Ý kiến chuyên gia

* PGS.TS Nguyễn Hội Nghĩa (phó giám đốc ĐHQG TP.HCM):

Tập trung phát triển các trung tâm kiểm định công lập

Về nguyên tắc, một tổ chức kiểm định dù là công lập hay tư nhân đều có thể được thành lập.

Nhưng để đảm bảo hoạt động đúng quy định cũng như đáp ứng yêu cầu rất cao của thực tiễn hiện nay về mọi mặt trong công tác mới và khó là công tác kiểm định, trung tâm ấy cần phải có nhiều điều kiện, như đủ số và chất lượng đội ngũ kiểm định viên, trình độ và năng lực tổ chức quản lý điều hành tốt, cơ sở vật chất khá, nhiều quy trình làm việc, văn hóa tổ chức... nên trước mắt cần chú ý tập trung phát triển các trung tâm kiểm định công lập.

Sau một thời gian, Bộ GD-ĐT tổng kết công tác này, rút kinh nghiệm và từ đó mới nên xem xét việc lập các tổ chức kiểm định tư nhân.

Ở các nước có nền giáo dục phát triển, việc KĐCLGD hoạt động độc lập theo nghĩa mọi khía cạnh đều phải độc lập với các bên liên quan bên ngoài.

Quá trình làm việc cũng như kết quả kiểm định phải là độc lập, không bị ảnh hưởng bởi bất cứ cá nhân, đơn vị nào bên ngoài.

Cơ chế công khai các kết quả kiểm định cũng làm cho các tổ chức kiểm định phải có trách nhiệm cao nhất trước xã hội và quyết định đến tương lai của tổ chức.

Các đơn vị này phải được cơ quan quản lý nhà nước hoặc hiệp hội nghề nghiệp rộng rãi và có uy tín công nhận và công khai để xã hội cùng biết.

* TS Vũ Viết Bình (ĐHQG Hà Nội):

Nên thành lập trung tâm quốc gia hoàn toàn độc lập

Để có thể phát triển về số lượng các đơn vị KĐCLGD, dù công lập hay tư nhân, trước hết cần có bước chuẩn bị: Một là chuẩn bị về nguồn nhân lực.

Hiện tại cả nước chưa có cơ sở hay chương trình nào đào tạo bài bản, chính quy nhân lực làm kiểm định, đánh giá chất lượng giáo dục.

Chúng ta cần có ít nhất là một hoặc một vài cơ sở đào tạo nhân lực cho lĩnh vực này một cách chính quy, có hệ thống, chứ không thể chỉ trông chờ, tranh giành một số kiểm định viên ít ỏi được đào tạo bài bản hiện có.

Hai là Bộ GD-ĐT cần chuẩn bị hệ thống quy chế, quy định đủ chặt chẽ để kiểm soát được chất lượng hoạt động, độ tin cậy, tính khách quan trung thực trong kết quả công bố cho xã hội của các trung tâm KĐCLGD.

Còn trước mắt, nên tập trung thành lập một trung tâm KĐCLGD quốc gia hoàn toàn độc lập, không trực thuộc Bộ GD-ĐT, không thuộc trường ĐH hay bất cứ tổ chức đoàn thể nào.

Một đơn vị hoàn toàn độc lập, có thể hoạt động theo mô hình đơn vị dịch vụ tự hạch toán, có tư cách pháp nhân - như mô hình tổ chức kiểm định ở nhiều nước.

Đơn vị này sẽ thực hiện KĐCLGD định kỳ, thực hiện các đơn đặt hàng về kiểm định, đánh giá, xếp loại các cơ sở, các chương trình giáo dục đào tạo từ Chính phủ, từ Bộ GD-ĐT, các trường, các tổ chức có nhu cầu...

Kết quả KĐCLGD cần được công bố công khai, rộng rãi lên mạng cho xã hội, người học, người sử dụng lao động có thể tham khảo, theo dõi.

* TS Phạm Thị Ly (giám đốc Trung tâm nghiên cứu và đánh giá giáo dục ĐH Trường ĐH Nguyễn Tất Thành):

Nhiều trung tâm, chất lượng dịch vụ sẽ tốt hơn

Cũng như các trường ngoài công lập, các tổ chức kiểm định “ngoài công lập” chỉ có nghĩa là không hoạt động bằng nguồn ngân sách, nhưng vẫn do Nhà nước cấp phép thành lập và hoạt động trong khuôn khổ quy định của Nhà nước, vì thế tính chất “độc lập” của nó cũng chỉ tương đối.

Hơn nữa, ngay cả khi nó “độc lập” hoàn toàn, tức có thẩm quyền tự thiết lập các nguyên tắc vận hành của mình, thì đó cũng chỉ là một trong các điều kiện cần, càng không phải là điều kiện đủ để hoạt động có kết quả thật sự. Hiệu quả hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.

Trong bối cảnh “loạn” chuẩn mực hiện nay, có một mối lo ngại chính đáng với việc hết trường dỏm lại tới kiểm định dỏm. Tuy vậy, cũng giống như kiểm định ôtô, từ khi có nhiều trung tâm đăng kiểm ôtô ra đời, chất lượng dịch vụ của mọi trung tâm đều được nâng lên thấy rõ là do áp lực cạnh tranh.

Chúng ta có thể hi vọng sự ra đời của một trung tâm kiểm định chất lượng ĐH độc lập cũng sẽ tạo ra một áp lực tương tự đối với những trung tâm hiện tại khiến tất cả đều phải cải thiện chất lượng dịch vụ.

TRẦN HUỲNH - T.HÀ ghi