Sáng 11-10, Ban Nội chính Thành ủy - cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực TP.HCM - phối hợp báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức tọa đàm bàn giải pháp thu hồi tài sản tham nhũng.

Nhiều cơ chế quản lý còn lỏng lẻo

Chánh Thanh tra TP.HCM Trần Văn Bảy cho biết giai đoạn năm 2021 - 2023 và 6 tháng đầu năm 2024, ngành thanh tra TP.HCM đã thực hiện 828 cuộc thanh tra, gồm 669 cuộc theo kế hoạch và 159 cuộc đột xuất.

Kết quả các sai phạm chủ yếu phát hiện qua thanh tra, thuộc các lĩnh vực như quản lý, sử dụng tài sản công, quy hoạch, đất đai, đấu thầu, đấu giá, mua sắm tài sản công, lựa chọn nhà đầu tư, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và một số lĩnh vực khác.

Ông Bảy cũng nêu khó khăn, vướng mắc khi thu hồi tài sản qua thanh tra.

Theo ông Bảy, hiện nay quy định về thu hồi tài sản trong các vụ việc tham nhũng, kinh tế còn mang tính nguyên tắc, chưa cụ thể. 

Thiếu quy định về các biện pháp cưỡng chế, chế tài xử lý các đối tượng thanh tra chây ì, cố tình né tránh, trốn tránh, chậm hoặc không nộp tiền, tài sản bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng trái phép hoặc bị thất thoát do hành vi trái pháp luật của đối tượng thanh tra gây ra, không có tài sản hoặc tài sản đảm bảo có giá trị thấp hơn nhiều so với khoản phải thi hành.

Cơ chế chính sách về đất đai, bất động sản, trái phiếu, chứng khoán chưa đồng bộ và còn lỏng lẻo, gây khó khăn cho việc xử lý, thu hồi khi thi hành án và xử lý sau thanh tra.

Siết chặt để ngăn tẩu tán tài sản

Cơ quan thanh tra cũng không có thẩm quyền yêu cầu phong tỏa, kê biên tài sản ngay trong giai đoạn thanh tra đối với cá nhân, tổ chức có liên quan đến việc tài sản bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng trái phép hoặc bị thất thoát do hành vi trái pháp luật. 

Do đó tiềm ẩn nguy cơ cao việc tẩu tán tài sản của bản thân người có hành vi sai phạm và những người thân thích của họ.

Ngoài ra, việc kiểm soát tài sản của cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị cũng chưa thực sự chặt chẽ. Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và nghị định 130 năm 2020 có quy định về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nhưng hiện nay chưa có hướng dẫn cụ thể cách thức kiểm soát tài sản thu nhập, chưa có cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập.

Trong số các giải pháp đề xuất, ông Bảy nhấn mạnh cần sớm xây dựng, hoàn thiện các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập; cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai; quy định về thanh toán không dùng tiền mặt; cơ sở dữ liệu trong các lĩnh vực bất động sản, ngân hàng, chuyển nhượng vốn góp, cổ phần… tập trung, thống nhất, đồng bộ, bảo đảm sự quản lý chặt chẽ, đồng thời có sự phối hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu giữa các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập theo thẩm quyền.

Đặc biệt, cần có quy định về quyền thanh, kiểm tra theo dõi biến động của mọi tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong quá trình thanh tra (kể cả việc tăng, giảm tài sản, thu nhập).

"Kiểm soát thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn nhằm tạo cơ sở quan trọng cho việc minh bạch hóa thu nhập và tài sản của người có chức vụ, quyền hạn là một giải pháp hết sức quan trọng nhằm phòng ngừa và phát hiện tham nhũng cũng như góp phần nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản cho nhà nước", ông Bảy nói.

Chủ tịch TP.HCM chỉ đạo sớm ngăn chặn để thu hồi tài sản án tham nhũng, kinh tế

Các cơ quan phối hợp thực hiện ngay các thủ tục ngăn chặn giao dịch tài sản theo yêu cầu, không để tài sản phải thu hồi ở các vụ án tham nhũng, kinh tế bị tẩu tán, thất thoát.