Nhà hóa học người Mỹ Barry Sharpless - Ảnh: NOBEL MEDIA

Hôm 5-10, giải Nobel Hóa học năm 2022 được trao cho ba nhà hóa học. Trong đó hai ông Barry Sharpless (người Mỹ), Morten Meldel (người Đan Mạch) là những người đã đặt nền móng cho lĩnh vực hóa học click (click chemistry), còn bà Carolyn Bertozzi (người Mỹ) là người đã ứng dụng hóa học click trong nghiên cứu tế bào sống.

Theo Hãng tin AFP, đây là lần thứ hai ông Barry Sharpless được trao giải Nobel. Ông trở thành người thứ năm trong lịch sử được trao giải Nobel hai lần.

Lần trước đó, ông Sharpless được trao giải Nobel Hóa học năm 2001 cùng với nhà hóa học người Nhật Noyori Ryōji và nhà hóa học người Mỹ William Standish Knowles.

Ông Barry Sharpless sinh năm 1941 tại Philadelphia, bang Pennsylvania, Mỹ. Ông tốt nghiệp Trường Friends 'Central (dạy từ mẫu giáo tới lớp 12) năm 1959. Ông tiếp tục học tại Đại học Dartmouth và được trao bằng cử nhân năm 1963.

Ban đầu ông Sharpless dự định theo học trường y sau khi tốt nghiệp đại học, nhưng giáo sư nghiên cứu của ông đã thuyết phục ông theo đuổi ngành hóa học. Ông Sharpless lấy bằng tiến sĩ về hóa học hữu cơ tại Đại học Stanford vào năm 1968. 

Ông tiếp tục nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học Stanford từ năm 1968 - 1969. Sau đó ông chuyển đến Đại học Harvard (từ 1969 - 1970) và nghiên cứu về enzyme học trong phòng thí nghiệm của nhà hóa sinh Konrad E. Bloch.

Ông Sharpless là giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts (giai đoạn 1970 - 1977 và 1980 - 1990) và Đại học Stanford (giai đoạn 1977 - 1980). Từ năm 1990, ông là giáo sư hóa học tại Viện Nghiên cứu Scripps (Mỹ).

Trước nhà hóa học người Mỹ Barry Sharpless, những người từng được trao giải Nobel hai lần là bà Marie Curie (Nobel Vật lý 1903, Nobel Hóa học 1911), ông Linus Pauling (Nobel Hóa học 1954, Nobel Hòa bình 1962), ông John Bardeen (Nobel Vật lý 1956, Nobel Vật lý 1972) và ông Frederick Sanger (Nobel Hóa học 1958, Nobel Hóa học 1980).

Cũng cần lưu ý ngoài các cá nhân nói trên, có hai tổ chức đã giành được giải Nobel Hòa bình nhiều lần, gồm Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) được trao vào các năm 1917, 1944 và 1963 và Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn (UNHCR) được trao vào các năm 1954 và 1981.

Nobel hóa học 2022: Sự đơn giản, hữu dụng lên ngôi

TTO - Giải Nobel hóa học năm nay đã ghi nhận và tôn vinh những đột phá trong ngành hóa học với trọng tâm là tính đơn giản và hữu dụng.