Lực lượng y tế lấy mẫu xét nghiệm nhanh cho người về từ Đà Nẵng tại phường Bách Khoa và phường Cầu Dền, quận Hai Bà Trưng, sáng 01/8. Ảnh: TTXVN

Thành phố Hà Nội đã, đang xét nghiệm nhanh cho những người từ Đà Nẵng trở về từ đầu tháng Bảy vừa qua. Tuy nhiên, rất nhiều người vẫn hiểu chưa đúng về giá trị của xét nghiệm này.

Để tránh trường hợp gây hiệu quả nghiêm trọng do hiểu chưa đúng về test nhanh, bác sĩ Đồng Phú Khiêm, Phó Trưởng khoa Khoa Hồi sức tích cực thuộc Bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương đã có giải thích chi tiết: Để phát hiện một người có bị nhiễm SARS-CoV-2 không, hiện nay có 2 nhóm xét nghiệm: xét nghiệm trực tiếp và xét nghiệm gián tiếp.

Các xét nghiệm trực tiếp nhằm tìm kiếm sự hiện diện các thành phần cấu tạo của virus ở trong cơ thể (xét nghiệm phổ biến nhất là tìm kiếm các đoạn gen của virus bằng kỹ thuật PCR, ngoài ra còn có xét nghiệm nuôi cấy phân lập virus).

Ưu điểm của xét nghiệm này là có thể phát hiện người nhiễm virus ở những giai đoạn rất sớm, kể từ khi người bệnh chưa biểu hiện bệnh. Vì vậy đây là xét nghiệm rất có giá trị, được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo là xét nghiệm dùng để chẩn đoán một người có đang bị nhiễm bệnh hay không.

Nhược điểm của xét nghiệm này là đòi hỏi phải có phòng xét nghiệm được trang bị đủ phương tiện cần thiết; nhân viên được đào tạo chuyên sâu; tốn kém và mất nhiều thời gian. Vì vậy, để thực hiện xét nghiệm này cho tất cả đối tượng nghi nhiễm là điều không hề dễ dàng và cần có thời gian.

Trên thế giới có nhiều hãng đang tìm cách nghiên cứu các test nhanh nhằm tìm kiếm các cấu trúc của virus SARS-CoV-2 giúp chẩn đoán nhanh nhưng đến nay vẫn chưa có bất kỳ test nhanh nào được công nhận và áp dụng trong chẩn đoán COVID-19.

Các xét nghiệm gián tiếp là xét nghiệm nhằm tìm kiếm các dấu vết của virus để lại trong cơ thể nhiễm. Cụ thể, trong trường hợp người bệnh mắc COVID-19 là làm các xét nghiệm tìm kháng thể mà cơ thể sinh ra khi bị nhiễm virus SARS-CoV-2 (đây là xét nghiệm mà thành phố Hà Nội đang thực hiện).

Điều đáng lưu ý là không phải ai nhiễm SARS-CoV-2 cũng sinh ra kháng thể và kháng thể cũng không phải được tạo ra ngay sau khi người bị nhiễm SARS-CoV-2.

Các nghiên cứu về COVID-19 cho thấy, chỉ có 23% người nhiễm SARS-CoV-2 có kháng thể IgM sau 1 tuần bị nhiễm; 58% người bị nhiễm sau 2 tuần mới có kháng thể; 75% người bị nhiễm sau 3 tuần mới có kháng thể.

Xét nghiệm nhanh tìm kháng thể dương tính chỉ thể hiện rằng người đó đã từng bị nhiễm SARS-CoV-2 trong quá khứ, chứ không thể khẳng định người đó có đang bị bệnh, có khả năng lây bệnh hay không.

Ngược lại, test nhanh tìm kháng thể âm tính không có nghĩa là người đó không bị nhiễm và không lây cho người khác (người bị nhiễm virus này ở giai đoạn đầu chưa có kháng thể và xét nghiệm này chắc chắn cho kết quả âm tính nhưng người này vẫn có thể lây cho người khác).

Việc làm xét nghiệm nhanh tìm kháng thể trong quần thể dân số nguy cơ có giá trị xác định tỷ lệ người từng nhiễm virus này, giúp đánh giá quy mô dịch bệnh trong cộng đồng, giúp các nhà hoạch định chính sách có các biện pháp tổ chức chống dịch phù hợp.

Vì vậy, bác sĩ Đồng Phú Khiêm nêu rõ: Người đi từ vùng dịch về dù có xét nghiệm nhanh tìm kháng thể âm tính vẫn có thể là người đang nhiễm bệnh, vẫn có thể lây nhiễm bệnh cho cộng đồng nên vẫn cần tiếp tục tuân thủ thực hiện cách ly theo khuyến cáo của Bộ Y tế.