Cư dân chung cư Carina khăn gói rời khỏi tòa nhà vừa bị cháy, chưa rõ lúc nào có thể yên tâm quay lại ở - Ảnh: TỰ TRUNG

Tại cuộc họp về tình hình kinh tế xã hội diễn ra trước họp báo, ông Nguyễn Thanh Hưởng - quyền giám đốc Cảnh sát PCCC TP - cho biết, trong vụ cháy chung cư Carina ở quận 8, lực lượng PCCC đã có mặt sau 7 phút, công tác cứu hộ cứu nạn hiệu quả.

Ông Hưởng nhận định thiệt hại lớn về người trong vụ cháy là một điều đáng tiếc: "Đó là quá trình tổng hợp những tồn tại, những lỗi cùng xảy ra trong một thời điểm. Lúc đó là ban đêm, người dân đang ngủ, khi nhiệt độ nóng và khói vô tới nhà, bị cúp điện, theo thói quen chạy ra, thì gặp khói độc vì cầu thang ngăn khói, ngăn cháy mở".

Cảnh sát PCCC TP.HCM cũng cho biết trong 3 tháng đầu năm 2018, trên địa bàn TP xảy ra 120 vụ cháy (so với cùng kỳ giảm 158 vụ), làm chết 15 người (so với cùng kỳ tăng 8 người), bị thương 32 người (tăng 19 người). Trong đó, nghiêm trọng nhất là vụ cháy chung cư Carina, làm chết 13 người, bị thương 28 người. 

Kết luận cuộc họp về tình hình kinh tế xã hội, chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong cũng nói "đau xót nhất trong mấy ngày gần đây là vụ cháy ở chung cư Carina, đó là một vụ hết sức thảm thương" .

Ông Phong cho hay ngày mai 30-3, TP sẽ tổ chức hội nghị về PCCC, ra chỉ thị về PCCC trên địa bàn TP, cũng như bàn bạc giải pháp để hạn chế thấp nhất tình trạng cháy nổ ở TP.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong - Ảnh: TỰ TRUNG

Tại họp báo diễn ra ngay sau đó, rất nhiều phóng viên tham dự, số lượng đông hơn rất nhiều so với các cuộc họp báo trước. Ngoài đại diện các sở ngành còn có người phát ngôn Công an TP.HCM - đại tá Nguyễn Sĩ Quang, trưởng phòng tham mưu Công an TP - và lãnh đạo Cảnh sát PCCC TP.

Bây giờ có chung cư nào là an toàn?

Báo Tuổi Trẻ đặt câu hỏi: "Chiều qua, chủ đầu tư chung cư Carina thông báo sửa chữa tầng hầm chung cư, trong khi chưa có kết quả kiểm định. Quy trình đó có đúng không? Nếu xảy ra tai nạn ai sẽ chịu trách nhiệm?"

"Kết quả kiểm tra chung cư Carina tháng 1-2018, PCCC Q.8 ghi là bảo đảm PCCC, vậy tại sao toàn bộ hệ thống không hoạt động. Được biết là hư từ tháng 12-2016, đến nay chủ đầu tư vẫn chưa sửa? Có dư luận về việc các công ty thiết kế PCCC bao trọn gói các công trình, từ xin giấy phép, cung cấp thiết bị, thẩm định…, trong khi các thiết bị rất dở, các chuyên gia nói đa phần có tuổi thọ thấp, mua về gắn cho có sau đó một thời gian là sẽ hư", phóng viên Tuổi Trẻ đặt ra hàng loạt vấn đề.

Câu hỏi cũng dành cho Sở Xây dựng TP: "Gần đây mật độ dân số, mật độ xây dựng trên địa bàn cao, người dân muốn biết bây giờ có chung cư nào là an toàn? Sau vụ cháy, nhiều người ở chung cư nói không có đêm nào ngủ yên".

Đại diện lãnh đạo TP và công an, PCCC tại họp báo - Ảnh: TỰ TRUNG

Báo Pháp luật TP.HCM: "Hiện nay có bao nhiêu chung cư chưa nghiệm thu PCCC đã cho người dân vào ở? Nếu vi phạm có thể cưỡng chế người dân ra khỏi các chung cư đó không? Mới đây ở Nghệ An đã cưỡng chế hơn 400 hộ dân để đảm bảo an toàn, TP có làm như vậy không?" 

Một câu hỏi khác: "Mỗi tầng có 3 căn không có ban công, không có lối thoát hiểm nên khi xảy ra cháy họ phải chạy sang các căn hộ khác? Việc xây dựng như vậy có đúng không? Nếu bây giờ công ty Hùng Thanh phải bồi thường cho dân, mà công ty này phá sản thì trách nhiệm bồi thường sẽ là của ai?"

Báo Thanh Niên: "Công an TP có thể cung cấp kết quả điều tra ban đầu về vụ cháy không?"

Báo Sài Gòn Giải phóng, Người Lao động: "Trong vụ cháy Carina trách nhiệm được quy cho các bên thế nào? Cán bộ có trách nhiệm có bị xử lý không?"

Báo VnExpress: "Chung cư Carina đã được kiểm tra PCCC 21 lần, lần gần nhất là khi nào? Đã kết luận là đảm bảo thì tại sao khi xảy ra sự cố lại không hoạt động? Thông tin chủ đầu tư mượn thiết bị PCCC để đối phó có đúng không?"

Người dân tự vô hiệu quả cửa chống cháy, thoát hiểm

Đại tá Nguyễn Văn Băng - phó giám đốc PCCC TP - trả lời câu hỏi của các phóng viên: Thời gian xảy ra cháy tại chung cư Carina theo camera là 1h15, lực lượng PCCC nhận tin lúc 1h27, đã lập tức triển khai cứu hộ cứu nạn. 

"Nguyên nhân dẫn đến thiệt hại lớn như vậy, thứ nhất là do báo cháy chậm. Hai là hệ thống PCCC thời điểm đó không hoạt động. Ba là trách nhiệm của chủ đầu tư và người dân là đã vô hiệu hóa hệ thống thoát nạn, đã mở hết cửa, dùng đá chèn nên tạo thành luồng khói lan lên các tầng trên", ông Băng nói. 

Ông Băng cho biết từ năm 2012 tới nay đã kiểm tra PCCC tại chung cư Carina 22 lần, trong đó có 4 lần xử lý vi phạm hành chính và phạt 7 lỗi, trong đó có 3 lỗi về hệ thống phóng cháy, 2 lỗi về hệ thống thoát nạn. Gần đây nhất là tháng 12-2017, cán bộ kiểm tra xác nhận có 2 máy bơm không hoạt động. 

"Đến thời điểm này chúng tôi chưa đình chỉ hay kỷ luật cán bộ chiến sĩ nào liên quan đến vụ cháy, không phải như thông tin trên một số tờ báo vừa qua. Còn về thông tin công ty tư vấn bảo kê, chúng tôi khẳng định PCCC là cơ quan quản lý nhà nước về PCCC, còn các công ty đó không thuộc đơn vị chúng tôi quản lý", đại tá Nguyễn Văn Băng nói.

"Họ hoạt động theo doanh nghiệp, làm việc với chủ đầu tư như thế nào chúng tôi không biết. Cảnh sát PCCC đến nay chưa có ai đứng ra đảm nhận công việc này ở các công trình, chúng tôi làm đúng chức năng".

Đại tá Nguyễn Văn Băng - phó giám đốc PCCC TP.HCM - Ảnh: TỰ TRUNG

Còn 7 chung cư chưa an toàn PCCC 

Ông Băng cung cấp thông tin: Hiện còn 7 chung cư chưa đảm bảo PCCC vẫn cho người dân vào ở. "Thậm chí chúng tôi đã tạm định chỉ hoạt động của một vài chung cư, nhưng hiệu quả cũng chưa đâu vào đâu", phó giám đốc PCCC TP.HCM nói.

Khi các phóng viên đề nghị cung cấp danh sách 7 chung cư chưa đảm bảo PCCC, ông Võ Văn Hoan - chánh văn phòng UBND TP - cho biết: Việc công bố một chung cư an toàn hay không an toàn phải đàm bảo đúng quy trình. Quan điểm chung của TP thì chỗ nào không an toàn phải công bố công khai để người dân lựa chọn nơi nào để đến ở.

Đại tá Nguyễn Sĩ Quang - trưởng phòng tham mưu Công an TP - tiếp tục trả lời về công tác điều tra: "Đến nay việc khám nghiệm hiện trường về cơ bản đã hoàn tất, nguyên nhân của vụ cháy xuất phát từ một xe máy trong tầng hầm, loại trừ các yếu tố gây cháy, nổ do cố ý. Việc cá thể hóa trách nhiệm đối với các hành vi vi phạm cần thêm thời gian".

Ông Quang cũng nhận định các vấn đề xung quanh vụ cháy này hết sức phức tạp.

"Có thông tin trên nhiều tờ báo nói rằng người dân bị đe dọa khi làm việc với chủ đầu tư, có tình trạng hôi của, mất cắp. Chúng tôi kiểm tra, đến nay chưa có trường hợp bị mất cắp, hoặc bị ai đó ngăn cản không cho vào nhà lấy đồ. Thậm chí công an Q.8 còn cử cán bộ theo người dân lên nhà lấy đồ, tạo điều kiện tốt nhất", ông Quang nói.

"Xung quanh vụ này và một số vụ trước đây, một số tờ báo đăng tin rất thiếu thận trọng, là chết 14 người, nhận nhầm xác, đình chỉ hai chiến sĩ phòng cháy chữa cháy… làm người dân hoài nghi, hoặc hiểu rằng lực lượng chức năng làm không có trách nhiệm".

Đại tá Nguyễn Sĩ Quang - trưởng phòng tham mưu Công an TP - Ảnh: TỰ TRUNG

Phát hiện sớm thì 1 bình cứu hỏa đủ dập được lửa

Đại tá Nguyễn Minh Thông - phó thủ trưởng cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP.HCM - cung cấp thông tin về kết quả điều tra ban đầu: Điểm phát cháy là chiếc Attila ở tầng hầm block A. Tia lửa điện đầu tiên xuất hiện ở chỗ gác chân của chiếc xe, sau hơn 4 phút thì lửa bùng lên. Sau gần 8 phút thì lửa bùng cao ngang ống thống gió và lan sang các xe khác. Hơn 13 phút sau thì hệ thống đèn ở hầm tắt.

"Sau 13 phút không có ai phát hiện chuyện này để làm công tác PCCC tại chỗ. Nếu phát hiện ngay thì chỉ cần 1 bình chữa cháy nhỏ thôi cũng dập tắt được", ông Thông nói.

Ông Thông tiếp tục nói: "Vì sao chung cư Carina có cầu thang thoát hiểm, có cửa chống cháy mà khói vẫn tràn lên trên? Khi chúng tôi khám nghiệm hiện trường thì tất cả các cửa thoát hiểm đều mở. Các cửa này vận hành theo nguyên tắc nếu mở góc nhỏ thì mở xong cửa đóng lại tự động. Nhưng nếu mở một góc 90 độ, cửa áp sát vào tường thì mở xong không thể đóng lại được nữa." 

"Vì sao cửa mở, rất nhiều khả năng, trong đó có khả năng người dân tự mở. Có thể có những gia đình ở lầu thấp dùng thang bộ để khỏi phải trả tiền thang máy. Hay cũng có thể người dân mở để thoáng khí", ông Thông phân tích.

Đại tá Nguyễn Minh Thông nói thêm: "Hệ thống báo cháy tự động có âm thanh không hoạt động. Hệ thống phun nước chữa cháy tự động không hoạt động, máy bơm bù áp không hoạt động (phun nước lên tầng cao nhất rồi chảy xuống từng căn nhà). Ngoài ra còn quy định về báo cháy thủ công để người dân biết và sơ tán, nhưng cũng không có động thái nào".

Chủ đầu tư nhập viện, triệu tập không đến 

Ông Nguyễn Minh Thông cho biết ngày 26-3 đã có quyết định khởi tố vụ án.

Theo ông Thông, chủ đầu tư của chung cư Carina là công ty Hùng Thanh - có trụ sở ở tầng 3 block B chung cư Carina. Công ty này ký hợp đồng với Công ty dịch vụ địa ốc Sài Gòn lập ban quản lý điều hành chung cư Carina. Từ khi thành lập, ban này đã có 3 lần thay đổi trưởng ban. Công ty dịch vụ địa ốc Sài Gòn ký tiếp hợp đồng với Công ty TNHH bảo vệ dịch vụ Gia Khang để làm dịch vụ giữ xe vào bảo vệ ở chung cư Carina.

Về trách nhiệm các bên, ông Thông nói: "Ngày 23-3 cháy thì ngày 26-3 giám đốc công ty Hùng Thanh nhập viện. Công an đã có giấy triệu tập nhưng ông này lấy lý do sức khỏe nên chưa đến, công tác điều tra còn chưa hoàn tất".

"Một điều chắc chắn là vụ án này phải có bị can và phải có người bị xử lý theo pháp luật", phó thủ trưởng cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP.HCM khẳng định.

Đại tá Nguyễn Minh Thông - phó thủ trưởng cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP.HCM - Ảnh: TỰ TRUNG

Đại tá Nguyễn Minh Thông cũng cho biết với hơn 300 xe bị cháy hoàn toàn, Công an TP sẽ cố gắng lấy số sườn số máy và trích xuất dữ liệu về quá trình xe ra vào tầng hầm để hỗ trợ người dân giải quyết tranh chấp tài sản nếu có sau này. Công an TP cũng đã giao công an Q.8 tiếp nhận kê khai tài sản của người dân để đánh giá thiệt hại và xử lý về dân sự.

Đại tá Thông cho biết thêm, trong quá trình cứu hộ cứu nạn, nhiều người nhặt được tài sản đã đem nộp cho công an, hoặc nộp tại phường.

Đại diện Sở Xây dựng TP đề cập đến việc quản lý vận hành chung cư Carina. Vị này cho hay theo báo cáo của quận 8, cư dân chung cư này đã 2 lần họp nhưng chưa bầu được ban quản trị, do vậy chủ đầu tư thuê công ty quản lý là phù hợp quy định.

"Còn thông tin chủ đầu tư đang tiến hành sửa chữa chung cư Carina thì Sở xây dựng chưa nghe. Sở đã có kế hoạch phối hợp với Bộ xây dựng xuống kiểm tra, tổ chức đánh giá hậu quả và khả năng chịu lực của công trình", đại diện Sở Xây dựng cho biết.

Chánh văn phòng UBND TP.HCM Võ Văn Hoan - Ảnh: TỰ TRUNG

Chánh văn phòng UBND TP Võ Văn Hoan kết luận họp báo: Vụ cháy chung cư Carina cho thấy các quy định PCCC đều đã có nhưng vấn đề là ở phối hợp, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu.

"Vụ cháy vừa rồi, với sức nóng như vậy, chắc chắn hệ thống sẽ bị ảnh hưởng, nên việc kiểm định chắc chắn phải làm, xử lý cốt bên trong rồi mới xử lý bên ngoài. Phải chỉ cho ra những khuyết tật hiện nay để nhà đầu tư sửa chữa và phải giám sát quá trình sửa chữa đó", ông Hoan nói.

Chánh văn phòng UBND TP nhấn mạnh phải làm khẩn trương để nhanh chóng ổn định cuộc sống cho người dân, nhưng cũng không thể làm qua loa. Thời gian bà con được vào ở lại chung cư có thể sẽ dài hơn, TP đã yêu cầu chủ đầu tư và địa phương bố trí cho người dân chỗ ở tạm.

TTO - Cơ quan điều tra xác định chủ đầu tư chung cư Carina có dấu hiệu gian dối mượn phương tiện, thiết bị PCCC từ nơi khác để đối phó với công tác kiểm tra, vì thế khi xảy ra cháy hệ thống báo động, chữa cháy tại chỗ tê liệt.