Bữa cơm của vợ chồng bà Kha Tú Ngọc (66 tuổi) và ông Phạm Duy Đức (74 tuổi) trong căn nhà khoảng 4m2 tại hẻm 408 đường Nguyễn Thị Minh Khai, quận 3. Buổi tối, bà Ngọc được ưu tiên ngủ trong nhà với cháu ngoại, ông Đức thì kê ghế bố ra ngoài ngủ, còn con gái ông bà thì đi ngủ nhờ nhà khác - Ảnh: TỰ TRUNG

Kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 tại TP.HCM công bố mới đây đưa ra kết quả nhiều khả quan: toàn TP có tổng số 99,8% hộ dân có nhà ở, trong đó 99,3% hộ dân TP đang sống trong những căn nhà kiên cố và bán kiên cố. Chỉ còn một bộ phận nhỏ 0,7% sống trong nhà thiếu kiên cố và đơn sơ.

Diện tích nhà ở bình quân đầu người năm 2019 tại TP.HCM đạt 19,4m²/ người.

Theo giải thích của lãnh đạo Cục Thống kê TP.HCM, “nhà ở” là một công trình xây dựng bao gồm 3 bộ phận: sàn, mái, tường và được dùng để ở.

Đơn vị nhà ở là nơi ở có cấu trúc riêng biệt và độc lập, theo đó nó được xây dựng, biến đổi hoặc sắp xếp, được dùng làm nơi ở cho 1 hoặc nhiều hộ. Nó có thể là 1 khu nhà, ngôi nhà, căn hộ hoặc phòng ở.

Trường hợp nhà bè ở trên sông, hồ có đầy đủ 3 bộ phận: sàn, mái, tường như định nghĩa trên được tính là nhà ở.

Một phần của một ngôi nhà (phòng hoặc nhóm phòng) cũng có thể là đơn vị nhà ở nếu thỏa mãn 2 điều kiện: riêng biệt (một phần của ngôi nhà phải có tiện nghi để ngủ, nấu ăn và những người cư trú trong đó phải tách biệt với các hộ khác trong ngôi nhà bằng bức tường hoặc vách ngăn), lối vào trực tiếp (có thể vào trực tiếp một phần của ngôi nhà từ bên ngoài ngôi nhà.

Tức những người cư trú có thể đi vào trong hoặc ra ngoài ngôi nhà mà không phải đi qua nơi ở của bất kỳ ai).

Từ khái niệm làm căn cứ thống kê này, trên thực tế, ngay tại các quận trung tâm TP, do đặc thù đất chật, người đông, giá nhà đắt đỏ, tình trạng người dân phải sống chui rúc trong những căn nhà siêu nhỏ, thậm chí chỉ vài mét vuông vẫn còn tồn tại trong nhiều năm qua.

Đa số những người dân khi được hỏi đều cho biết họ hi vọng TP sẽ có những chính sách tốt hơn về nhà ở để họ có điều kiện cải thiện nơi sinh sống.

Phóng viên Tuổi Trẻ Online trở lại những khu vực này để ghi lại hình ảnh đời sống của người dân trong những căn nhà chật hẹp, ẩm thấp.

Nhà lụp xụp ven kênh ở quận 8 - Ảnh: TỰ TRUNG

Căn nhà "siêu nhỏ" của một hộ dân tại hẻm 245 Nguyễn Trãi, quận 1 - Ảnh: TỰ TRUNG

Một căn nhà dựng tạm bằng tôn, lót sàn gỗ của người dân ven Kênh Đôi, quận 8 - Ảnh: TỰ TRUNG

Hẻm 245/35 Nguyễn Trãi, phường Nguyễn Cư Trinh, quận 1, nơi có nhiều căn hộ siêu nhỏ diện tích 4-16m2 là nơi ở cho những gia đình 2-3 thế hệ cùng chung sống - Ảnh: TỰ TRUNG

Khu vực cầu thang chung cư Ấn Quang, quận 10 được trưng dụng làm nơi sinh sống, buôn bán - Ảnh: TỰ TRUNG

Một người dân ở ven Kênh Đôi, quận 8 đang sửa lại căn nhà cũ bị nghiêng của mình - Ảnh: TỰ TRUNG

Khu vực có nhiều nhà nhỏ, cũ kỹ trên đường Nguyễn Khoái, quận 4 - Ảnh: TỰ TRUNG

Sống gầm cầu thang vẫn được tính là có nhà ở?

TTO - Trong tổng số hơn 2,5 triệu hộ dân cư tại TP.HCM chỉ có 39 hộ không có nhà ở theo kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, một con số gây ra khá nhiều tranh cãi.