Phát biểu tại hội thảo 'Thị trường tín chỉ carbon - Động lực xây dựng Việt Nam Xanh' do báo Tuổi Trẻ tổ chức sáng 20-4, ông Nguyễn Văn Minh - trưởng phòng kinh tế và thông tin biến đổi khí hậu - Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) - đưa ra một vấn đề được dư luận quan tâm, đó là giá tín chỉ carbon.

Việt Nam bán 5 USD/tín chỉ carbon là đắt hay rẻ?

Theo ông Minh, giá tín chỉ carbon ở các quốc gia dao động rất lớn, có quốc gia chỉ 1 USD cho 1 tấn carbon, song cũng có quốc gia bán giá 140 USD cho 1 tấn.

Dư luận đặt vấn đề tại sao Việt Nam bán tín chỉ carbon giá rẻ như vậy nhưng châu Âu lại có thời điểm bán đến 100 USD mỗi tín chỉ carbon? Ông Minh nêu vấn đề và giải thích EU trao đổi đơn vị hạn ngạch tấn CO₂, chứ không phải là tín chỉ carbon. 

"Tín chỉ carbon về cơ bản chủ yếu giao dịch trên thị trường carbon tự nguyện, giá gần đây tôi kiểm tra chỉ dao động từ 1-2 USD tùy loại tín chỉ carbon", ông Minh thông tin thêm.

Đối với lộ trình thị trường carbon tại Việt Nam, ông Minh cho hay theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường, lộ trình bao gồm 2 giai đoạn. 

Giai đoạn đến hết năm 2027 là xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch và tín chỉ carbon, xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon. Đây cũng là giai đoạn triển khai thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong các lĩnh vực tiềm năng và hướng dẫn thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.

Theo ông Minh, việc thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon sẽ thực hiện kể từ năm 2025

Giai đoạn từ năm 2028 sẽ tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon chính thức và quy định các hoạt động kết nối, trao đổi tín chỉ carbon trong nước với thị trường carbon khu vực và thế giới.

Ai sẽ tham gia thị trường carbon?

Ông Minh cho hay đối tượng tham gia thị trường carbon trong nước bao gồm các đối tượng:

Thứ nhất, các cơ sở thuộc danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải kiểm kê khí nhà kính do Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Thứ hai là tổ chức tham gia thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước, quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Thứ ba là tổ chức và cá nhân khác có liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon trên thị trường carbon.

Đối với quyền lợi và trách nhiệm của doanh nghiệp khi tham gia thị trường carbon, ông Minh cho hay doanh nghiệp được thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, được đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon trên thị trường carbon.

Tuy nhiên, ông Minh khuyến cáo doanh nghiệp cần phải chủ động tìm hiểu quy định pháp luật về giảm phát thải khí nhà kính, thị trường carbon, tăng cường năng lực về kiểm kê khí nhà kính, tăng cường năng lực về thực hiện hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.

TP.HCM là địa phương đầu tiên thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon

Trao đổi tại hội thảo, ông Nguyễn Toàn Thắng - giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM - cho biết TP.HCM, trong đó Sở Tài nguyên và Môi trường, đã chủ động đề ra các nhiệm vụ nhằm triển khai thực hiện cam kết của Thủ tướng tại COP 26 là Việt Nam sẽ đưa mức phát thải ròng khí nhà kính về 0 vào năm 2050.

Để thực hiện hiệu quả chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm thiểu phát thải khí nhà kính nói chung và cam kết của Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội đã ban hành nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM. Theo nghị quyết này, TP.HCM được chọn là địa phương đầu tiên thực hiện thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.

Ông Thắng cho hay Sở Tài nguyên và Môi trường cùng Sở Tài chính đã được giao nhiệm vụ xây dựng đề án thí điểm cơ chế tài chính, với mục tiêu là triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính.

"Sở Tài nguyên và Môi trường đề xuất lựa chọn 2 dự án tiềm năng, đó là thay thế đèn đường LED và lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà công", ông Thắng nói.

Nhiều cơ hội cho TP.HCM với thị trường tín chỉ carbon

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Toàn Thắng cho biết việc đề xuất cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon và triển khai hoạt động mua bán tín chỉ carbon trên địa bàn TP sẽ tạo ra một số cơ hội.

Một là thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính, điều này không chỉ giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu mà còn giúp cộng đồng sống trong môi trường sạch hơn.

Hai là cơ hội thu hút đầu tư, mua bán tín chỉ carbon sẽ mở ra cánh cửa mới cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, từ đó thúc đẩy các dự án xanh và tạo ra việc làm mới. TP.HCM có tiềm năng lớn để phát triển thị trường tín chỉ carbon do có nhiều doanh nghiệp phát thải khí nhà kính và có nhu cầu giảm phát thải.

Ba là nâng cao vị thế quốc tế, TP có thể trở thành trung tâm cho các hoạt động liên quan đến môi trường và phát triển bền vững, đồng thời thu hút sự chú ý và hợp tác quốc tế.

Theo ông Thắng, đi cùng cơ hội thu lợi nhuận từ bán tín chỉ carbon thì cũng có những thách thức, đặc biệt trong khối công. Trong đó, việc thiếu hành lang pháp lý chi tiết cho các hoạt động tính toán, đánh giá và thẩm định tín chỉ carbon cản trở việc thực hiện hiệu quả. 

Bên cạnh đó, hiện thiếu một môi trường mua bán rộng rãi và hiệu quả, đặc biệt là kết nối với các thị trường quốc tế, nơi tín chỉ có thể được bán với giá cao. 

"Hầu hết các nội dung trong quá trình tạo lập, tính toán giá và bán tín chỉ carbon đều phụ thuộc vào các tổ chức nước ngoài, nên việc đánh giá và giao dịch tín chỉ có thể ảnh hưởng đến giá trị và sự chủ động của các dự án trong nước", ông Thắng chia sẻ.

Ông Thắng cho hay các thách thức này đang được Chính phủ, UBND TP chỉ đạo các sở ngành phối hợp với các bộ ngành tích cực tháo gỡ.

"Để triển khai hiệu quả chương trình thí điểm xây dựng cơ chế tài chính thực hiện giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, rất cần sự hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính và các bộ chuyên ngành để xử lý các vướng mắc và thách thức nêu trên", ông Thắng nói.

Việt Nam sắp bán hơn 5 triệu tín chỉ carbon rừng với giá tối thiểu 10 USD/tấn

Việt Nam chuyển nhượng cho tổ chức LEAF/Emergent 5,15 triệu tín chỉ carbon rừng (5,15 triệu tấn CO₂) tại vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong giai đoạn 2022-2026, với giá tối thiểu 10 USD/tấn.