Nghiên cứu này gợi ý việc cắt giảm sắt heme từ thịt đỏ và áp dụng một chế độ ăn giàu thực vật có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, đồng thời làm dấy lên lo ngại về việc bổ sung sắt heme vào các sản phẩm thịt thay thế có nguồn gốc từ thực vật ngày càng phổ biến.

Mối liên hệ giữa lượng sắt và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường

Việc tiêu thụ nhiều sắt heme, loại sắt được tìm thấy trong thịt đỏ và các sản phẩm động vật khác trái ngược với sắt không heme, chủ yếu được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật - có liên quan đến nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường loại 2 (T2D) trong một nghiên cứu mới được dẫn đầu bởi các nhà nghiên cứu tại Trường Y tế công cộng Harvard T.H. Chan.

Mặc dù mối liên hệ giữa sắt heme và T2D đã được báo cáo trước đây, phát hiện của nghiên cứu này thiết lập và giải thích rõ ràng hơn mối liên hệ đó.

"Điều này cho phép chúng tôi đạt được sự hiểu biết toàn diện hơn về mối liên hệ giữa việc tiêu thụ sắt và nguy cơ mắc T2D, cũng như các con đường chuyển hóa tiềm ẩn cơ bản cho mối liên hệ này", tác giả chính Fenglei Wang, cộng sự nghiên cứu tại khoa dinh dưỡng, nói. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Metabolism.

Ý nghĩa về chế độ ăn uống

Các nhà nghiên cứu đã đánh giá mối liên hệ giữa sắt và T2D bằng cách sử dụng 36 năm báo cáo về chế độ ăn uống từ 206.615 người trưởng thành tham gia trong Nghiên cứu sức khỏe y tá I và II và Nghiên cứu theo dõi chuyên gia y tế.

Họ đã kiểm tra lượng tiêu thụ các dạng sắt khác nhau của người tham gia - tổng lượng sắt, sắt heme, sắt không heme, sắt từ thực phẩm và sắt từ bổ sung, và tình trạng T2D của họ, đồng thời kiểm soát các yếu tố sức khỏe và lối sống khác.

Các nhà nghiên cứu cũng đã phân tích các cơ chế sinh học hỗ trợ mối quan hệ của sắt heme với T2D trong số các nhóm nhỏ hơn của những người tham gia.

Họ đã xem xét các dấu ấn sinh học trong huyết tương của 37.544 người tham gia, bao gồm những dấu ấn liên quan đến nồng độ insulin, lượng đường trong máu, lipid máu, tình trạng viêm và hai dấu ấn sinh học của quá trình chuyển hóa sắt. Sau đó họ đã xem xét hồ sơ chuyển hóa của 9.024 người tham gia, nồng độ các chất chuyển hóa phân tử nhỏ trong huyết tương.

Nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ đáng kể giữa việc tiêu thụ nhiều sắt heme và nguy cơ mắc T2D. Những người tham gia thuộc nhóm tiêu thụ cao nhất có nguy cơ mắc T2D cao hơn 26% so với nhóm tiêu thụ thấp nhất.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng sắt heme chiếm hơn một nửa nguy cơ mắc T2D liên quan đến thịt đỏ chưa qua chế biến và một tỉ lệ vừa phải nguy cơ đối với một số chế độ ăn liên quan đến T2D.

Phù hợp với các nghiên cứu trước đó, các nhà nghiên cứu không tìm thấy mối liên hệ đáng kể nào giữa việc tiêu thụ sắt không heme từ chế độ ăn hoặc bổ sung và nguy cơ mắc T2D.

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng việc tiêu thụ nhiều sắt heme hơn có liên quan đến các dấu ấn sinh học chuyển hóa trong máu liên quan đến T2D.

Theo các nhà nghiên cứu, ở cấp độ dân số, những phát hiện của nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng đối với các hướng dẫn về chế độ ăn uống và các chiến lược y tế cộng đồng nhằm giảm tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường.

Đặc biệt, những phát hiện này dấy lên mối lo ngại về việc bổ sung sắt heme vào các sản phẩm thay thế thịt từ thực vật để cải thiện hương vị và hình thức của chúng. Những sản phẩm này đang ngày càng trở nên phổ biến, nhưng các tác động đối với sức khỏe cần được nghiên cứu thêm.

"Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn chế độ ăn uống lành mạnh trong việc phòng ngừa bệnh tiểu đường", tác giả chính Frank Hu, giáo sư dinh dưỡng và dịch tễ học Fredrick J. Stare, cho biết. 

"Giảm tiêu thụ sắt heme, đặc biệt là từ thịt đỏ, và áp dụng một chế độ ăn nhiều thực vật hơn có thể là những chiến lược hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường".

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng nghiên cứu có một số hạn chế, bao gồm khả năng tính toán không đầy đủ các yếu tố gây nhiễu và sai số trong dữ liệu dịch tễ học. Ngoài ra, các phát hiện - dựa trên quần thể nghiên cứu chủ yếu là người da trắng - cần được thực hiện ở các nhóm chủng tộc và dân tộc khác.

Uống nước từ chai nhựa có làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường loại 2?

Các nhà khoa học từ lâu đã nghi ngờ các hóa chất công nghiệp dùng trong chai nhựa có thể phá vỡ nội tiết tố của con người.