Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nhật, Hàn...dẫn đầu tổng sắp binge watching. Netflix - trùm binge watching - từng bật mí rằng hơn 61% khách xem của họ chịu cày ít nhất một lần một tuần.

Nhắc cày phim tức nói đến TV series. Ngoài Netflix, còn có HBO Max, Amazon Prime Video, Hulu, iQIYI...chia nhau lũng đoạn "hệ số" binge watching toàn cầu.

Thành viên của "tiêu thụ TV"

Binge watching dễ đoán là một "phân khúc" cộm cán của prolonged TV viewing/xem TV quá mức, tức một giuộc với nhau phần nhiều. Với việc các nền tảng phim ảnh trực tiếp liên tục bành trướng thế giới, dần dà binge watching thay mặt luôn prolonged TV viewing trong chuyện người ta "ôm" cái TV!

Nguy hại vô số

Tác hại của binge watching chung quy đều do screen- based sedentary behaviors/hành vi ít vận động liên quan đến màn hình, nhào nặn ra tất cả.

Theo đó binge watching phá từ thể chất (mất ngủ, béo phì, hội chứng chuyển hóa, tim mạch, tiểu đường, lão hóa), tinh thần (căng thẳng, cô đơn, trầm cảm, giảm nhạy bén tư duy, kém điều tiết cảm xúc, hành vi, rối loạn ăn uống), quan hệ xã hội (mất cân bằng cuộc sống, loạn thói quen sinh hoạt) đến nghiện hành vi (nghiện game, nghiện mạng xã hội).

Nghe như bị binge watching "truy sát", nhưng hơn thiệt thì không oan ức chút nào. Căn cứ vào ngưỡng "xem TV > 4 giờ/ngày", hàng loạt nghiên cứu thi nhau vạch trần binge watching làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch hơn 50%, tiểu đường type 2 hơn 25%, và tỉ lệ tử vong chung hơn 10% so với khán giả màn ảnh nhỏ "cày" ít hơn 2 giờ/ngày.

Mắc kẹt vòng lặp khen thưởng

Binge watching là tác giả có hạng của "vòng lặp dopamine", thứ khiến người ta bị mắc kẹt trong việc tìm kiếm nguồn vui liên tục. Ai đó cày một lèo Game of thrones season 1 tới sáng là ví dụ. Vòng lặp khen thưởng này được xem căn nguyên cấp tế bào của hầu hết thiệt hại mà các binge watching phải gánh.

Cày màn hình lớn và cày màn hình nhỏ

Nói thêm, "hành vi ít vận động liên quan đến màn hình" được tính cho cả TV và loạt màn hình nhỏ hơn của PC, điện thoại, máy tính bảng... Cùng hội cùng phe cả, nhưng sự khác biệt về kích thước màn hình và nội dung phát trên nó (phim bộ/TV so với game, mạng xã hội/màn hình nhỏ) khiến nạn nhân hứng chịu đòn giáng khác nhau. Bám trọng tâm bài viết, nên những màn hình từ 32 inch trở lên mới là đối tượng chính, còn những bị hại của small screen, cần tham khảo thêm.

Mở rộng phân khúc "khách hàng"

Nghe tới cày phim, người ta nghĩ ngay tới mấy bà nội trợ, cứng tuổi, có phần rảnh rỗi, là đối tượng số một. Trước đây thời phim bộ Hong Kong điều này có lý, nhưng như đã nói, từ khi các ông lớn phim trực tuyến xưng hùng xưng bá, thì giới mọt phim bây giờ được tính luôn cả người trẻ (18 - 34 tuổi), nhân viên văn phòng, người làm việc xa nhà, sống một mình, các con bệnh stress và các vấn đề tâm lý, trầm cảm. Bị thất nghiệp, buồn chán, thậm chí để thoát tục, người ta thường tìm cách giết thời gian bằng màn ảnh nhỏ, và các bộ phim bộ là "bà đỡ" mát tay hơn cả!

Đừng đùa với binge watching

Bởi vậy bây giờ mà ai đó cho rằng binge watching chỉ bắt nọn được mấy cô mấy dì phát tâm "phước cùng hưởng họa cùng chia" với phim bộ, còn giới tiêu thụ kỹ thuật số với màn hình nhỏ hơn không cần tính tới, là sai lầm! Chưa có thống kê, nhưng ngày càng có dấu hiệu người ta dần chuyển sang màn hình lớn TV nhiều hơn, và vì thế con số binge watching ngày càng phình to.

Từ cày phim đến cai phim

Bớt thời gian xem TV lại đứng đầu mọi phác đồ chữa binge watching. Nghe chẳng mấy khó, nhưng khó bằng trời. Nhắc cho thêm phần thuyết phục: cả binge watching và nghiện rượu đều cùng chia sẻ vòng lặp khen thưởng dopamine. Bởi thế, cai binge watching phải nói là tới công chuyện chẳng vừa:

- Bắt đầu với thiết lập giới hạn thời gian (xem 1 - 2 tập hoặc tối đa 1 giờ mỗi lần, phụ thêm các công cụ hẹn giờ).

- Thưởng thức các chương trình ngắn thay vì series dài. Đừng coi thường, mẹo này giúp người xem dễ dừng lại mà không bị cảm giác "dang dở" - tay chân có hạng của vòng lặp khen thưởng.

- Thư giãn giữa các tập phim (đi bộ nhẹ quanh nhà, uống nước, làm việc vặt).

- Tắt tính năng tự động phát (autoplay).

- Hoạt động thay thế (đọc sách, thể dục, hoạt động xã hội).

- Quan trọng hơn cả là nắm thóp căn cớ. Chẳng hạn rất nhiều binge watching dùng vòng lặp dopamine để giải tỏa căng thẳng, chứ thực bụng chẳng mê gì phim ảnh.

Nghe buồn cười, cai cày phim mà gay cấn như cai chất cấm. Lần nữa, đừng đùa với screen-based sedentary behaviors, trong khi binge watching chỉ là tay múa may ngoài màn trướng mà thôi.