Ngày 9-3 (giờ địa phương), Đảng Tự do cầm quyền ở Canada đã bầu ông Mark Carney làm lãnh đạo mới của đảng này cũng như thủ tướng tiếp theo của Canada, giao nhiệm vụ cho ông chỉ đạo phản ứng của Ottawa trước những lời đe dọa từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Hãng tin AFP dẫn kết quả kiểm phiếu cuối cùng cho biết ông Carney đã giành được 85,9% số phiếu bầu, đánh bại cựu bộ trưởng tài chính Chrystia Freeland trong cuộc bỏ phiếu có sự tham gia của gần 152.000 thành viên trong đảng.

"Tôi sẽ làm việc ngày đêm với một mục đích, đó là xây dựng một đất nước Canada vững mạnh hơn cho tất cả mọi người" - ông Carney nói trong bài phát biểu ăn mừng chiến thắng vào tối 9-3 theo giờ địa phương.

Sáng tạo, nhiều kinh nghiệm trong ngành ngân hàng

Sinh ra tại lãnh thổ tây bắc của Canada và lớn lên ở tỉnh bang Alberta, ông Mark Carney (59 tuổi) tự coi mình là "người đứng ngoài chính trường" nhưng có thể lèo lái Canada vượt qua giai đoạn bất ổn kinh tế, theo Đài Al Jazeera.

Ông Carney có bằng cấp từ cả Đại học Harvard và Oxford, đồng thời có hơn một thập niên làm việc tại Công ty đầu tư Goldman Sachs.

Ông từng là thống đốc thứ 8 của Ngân hàng Canada từ năm 2008 (thời điểm có khủng hoảng tài chính toàn cầu) đến 2013, và là thống đốc thứ 120 của Ngân hàng Anh từ năm 2013 đến 2020 (năm Vương quốc Anh chính thức rời khỏi Liên minh châu Âu).

Ông Carney và những người ủng hộ ông cho rằng chính kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực ngân hàng của ông trong thời kỳ khủng hoảng có thể sẽ giúp Canada vượt qua bão tố do các bước đi của chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Sau những lời đe dọa áp thuế quan cao thời gian qua của ông Trump đối với hàng hóa Canada, nỗi lo về suy thoái đã thúc đẩy tinh thần dân tộc của người Canada và mong muốn có được lãnh đạo vững vàng ở Ottawa.

Ông Will Hutton, nhà bình luận và là chủ tịch của Viện hàn lâm Khoa học xã hội Vương quốc Anh, đánh giá ông Carney là một người sáng tạo.

"Ông ấy đã kinh hoàng trước Brexit (sự kiện Anh rời Liên minh châu Âu), điều mà ông nghĩ là tự chuốc lấy thất bại. Nhưng ông ấy đã tìm cách sắp xếp các hoạt động của Ngân hàng Anh sao cho hậu quả từ sự kiện này ít thảm khốc hơn mức có thể xảy ra" - ông Hutton nói.

Cứng rắn với ông Trump

Ông Carney - được đánh giá là người thiếu kinh nghiệm chính trị - từng là cố vấn kinh tế cho ông Trudeau. Chiến thắng của ông Carney đánh dấu lần đầu tiên một người ngoài cuộc không có nền tảng chính trị thực sự trở thành thủ tướng Canada, theo Hãng tin Reuters.

Hồi tháng 1, Thủ tướng Justin Trudeau thông báo ông sẽ từ chức sau hơn chín năm nắm quyền khi tỉ lệ ủng hộ của ông giảm mạnh, buộc Đảng Tự do cầm quyền phải tổ chức một cuộc bỏ phiếu nhanh chóng để thay thế ông.

Theo báo The Guardian, hiện tại không rõ khi nào ông Carney sẽ nhậm chức thủ tướng Canada. Thủ tướng sắp mãn nhiệm Justin Trudeau và tân lãnh đạo Đảng Tự do Mark Carney dự kiến sẽ có các cuộc thảo luận trong những ngày tới để xác định ngày cuối cùng tại nhiệm của ông Trudeau.

Trong vài tuần qua, nỗi lo về thương chiến với Mỹ đã giúp củng cố sự ủng hộ dành cho Đảng Tự do cầm quyền ở Canada.

Ông Carney đã đưa ra nhiều hứa hẹn, bao gồm kiểm soát chi tiêu của chính phủ, đầu tư nhiều hơn vào nhà ở, đa dạng hóa các đối tác thương mại của Canada và áp dụng giới hạn tạm thời đối với nhập cư.

Trong bài phát biểu ăn mừng chiến thắng trước những người ủng hộ, ông Carney đã cảnh báo rằng nước Mỹ dưới thời ông Trump đang tìm cách giành quyền kiểm soát Canada, một nỗ lực mà ông nhấn mạnh là phải bị đánh bại.

"Người Mỹ muốn tài nguyên của chúng ta, nước của chúng ta, đất đai của chúng ta, quốc gia của chúng TA" - ông Carney nói.

Vị thủ tướng tiếp theo của Canada nói: "Hiện tại có ai đó đang cố gắng làm suy yếu nền kinh tế của chúng ta. Như chúng ta đã biết, ông Donald Trump đã áp dụng mức thuế quan vô lý đối với những gì chúng ta xây dựng, với những gì chúng ta bán và với cách chúng ta kiếm sống. Ông ta đang tấn công các gia đình, người lao động và doanh nghiệp Canada. Chúng ta không thể để ông ta thành công".

Ông cho biết Canada sẽ duy trì mức thuế trả đũa cho đến khi "người Mỹ thể hiện sự tôn trọng với chúng ta".

Tin tức thế giới 10-3: Lãnh đạo mới của Canada sẵn sàng đối đầu Mỹ; Triều Tiên cảnh báo chiến tranh

Ông Mark Carney được bầu làm lãnh đạo Đảng Tự do Canada, sẵn sàng thương chiến với Mỹ; Triều Tiên cảnh báo nguy cơ chiến tranh do tập trận Mỹ - Hàn; Trung Quốc ưu tiên cải thiện thị trường việc làm... là một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng 10-3.