, Hà Trần, Minh Vân Lê, Nhung Dương Thị, Ngan Lam, Huong Bui, Duong Hung, Võ Bích hạnh, Đoàn Hòa, Hùng Đinh Ngọc, Lư Thế Nhã, Thắng Phạm, Nguyệt Lại, Minh Tien, Nguyen Do, Thu Hằng Trần Thị, nguyen huyen, sg wong lan, Hai Duong Thanh, Tuyet Minh Tran, Le Le, Minh Thu, Hạo Phùng, Luyen Dinh, Ngô Quốc Việt, Minh Nguyen, Huynlinh Voduong, Tran Van Thai, Hùng Đinh Ngọc, Hảo Nguyễn Như, Loan Mai, Dung Thanh, Hoang Anh Linh, Thu Hoang, Đức Anh, Bích Phạm, Đinh Lệ, Bach Phan Tran, Nguyễn Phạm Hải Dương, Thị Hương Nguyễn, Thiên Di Kim, Bích Nhàn Nguyễn Thị, Ngô Nữ thùy Linh, Vien ngoc tran, mai lương phuong, Tra My, Phạm Thị Quyên, Mỹ Châu Nguyễn Thị, Bui Ngoc Thuy, van Truong tran, tam minh, Nga Cao, lan Huong Le Thi, Hai Bui Thi, Phuc Nguyen Nhan, Yến Lê, son pham, Hong tuoi nguyen, Linh Linh, Tuan Buu Le, Dinh Trung, thanh lan, Tặng vũ, Hoai phuong tran, ngoc nguyen, Hong ha Mary, Sơn Pham, Duc Phan Tan, Hồng Nguyễn, Quỳnh Chi Nguyễn Hoang Van, Đinh Phùng Văn, uyen bao, tu mai, Ngoc Hong, Thi Nguyen, Truc Nguyen, maitao, thảo vy, Tu Hao Lam, Huyen Nguyen Thi, Từ Linh, Trúc Phương Tivi Mẹ, Mai Tao, Giao Thừa Nguyễn, Tặng Vũ, văn Trương Trần, Phương Lý, Giao Thừa Nguyễn, Hiền Trần, Nhật Linh Phạm Ngọc, Nhan Hoang, Thị Liêu, Hồng Anh Nguyễn, ...

BAN TỔ CHỨC

Tết nhớ niêu cá trắm đen ủ trấu nếp Tết nhớ niêu cá trắm đen ủ trấu nếp

TTO - Cá mè kho với chuối xanh, cá quả với tiêu đen, cá nheo với măng chua, cá chép với dưa cà... Món nào cũng ngon, nhưng đặc biệt nhất vẫn là cá trắm đen kho riềng ủ trấu nếp. Món ăn gia truyền mà ông kỳ công chuẩn bị mỗi khi Tết về.

LÊ HẠNH NHÂN
Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0
Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên