Đồng NDT bị phá giá khiến thị trường tài chính toàn cầu đảo lộn - Ảnh: Reuters

Ông Trương Văn Phước phân tích: Đằng sau sự tăng giá đồng NDT có thể nói TQ giảm giá đồng NDT trong 2 ngày vừa qua khoảng 3,5% thì bản chất của nó có thể nói là xuất phát từ hai nhóm nguyên nhân chủ yếu.

Thứ nhất là họ muốn kích thích nền kinh tế giúp cho tăng trưởng, cho xuất khẩu lấy lại đà phục hồi sau khi bị suy giảm 8,3% trong tháng 7 so với cùng kỳ năm trước, cũng như để duy trì tăng trưởng.

Thứ hai: trước áp lực phải linh hoạt cơ chế tỉ giá khi TQ đang đàm phán với IMF để quốc tế hóa đồng NDT, đưa đồng NDT vào nhóm đồng tiền thuộc quyền rút vốn đặc biệt, tức là đưa đồng NDT thành đồng tiền dự trữ quốc tế.

Cho nên việc họ thay đổi cơ chế tỉ giá hối đoái thông qua việc thay vì công bố tỉ giá bình quân liên ngân hàng hằng ngày thì nay họ chuyển qua cơ chế mới.

Theo cơ chế mới này, hằng ngày khoảng 9g15, Ngân hàng Nhân dân TQ lấy tỉ giá đóng cửa ngày hôm trước làm tỉ giá mở cửa ngày hôm sau. Việc thay đổi cơ chế tỉ giá này hiện đang gặp phải một sự phản ứng mãnh liệt từ phía Mỹ cũng như các nước phương Tây khi cho rằng việc định giá như thế ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của hàng hóa.

Tuy nhiên, thị trường vẫn cảm nhận rằng nếu như TQ theo đuổi cơ chế tỉ giá hối đoái mới cho cung cầu tác động đến tỉ giá thì có thể nói trong tương lai đồng NDT không mất giá thêm mà có thể quay lại để tăng giá.

“Nhận định về việc TQ phá giá đồng NDT thì nhiều ý kiến lo ngại hàng TQ giá rẻ sẽ tràn vào. Theo tôi cũng là lo ngại chính đáng. Không bao giờ chúng ta nên chủ quan về điều này” - ông Phước nói.

Ông Phước bày tỏ: Sự tác động của kinh tế TQ tới VN là lớn. Nhưng chúng ta phải thấy đồng NDT của TQ từ năm 2005 tăng giá khoảng 30%. Trong khi đó từ năm 2005, 1 USD có giá khoảng 15.500 VND nay tăng lên 22.000 đồng, tức VND mất giá gần 40%. Nhưng cộng gộp lại, loại trừ các yếu tố lạm phát thì lợi thế tỉ giá của VN vẫn hơn đồng NDT là 70%.

“Nhưng tại sao VN không có thặng dư cán cân thương mại? Theo tôi là vì quan hệ thương mại VN với TQ thì tỉ giá chỉ đóng góp một phần mà thôi, chứ không phải là quyết định toàn cục. Cho nên, hôm nay 12-8, Ngân hàng Nhà nước mở rộng biên độ giao dịch từ +/-1% lên +/-2% mà vẫn giữ nguyên tỉ giá bình quân liên ngân hàng, theo tôi là phù hợp” - ông Phước bình luận.

Cần điều hành tỉ giá đủ để hóa giải thách thức là nhận định của TS Nguyễn Đức Thành, viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách.

Theo ông Thành, việc TQ giảm giá đồng NDT 1,9%, sau đó lại tiếp tục nới tiếp 1,6% dù trước đó khẳng định chỉ điều chỉnh tỉ giá một lần, được coi như khơi mào cuộc chiến tiền tệ.

Ông Thành phân tích: “Ngân hàng Nhà nước có phản ứng tức thời, nới biên độ tỉ giá thêm 1%, theo tôi là kịp thời và tích cực. Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách đã nhiều lần đề nghị VN giảm giá đồng tiền của mình. Chúng tôi theo dõi thì thấy đồng yen của Nhật đã giảm giá khoảng 30% trong mấy năm qua. Đồng euro của EU cũng đã giảm giá ở tầm ấy. Đồng rup của Nga thì giảm giá mạnh. Mà các đối tác trên đều rất quan trọng với VN. Trong khi đó, đồng tiền của VN lại vẫn cơ bản giữ giá với đồng USD. Nó làm cho hàng VN đắt hơn, chi phí ở VN cũng đắt hơn. Việc giảm khách du lịch theo chúng tôi cũng là một hệ quả đã xảy ra”.

Theo ông Thành: “Lần này TQ phá giá đồng tiền tới 3,5% chỉ trong hai ngày cho thấy ngay đến TQ cũng đã phải hành động. Cần lưu ý là đồng NDT đang có xu hướng tăng giá, nhưng họ lại quyết định phá giá tới 3,5%, và có thể chưa dừng lại. Nên nếu VN không theo kịp thì theo tôi, VN sẽ chịu hậu quả cực kỳ to lớn. Hàng TQ vào VN sẽ rẻ hơn, có lợi thế hơn và nó sẽ cạnh tranh với cả hàng xuất khẩu của VN tại các thị trường quan trọng nước ngoài chứ không chỉ trong nước”. 

Vì vậy, ông Thành cho rằng đồng tiền của VN phải được giảm giá mạnh hơn mức giảm giá của NDT. Nếu không làm được điều này thì sẽ là một thách thức đối với VN.

Về một số ý kiến nêu nếu giảm tỉ giá VND, nợ công đang là 110 tỉ USD, sẽ tăng lên rất lớn, ông Thành cho rằng không nên quá lo ngại.

Ông Thành nói: “Trong 110 tỉ USD trên, khoảng một nửa là vay trong nước. Trong một nửa còn lại, phần không nhỏ chúng ta vay bằng đồng yen Nhật. Ngay cả khi khoản nợ bị tăng lên do điều chỉnh tỉ giá thì cũng không nên quá lo, vì nó giúp doanh nghiệp có thêm cơ hội sản xuất, khả năng trả nợ của nền kinh tế cũng tăng, thay vì cứ giữ tỉ giá để làm khó nền kinh tế. Còn với doanh nghiệp, theo tôi, tỉ giá thay đổi là bất khả kháng, điều họ có thể làm là cơ cấu lại chi phí, tìm cách tăng năng lực cạnh tranh để đối phó, tận dụng, phát triển được thị trường”.