Trang báo những ngày này lại tràn ngập thông tin về vụ cá chết ven biển miền Trung do Formosa gây ra. Thiệt hại do Formosa gây ra đã khó đong đếm. Nhưng thiệt hại và sự mòn mỏi của những ngư phủ, tiểu thương suốt đời bán mặt cho biển miền Trung còn dai dẳng và khó đong đếm hơn.

Quê nội tôi ở làng biển Cửa Sót, xã Thạch Kim (Lộc Hà, Hà Tĩnh), từ dạo cá chết thì thuyền, mảng đều nằm phơi bãi. Nhưng sự thiệt hại không chỉ đến với những ngư dân đang ngồi gác mái. Các tiểu thương Cửa Sót, những người đã tạo nên thương hiệu “cá nướng Cửa Sót” (sơ chế cá trên lửa than để giữ vị đậm đà trước khi đem đi bán) cũng ngồi bó gối.

Cho dù thương hiệu “cá nướng Cửa Sót” từ hàng chục năm qua, không còn chỉ tạo dựng từ con cá được đánh bắt từ vùng biển Hà Tĩnh mà từ cá Vũng Tàu, Phan Thiết, thậm chí là cá nhập khẩu từ Nhật Bản, Na Uy đưa về.

Nhưng nỗi ám ảnh từ Formosa và câu hỏi “ăn cá được chưa?” chưa được trả lời đã tẩy sạch mùi cá nướng ở mỗi góc bếp ở làng biển Cửa Sót. Không đợi được câu trả lời, người Cửa Sót phải xiêu tán mưu sinh khắp nơi. Và Cửa Sót không phải là làng biển duy nhất ở miền Trung.

Con cá Hà Tĩnh, con cá miền Trung từ một thương hiệu đã trở thành nỗi ám ảnh từ ngày có thảm họa môi trường. Cơ quan chức năng đã lần lượt có câu trả lời: thủ phạm là Formosa. Sẽ đền bù cho ngư dân. Biển sẽ tự đào thải độc tố… 

Nhưng ăn cá được chưa? Biển có hồi sinh như trước?... thì chưa có câu trả lời. Sự khắc khoải của người dân khi chưa có câu trả lời cụ thể vì thế mà trở nên nhức nhối hơn tất thảy những câu hỏi khác.

Cần sớm có câu trả lời đơn giản: khi nào thì cá mực ăn được. Không phải vì đó là trách nhiệm của các bộ ngành liên quan.

Đó còn là sự đòi hỏi từ lương tri, là mệnh lệnh từ cuộc sống thường nhật của hàng triệu người dân đang cần được ổn định, trở lại bình thường, cần tiếp tục giong thuyền ra khơi đánh bắt, hoạt động mua bán và con cá, con tôm lại xuất hiện một cách đường hoàng trên mâm cơm gia đình như ngày trước.