Nên hạn chế hút thuốc lá vì rất có hại cho sức khỏe. - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Trong thuốc lá chứa khoảng 4.800 chất hóa học và 90 trong số đó có thể gây ung thư. Ngoài những chất độc điển hình như arsen, chì, cadmium, formaldehyde, benzol hay nitrosamine thì polonium-210 tạo ra phóng xạ cũng có thể làm hỏng hóc hệ gen của tế bào là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh gồm cả ung thư.

Tại sao có polonium-210 trong thuốc lá?

Từ năm 1965 các nhà khoa học Anh đã phát hiện polonium-210 có trong cây thuốc lá. Các nghiên cứu khác đã xác định được rằng cây thuốc lá đã hấp thu các chất phóng xạ là sản phẩm phân rã của uranium qua rễ và lá. Rễ cây hấp thu chì phóng xạ sau đó phân hủy thành polonium-210, đồng vị bức xạ chính trong khói thuốc lá. 

Trong lá cây thuốc lá có hàm lượng chất phóng xạ cao hơn rất nhiều so với các loại cây khác, thậm chí còn cao hơn cả lá cây ở vùng nhà máy điện nguyên tử phát nổ ở Chernobyl.

Do polonium-210 tồn tại khắp nơi trong tự nhiên nên hằng ngày cơ thể chúng ta vẫn hấp thu một lượng rất nhỏ chất này. Mỗi năm trung bình mỗi người hấp thu qua đường ăn uống và hô hấp một lượng polonium-210 khoảng 58 Bq (Becquerel - Bq là đơn vị hoạt độ của một lượng vật liệu phóng xạ trong đó một hạt nhân phân rã mỗi giây).

Hằng ngày chúng ta cũng tiếp xúc một lượng phóng xạ nhất định từ vũ trụ, từ đất, từ thức ăn nước uống và từ khí hiếm trong không khí như khí radon, cũng là một sản phẩm từ sự phân rã của uranium. 

Mỗi năm, trung bình mỗi người nhận một lượng phóng xạ trong tự nhiên là khoảng 2,1mSv, những người hút thuốc 20 điếu một ngày thì nhận thêm lượng phóng xạ khoảng 8,8 mSv, và riêng phổi thì sẽ tăng thêm khoảng 106 mSv. (Sievert, ký hiệu: Sv, theo Hệ đo lường quốc tế là đơn vị đo lượng hấp thụ bức xạ).

Các bệnh thường gặp khi thường xuyên hút thuốc lá - Đồ họa: TS Lê Đức Dũng cung cấp

Hút 20 điếu/ngày sẽ phơi nhiễm phóng xạ phổi

Để cho dễ hiểu chúng ta xem các ví dụ sau: Khi cơ thể chúng ta tiếp xúc một lượng phóng xạ với 100 mSv có thể gây tổn hại tới thai nhi, với 500 mSv có thể gây đỏ và bỏng da, 1.000 mSv có thể gây nôn ọe, với 3.000 - 4.000 mSv thì có thể gây tử vong trong vòng 3 đến 6 tuần, tỉ lệ tử vong lên đến 50%, từ 8.000 mSv thì không có cơ hội sống sót. 

Ở Đức, liều lượng cho phép của những người làm việc trong môi trường phóng xạ mỗi năm không được quá 20 mSv và một người bình thường không được quá 1mSv (không tính từ phóng xạ tự nhiên). 

Lượng polonium-210 chúng ta hấp thu trong tự nhiên thấp đến mức thực tế không có ảnh hưởng đến sức khỏe. Một người hút thuốc tiêu thụ khoảng 20 điếu thuốc mỗi ngày sẽ phơi nhiễm phóng xạ phổi trong vòng một năm bằng với lượng phóng xạ sẽ được tạo ra bởi 250 lần chụp X-quang của phổi.

Người ta đã đo được sự phát tán của polonium-210 trong quá trình hút thuốc lá là khoảng 40% phát tán qua khói thuốc, 20% trong tàn thuốc và 40% trong phần sót lại của điếu thuốc. Như vậy không chỉ người hút mà những người xung quanh cũng có thể hấp thu chất phóng xạ qua đường hô hấp.

Mặc dù lượng chất phóng xạ hấp thu qua từng điếu thuốc là khá nhỏ, tuy nhiên chất phóng xạ này lại nằm lại trong phổi lâu dài, tích lũy dần và gây nguy hiểm. Các nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra rằng polonium-210 không chỉ được tích lũy trong mô phổi mà còn được phát tán trong toàn bộ cơ thể.

Polonium-210 cũng được phát hiện trong máu và nước tiểu của những người hút thuốc. Do vậy tia alpha của polonium-210 không chỉ gây tổn hại cho phổi mà còn có thể gây tổn hại cho các cơ quan khác như tim mạch, gan, các tế bào miễn dịch.

Hút thuốc lá: đừng quên pháp luật!

TTO - Nhiều người vẫn nghĩ hút thuốc là "chuyện của mình", vô tư nhả khói mà quên rằng pháp luật đã quy định nơi nào mới được hút. Cũng chẳng mấy ai nghĩ chuyện mình đang "đầu độc" bao người vì khói thuốc lá.