Châu Phi là bên mới nhất bày tỏ mong muốn làm trung gian hòa bình cho cuộc xung đột Ukraine. Hôm 17-6, nhóm bảy nhà lãnh đạo châu Phi đã có cuộc gặp với Tổng thống Nga Putin.

Không nhiều điểm chung về Ukraine

Tham dự cuộc gặp trên gồm đại diện các nước châu Phi: Senegal, Ai Cập, Zambia, Uganda, Cộng hòa Congo, Comoros, và Nam Phi.

Châu Phi được xem là một trong những bên chịu ảnh hưởng từ cuộc xung đột Ukraine, đặc biệt trong vấn đề an ninh lương thực. Các lãnh đạo châu Phi bày tỏ mong muốn kết thúc cuộc xung đột Ukraine.

"Chúng tôi tới đây để lắng nghe ông và thông qua ông để lắng nghe tiếng nói của người dân Nga. Chúng tôi muốn khuyến khích ông tham gia các cuộc đàm phán với Ukraine nhằm chấm dứt vấn đề phức tạp này", Tổng thống Comoros Azali Assoumani nói. Hiện Comoros, quốc gia nằm phía đông nam châu Phi, đang là chủ tịch Liên minh châu Phi (AU).

Theo Hãng thông tấn TASS của Nga, tại cuộc gặp với Tổng thống Putin, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã trình bày 10 điểm chính của kế hoạch hòa bình do nhóm các nước châu Phi nêu trên đề xuất.

Các đề xuất này bao gồm: 1. Kêu gọi lắng nghe lập trường của Nga và Ukraine; 2. Bắt đầu giảm căng thẳng lên hai phía; 3. Đảm bảo chủ quyền của các quốc gia và dân tộc theo Hiến chương Liên Hiệp Quốc; 4. Đạt được sự đảm bảo an ninh cho mọi nước; 5. Đảm bảo vận chuyển phân bón và ngũ cốc của hai nước; 6. Hỗ trợ nhân đạo cho người bị cuộc chiến ảnh hưởng; 7. Tái thiết hậu chiến và viện trợ cho người bị ảnh hưởng; 8. Tìm giải pháp cho vấn đề trao đổi tù nhân; 9. Hồi hương trẻ em; và 10. Hợp tác chặt chẽ hơn với các quốc gia châu Phi.

Đáp lại, Tổng thống Nga Putin đưa ra một số lời giải thích về lập trường của Nga đối với một số đề xuất trong kế hoạch của châu Phi.

Đáng chú ý, ông Putin khẳng định chính Ukraine đã rút khỏi các cuộc đàm phán với Nga, mặc dù hai bên đã có thỏa thuận sơ bộ ở Istanbul. Thêm vào đó, Nga có quyền công nhận độc lập cho hai nước cộng hòa ở vùng Donbass theo Hiến chương Liên Hiệp Quốc.

Bản tóm tắt của TASS cho thấy những "giải thích" của ông Putin diễn tả sự lệch pha nhất định trong cách nhìn nhận vấn đề của Nga và nhóm quốc gia châu Phi về Ukraine. Trong khi đó, Hãng tin Reuters mô tả hành động của ông Putin là "đưa cho phía châu Phi một danh sách các lý do mà ông tin rằng nhiều đề xuất của châu Phi là sai lầm".

Khó có đột phá cho thỏa thuận về Ukraine

Nhìn chung, châu Phi và Nga vẫn chưa giải quyết được khác biệt nhất định trong cách nhìn nhận bản chất cuộc xung đột ở Ukraine. Điều này khiến nỗ lực làm trung gian của châu Phi xem ra chưa có đột phá nào.

Theo Hãng tin AP, triển vọng đàm phán hòa bình Ukraine vẫn mờ mịt vì Ukraine và Nga có quan điểm quá khác biệt.

Hiện nay Ukraine yêu cầu Nga rút quân khỏi mọi vùng lãnh thổ Matxcơva đang chiếm đóng và xem đây là điều kiện tiên quyết để đàm phán.

Về phần mình, Nga muốn Ukraine công nhận việc sáp nhập bán đảo Crimea vào Nga năm 2014, cũng như thừa nhận một số vùng đất sáp nhập gần đây là của Nga.

Trong phần tường thuật của phía Nga, Matxcơva lưu ý các đề xuất của châu Phi hiện chưa phải đề xuất chính thức theo văn bản, đồng thời để ngỏ khả năng tiếp tục tương tác trong tương lai.

Tuy nhiên, như lời phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov, không phải mọi điều khoản trong đề xuất của châu Phi đều tương xứng với lập trường của Nga.

Nga và Ukraine từng thỏa thuận hòa bình với những điều khoản nào?

Tổng thống Vladimir Putin lần đầu tiết lộ chi tiết các điều khoản về hiệp ước kết thúc chiến tranh từng được Nga và Ukraine thương thảo hồi tháng 3-2022.