Trong đó, Đà Nẵng có năm trường hợp nộp lại 131,1 triệu đồng, Trà Vinh có hai trường hợp nộp lại 4,2 triệu đồng.

Ngay lập tức, dư luận đặt ra nhiều câu hỏi về con số quá ít ỏi này trong số nhiều cán bộ bị kỷ luật do có liên quan đến tham nhũng và cho rằng cần sớm có quy định về công khai quà tặng.

Ông Lê Như Tiến (nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục): Đáng buồn hơn vui

Nhìn vào con số từ báo cáo thì đáng buồn hơn vui và đặt ngay câu hỏi 61 tỉnh thành còn lại thì sao? Bên cạnh đó, hai địa phương có báo cáo cũng chỉ có bảy trường hợp? 

Giá như 61 tỉnh thành đều có những trường hợp nộp lại quà tặng và được báo cáo đầy đủ thì nhìn vào công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực qua quà tặng sẽ tốt hơn biết bao.

Thông thường người ta chỉ tặng bó hoa, hộp bánh, đó mới thực sự là quà. Nhưng thực tế không ít trường hợp đã nhân dịp lễ, tết, mừng sinh nhật, mừng nhà mới hay thăng chức, lên cấp... cứ nườm nượp đến nhà lãnh đạo, cấp trên biếu, tặng quà thì tôi cho đó là một sự "hối lộ trá hình" hoặc là sự "mua bán, trả lễ cấp trên" được gọi dưới cụm từ mỹ miều là "tặng quà". Do đó về tâm lý không bao giờ người ta muốn công khai, minh bạch.

Tôi rất băn khoăn dù chúng ta nói rất ít trường hợp nộp lại quà tặng nhưng nhiều cử tri, nhân dân phản ảnh tình trạng "biếu, tặng quà" lãnh đạo cấp trên vẫn còn diễn ra. Chúng ta đã có những hành lang pháp lý cả ở Luật phòng chống tham nhũng hay Luật cán bộ công chức nhưng có vẻ thấy vẫn chưa có được những giải pháp ngăn chặn quyết liệt, kịp thời, hiệu quả và chưa tạo được sự khuyến khích nộp lại quà tặng. Chúng ta cần giải pháp quyết liệt, thực tế chứ không rất dễ biến việc nộp lại quà tặng sẽ mãi chỉ là khẩu hiệu.

Một số cán bộ, quan chức từng “nhận quà” thành “nhận án tù” - Ảnh tư liệu

Ông Lê Thanh Văn (nguyên phó trưởng ban thường trực Ban Dân vận Thành Ủy TP.HCM): Không thể có quà trước - sau mỗi vụ việc

Từ nét văn hóa đẹp của người Việt, việc tặng quà đã bị lợi dụng, biến tướng trở thành việc biếu xén, mua chuộc, làm quen cán bộ, công chức nhằm phục vụ ý đồ của nhiều người, nhiều cơ quan. Hiện nay việc tặng nhà, xe và những tài sản có giá trị lớn không phải là hiếm. Bởi vậy, việc chỉ có bảy người trả lại quà cho tổ chức là rất khó hiểu.

Một mặt, con số ít ỏi này có chăng chỉ từng đó người bị phát hiện hoặc tự giác trả lại? Tuy nhiên, bên cạnh những cán bộ cơ hội, tham nhũng cũng có nhiều người liêm khiết, trong sáng, nhiều người không nhận quà hoặc trả lại tổ chức nhưng không công khai.

Với việc tặng quà muôn hình vạn trạng, khó phân định mục đích của quà tặng thì ngoài việc giáo dục đạo đức công vụ, cần có quy định cụ thể việc khai báo công khai các món quà tặng của cán bộ, công chức tại các đơn vị. Không thể để việc quà tặng của ai người đó được lấy về, bởi thực tế người ta tặng quà là do anh đang giữ chức vụ trong cơ quan nhà nước, còn anh về hưu biết bao nhiêu người còn tặng quà. 

Khi cá nhân công khai món quà, tùy vào quy định mức khung cụ thể, tập thể tổ chức đó sẽ xem xét để phân biệt món quà nào tặng với tư cách đại diện tổ chức, cơ quan, món quà nào là tặng cho cá nhân lãnh đạo đó và từ đó sẽ quyết món quà nào cá nhân lãnh đạo được nhận, món quà nào phải trả lại tổ chức hoặc người tặng. Trong đó tuyệt đối không thể để cán bộ nhận quà trước hoặc sau khi giải quyết một vụ việc cụ thể của cá nhân, tổ chức nào đó.

Ông Phạm Trọng Đạt (nguyên cục trưởng Cục Phòng, chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ): Bản chất của tặng quà là biến tướng của "đưa hối lộ"

Thực tế việc tặng quà cho lãnh đạo, cán bộ, công chức đơn vị bao giờ cũng có động cơ, mục đích cụ thể. Bản chất của quà dù lớn hay nhỏ cũng không phải là tình cảm mà chính là sự biến tướng của hành vi "đưa hối lộ" rồi "nhận hối lộ". 

Nếu là những người liêm khiết, trong sáng khi nhận trực tiếp quà sẽ trả lại ngay chứ không cần phải nộp lại cho cơ quan, đơn vị. Việc nhận bằng một hình thức nào đó rồi nộp lại cho Nhà nước thực tế rất ít, bởi đứng về mặt tâm lý không nhiều người chấp nhận làm việc đó.

Hiện nay pháp luật về phòng, chống tham nhũng của chúng ta đã có những quy định cụ thể về việc nộp lại quà tặng. Do đó trong thời gian tới cần tuyên truyền, khuyến khích để cán bộ công chức nhận thức rõ trách nhiệm và thực hiện việc này. 

Đồng thời cũng cần có tuyên truyền nhấn mạnh đến việc khi phát hiện được sẽ xử lý nghiêm minh những người nhận quà trái quy định nhưng cố tình không báo, không nộp lại.

PGS.TS Võ Trí Hảo (hiệu trưởng Trường đại học Gia Định): Công khai và phân biệt rạch ròi quà tặng

Người nào có hành động trả lại quà cho tổ chức cần phải hoan nghênh. Tuy nhiên, về lâu dài cần tham khảo các quy định rõ ràng của các nước trong vấn đề nhận quà của quan chức. 

Ví dụ ở một số nước, nếu quan chức nhận món quà 200 USD sẽ phải khai báo, sau đó một bộ phận kiểu như phòng, chống tham nhũng sẽ họp lại, quyết định món quà đó là tặng cá nhân hay cơ quan, đơn vị. Khi xác định món quà đó là tặng cá nhân cũng sẽ xác định cá nhân đó có được nhận món quà đó hay không.

Như vậy, đầu tiên phải có quy định về quy trình kê khai quà tặng. Khi ai đó giữ chức vụ thì cơ quan có quyền đặt ra câu hỏi và người đó có trách nhiệm kê khai cụ thể các món quà được nhận rồi xem xét tính khách quan, độc lập trong việc thi hành công vụ hay không. Ví dụ, giám đốc sở xây dựng đến thăm một họa sĩ được tặng một bức tranh là việc bình thường, nhưng nếu đến thăm một doanh nghiệp vật liệu xây dựng và được tặng quà lại cần xem xét.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội): Cần giải pháp cụ thể chứ không phải khẩu hiệu thông thường

Nếu nhìn số tiền hơn 135 triệu đồng giá trị quà tặng mà bảy trường hợp này nộp lại so với thực trạng của vấn đề "quà tặng" rõ ràng không thấm vào đâu. Bởi đây chỉ là con số rất nhỏ được báo cáo. Thực tế khi nhìn lại vụ Việt Á có thể thấy các đối tượng đã chi đến 800 tỉ đồng để làm "hoa hồng" lại quả.

Thời gian qua chúng ta đã có nhiều biện pháp tuyên truyền, vận động, có những quy định cụ thể của pháp luật về vấn đề nộp lại quà tặng như quy định về nộp lại quà tặng theo điều 27 nghị định 59 năm 2019 của Chính phủ. 

Tuy nhiên thực tế số lượng cán bộ, công chức nộp lại quà tặng rất ít. Điều này cho thấy các biện pháp chưa thực sự hiệu quả. Do đó, thời gian tới cần có biện pháp, giải pháp cụ thể chứ không phải chỉ là những khẩu hiệu thông thường.

Trả lại quà khi thấy "nuốt không trôi"

Khi cơ quan chức năng đã “sờ gáy” CDC nhiều địa phương, giám đốc CDC Bình Phước Nguyễn Văn Sáu nói đã nhận được quà Việt Á và “sẽ trả lại”. Sau đó, ông Sáu bị bắt tạm giam - Ảnh: B.A.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo Thanh tra TP Đà Nẵng cho biết trong quá trình thực hiện công tác tự kiểm tra và thanh tra, giám sát năm 2021 (chứ không phải năm 2022 như báo cáo) thì có năm trường hợp ở TP Đà Nẵng trả lại quà tặng.

"Do trong khi tiến hành thanh tra mình phát hiện ra sự việc nên các cán bộ này đem trả lại quà tặng. Các cán bộ này công tác ở một đơn vị sự nghiệp và một đơn vị hành chính" - vị lãnh đạo Thanh tra TP Đà Nẵng nói.

Theo UBND TP Đà Nẵng, trong tình hình hiện nay cần tăng cường các giải pháp phòng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng ở các lĩnh vực như: quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản; đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm tài sản công; quản lý các dự án có nguồn vốn từ ngân sách, vốn kinh doanh của đơn vị nhà nước, dịch vụ công. Công tác tổ chức cán bộ cũng cần được quan tâm chú ý vì đây cũng là lĩnh vực nhạy cảm, dễ nảy sinh hành vi tiêu cực.

Luật sư Đỗ Thành Nhân, nguyên phó Ban Dân chủ - pháp luật Ủy ban MTTQ VN TP Đà Nẵng, cho rằng khi một cán bộ nhận quà tặng mà lập tức trả lại ngay cho người tặng hoặc báo cáo ngay cho đơn vị mình công tác và nộp lại quà tặng đó sớm thì mới là vấn đề đáng biểu dương, hoan nghênh.

Còn vừa qua có nhiều vụ việc cán bộ đã nhận quà, sau đó các cơ quan chức năng tiến hành thanh tra, kiểm tra và cán bộ đó thấy rằng số quà tặng mình nhận "nuốt không trôi" nên đành đem đi nộp lại thì chẳng có gì phải nói nữa.

HỮU KHÁ

Một cán bộ nhận quà tặng là chiếc ôtô trị giá đến 3,7 tỉ đồng

TTO - Theo Thanh tra Chính phủ, trong năm 2019 có 9 trường hợp nộp lại quà tặng với tổng giá trị là 4,172 tỉ đồng, trong đó riêng cán bộ của tỉnh Cao Bằng nhận quà tặng không đúng quy định là ôtô trị giá 3,7 tỉ đồng.