Thủ tướng Canada Justin Trudeau - Ảnh: REUTERS

Hôm 16-9, Mỹ thông báo việc thành lập thỏa thuận hợp tác ba bên mang tên AUKUS sau cuộc họp trực tuyến giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Úc Scott Morrison và Thủ tướng Anh Boris Johnson.

Thỏa thuận quốc phòng này nhanh chóng gây chú ý lớn trên chính trường quốc tế.

Một số ý kiến cho rằng bộ ba Mỹ, Anh và Úc đã "bỏ rơi" các đồng minh khác. Trong khi đó, với những quốc gia thân cận với nhóm này như Canada và New Zealand, sức ép dư luận đang dồn lên các lãnh đạo không tham gia AUKUS.

Theo báo The Guardian (Anh), Thủ tướng Trudeau của Canada đang vấp phải sự công kích từ các đối thủ chính trị khi nước này đứng ngoài AUKUS.

Trường hợp của ông Trudeau thậm chí còn nhạy cảm hơn Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern, vì đợt công kích này diễn ra chỉ vài ngày trước khi Canada có cuộc bầu cử liên bang.

Lãnh đạo các đảng như Bảo thủ và Dân chủ mới ở Canada không bỏ qua thời cơ khi khẳng định chính quyền Tự do của ông Trudeau đã thất bại trong việc gắn kết với liên minh, và không thể hiện được lập trường cứng rắn trước Trung Quốc.

"Đây là một ví dụ nữa cho thấy ông Trudeau không có sức nặng đối với các bạn bè và đồng minh của chúng ta trên thế giới. Canada đã trở nên lạc lõng hơn dưới thời ông Trudeau", lãnh đạo Đảng Bảo thủ Erin O’Toole nói hôm 16-9.

Để nhấn mạnh sự khác biệt, ông O’Toole còn nói mình sẽ tìm cách tham gia AUKUS nếu đảng của ông được bầu.

Trong khi đó, lãnh đạo Jagmeet Singh của Đảng Dân chủ mới (hay Tân Dân chủ) cáo buộc Thủ tướng Trudeau quá tập trung vào chiến dịch tranh cử, vì vậy đã không thể can dự một cách đầy đủ với các đồng minh.

Ông Singh đánh vào câu chuyện hai công dân Canada là Michael Spavor và Michael Kovrig đang bị Trung Quốc giam giữ, cho rằng nếu Canada là thành viên của AUKUS, điều này sẽ gây áp lực với Trung Quốc để thả hai người này.

Trong khi AUKUS làm dậy sóng chính trường một số nước, phía Trung Quốc tỏ thái độ dửng dưng.

Ngoài một số tuyên bố lo ngại về an ninh thường thấy, Bắc Kinh thể hiện họ vẫn đang phát triển theo kế hoạch đã vạch sẵn, thay vì tận dụng thời cơ hay điều chỉnh chiến lược ứng phó.

Trong phát biểu ngày 17-9, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định việc nước này gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) không liên quan tới AUKUS.

Theo phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên, Trung Quốc đang thúc đẩy hội nhập khu vực thông qua CPTPP, còn các nước AUKUS lại đang "cổ vũ chiến tranh và hủy hoại".

Úc, Anh, Mỹ tạo khuôn khổ hợp tác mới

TTO - Thỏa thuận ba bên giữa Úc, Anh và Mỹ (gọi tắt là thỏa thuận AUKUS) về tàu ngầm năng lượng hạt nhân phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong cách thức hợp tác giữa các nước trong tương lai.