Nếu trời tiếp tục không mưa, dự kiến thành phố giàu có này của Nam Phi sẽ bắt đầu cấp nước theo đầu người từ ngày 11-5.

Tại cuộc họp báo hồi đầu tuần, chính quyền Cape Town đã cảnh báo người dân về nguy cơ lây bệnh gia tăng do thiếu nước sạch. Các ca nhiễm khuẩn listeria đã xuất hiện và số ca bệnh thương hàn gia tăng vào thời điểm bệnh tiêu chảy thường xảy ra hàng năm từ tháng 2 đến tháng 4. Cơ quan y tế Cape  Town cũng nhắc nhở người dân nên tìm hiểu những nơi có nguồn nước không nguy hiểm và nên đun sôi nước trước khi uống.

2 lít nước để đánh răng và rửa tay

Có 3 yếu tố dẫn đến tình trạng thiếu nước nghiêm trọng tại Cape Town - thành phố lớn thứ hai và đóng vai trò là thủ đô lập pháp của Nam Phi. 

Trong 15 năm qua dân số Cape Town đã tăng 25% trong khi số hộ gia đình tăng 60% nên mức tiêu thụ nước tăng. Song song theo đó, cơ sở hạ tầng được xây dựng để dự trữ nước lại không theo kịp đà tăng dân số. Cuối cùng, nạn khô hạn kéo dài ba năm qua khiến hậu quả của hai yếu tố trên càng nghiêm trọng hơn.

Người dân phải xếp hàng hứng nước đến tận đêm ở khu Newlands ngoại ô Cape Town, vào ngày 25-1 - Ảnh: REUTERS

Cape Town với 4 triệu dân là thành phố du lịch nổi tiếng. Dân có tiền và giới chủ doanh nghiệp thường chọn Cape Town làm điểm đến. 

Khu vực Cape Town bị khô hạn nặng nề từ ba năm nay vì không có mưa do biến đổi khí hậu và hiện tượng El Nino. Các nguồn dự trữ nước xuống đến mức thấp nhất. 

Dù vậy, chính quyền bị chỉ trích đã che giấu tình trạng thiếu nước vì lo ngại lượng du khách giảm sút ảnh hưởng đến nguồn thu.  

Các biện pháp hạn chế sử dụng nước chỉ mới được ban hành từ một năm nay.

Mỗi người dân Cape Town tiêu thụ bình quân 300 lít/ngày vào năm 2000 và giảm còn 200 lít vào năm 2014. Năm 2017, họ được khuyến cáo chỉ nên dùng 87 lít/ngày.

Trong bối cảnh thiếu nước, người dân Cape Town đã bắt đầu tìm kiếm nước từ mạch nước ngầm, giếng khoan hoặc nước mưa trong bể dự trữ. Phóng viên Darry Ten của kênh truyền hình CNN ghi nhận đối với người dân Cape Town, không gội đầu là hành vi thể hiện trách nhiệm xã hội!

Đập nước Theewaterskloof gần Cape Town cạn trơ đáy vào ngày 20-1-2018. Đập nước này vốn trữ nước sinh hoạt cho Cape Town - Ảnh: REUTERS

Nếu đến tháng 5 tới mà trời vẫn không mưa, chắc chắn tình hình thiếu nước sẽ tác động đến kinh tế, nông nghiệp, du lịch, môi trường của thành phố đông dân thứ hai của Nam Phi. Xã hội có nguy cơ hỗn loạn vì thiếu nước.

Chuẩn bị cho ngày cạn nước

Hiện nay nguồn cung cấp nước của Cape Town chỉ còn bằng 26% mức dự trữ. Chính quyền Cape Town đã hội ý với các cơ quan cấp cứu, quân đội, các chuyên gia dịch tễ và y tế để lên kế hoạch về ngày cạn nước "Zero Day", tức ngày mà nguồn cung cấp nước xuống dưới 13,5%.

Lúc đó nếu trời không mưa, hệ thống cấp nước thủy cục sẽ phải ngừng cấp nước cho hơn 1 triệu hộ gia đình (chiếm 75% dân số). Chính quyền sẽ phải mở 200 điểm cấp nước. Mỗi điểm cách khu dân cư khoảng 200 m đủ cung ứng cho khoảng 20.000 dân. 

Dân thị trấn Saint-James thuộc Cape Town hứng nước từ mạch nước ngầm ngày 19-1-2018 - Ảnh: AFP

Các binh sĩ sẽ được triển khai bảo vệ các điểm cấp nước. Người dân phải rồng rắn xếp hàng chờ nhận nước theo chế độ 25 lít nước/người/ngày. Tiêu chuẩn này là mức sống sót tối thiểu theo quy định của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Biện pháp cấp nước sạch như trên tuy tốn kém và bất tiện nhưng không còn cách nào khác. Chính quyền thành phố đã lường trước hậu quả do khô hạn sẽ đặc biệt nghiêm trọng và mục tiêu ưu tiên là duy trì kinh tế không bị sụp đổ.

Hiện thời Cape Town đang chờ đợi các nguồn tài trợ… nước. Các nông dân thuộc Hiệp hội Người sử dụng nước Groenland ở thành phố Grabouw (Nam Phi) đã quyết định tặng nhiều triệu lít nước cho Cape Town. 

Lòng tốt này rất đáng ngưỡng mộ bởi họ phải chờ mùa mưa đến vào tháng 5 mới có nguồn nước bù đắp. Về lâu dài, Cape Town chỉ trông cậy vào giải pháp duy nhất là các nhà máy lọc nước biển.