Việc phải dừng lại khi hạ tầng chưa đáp ứng được là cần thiết, nhưng cũng cần ủng hộ cái mới và xu hướng toàn cầu, vì trên thế giới việc đặt lệnh bằng robot khá phổ biến. Do vậy, KRX - hệ thống giao dịch mới được HoSE ký với Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc từ năm 2012 - được nhiều ý kiến kỳ vọng sẽ là điều kiện quan trọng để nới dần việc cấm.

Sáng tạo trong chứng khoán phải đảm bảo tuân thủ pháp lý, năng lực chung

Trước nhiều băn khoăn về việc dừng giao dịch bằng robot, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa lên tiếng cho biết: Luôn ủng hộ các tổ chức kinh doanh chứng khoán ứng dụng công nghệ trong việc tạo ra sản phẩm mới, hoặc đa dạng hình thức kinh doanh.

"Tuy nhiên, với đặc thù của lĩnh vực chứng khoán, tất cả những sáng tạo, ứng dụng mới trong kinh doanh đều phải đảm bảo tuân thủ pháp lý, minh bạch, công bằng và quan trọng nhất là phù hợp với năng lực chung và thực tiễn của thị trường Việt Nam", Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhấn mạnh với Tuổi Trẻ Online.

Nói rõ thêm, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhắc lại hệ thống giao dịch của HoSE từng xuất hiện tình trạng nghẽn vì số lệnh tăng quá nhanh, chạm ngưỡng năng lực hệ thống. Giải pháp kỹ thuật cũng đã được triển khai và đem lại sự hoạt động thông suốt vài năm gần đây.

Tuy nhiên thời gian qua, phía cơ quan quản lý nhận thấy có "hiện tượng sử dụng công nghệ robot để đặt lệnh giao dịch chứng khoán trực tuyến tự động với tần suất lớn".

Hoạt động này được đánh giá tiềm ẩn nhiều rủi ro và làm ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường chứng khoán.

Do vậy, phía cơ quan quản lý đã yêu cầu các công ty chứng khoán rà soát và dừng ngay việc áp dụng lệnh tần suất lớn bằng robot.

Theo Ủy ban Chứng khoán, đây là giải pháp cần thiết, tránh những tác động tiêu cực lên thị trường chứng khoán.

"Mong muốn của chúng tôi là các công ty chứng khoán cùng chung tay với cơ quan quản lý trong việc đảm bảo mục tiêu ổn định thị trường, vì lợi ích chung" đại diện Ủy ban Chứng khoán nhấn mạnh.

Trông chờ hệ thống KRX

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, giám đốc một quỹ ngoại ở Việt Nam (đề nghị giấu tên) cho biết ở nhiều thị trường trên thế giới, việc đặt lệnh tự động bằng robot rất phổ biến. Như thị trường Mỹ, có thể chiếm quá nửa số giao dịch được thực hiện tự động như vậy.

Ở Việt Nam, tỉ lệ giao dịch bằng robot cũng đang phát triển như một xu hướng tất yếu, để vừa tiết giảm chi phí, vừa chính xác. Đơn cử nhiều quỹ có thể đặt cả trăm lệnh, trong khi thủ công rất "cực" và dễ có sai số.

"Việc dừng lại như vậy, các công ty chứng khoán ảnh hưởng rất nhiều, đặc biệt ở những đơn vị đang có lợi thế về công nghệ như vậy", vị giám đốc nói.

Mặc dù có ảnh hưởng, song vị này cũng cho rằng khi hạ tầng chưa đáp ứng được, việc dừng lại để đảm bảo được tính ổn định của hệ thống giao dịch, hạn chế nguy cơ đổ vỡ dây chuyền là cần thiết.

"Nếu hệ thống giao dịch mới KRX sớm được đưa vào triển khai, câu chuyện có thể sẽ khác", vị giám đốc quỹ nhấn mạnh. Bởi khi hệ thống hạ tầng được đáp ứng, cơ sở để áp dụng các xu thế tự động mới sẽ tốt hơn cho thị trường.

Chuyên gia VNDirect cho biết việc triển khai KRX, với ngày ra mắt dự kiến là trong vài tháng tới, được kỳ vọng sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam nâng cao năng lực với thanh khoản cao hơn, giải quyết các vấn đề cần thiết để được nâng cấp lên thị trường mới nổi. 

Tuy nhiên một điểm cần lưu ý, hiện vẫn chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể về việc sử dụng giao dịch thuật toán, robot. Do vậy, ngay khi hệ thống mới được vận hành, các cơ quan quản lý còn phải nghiên cứu đưa vào các văn bản quy phạm pháp luật để áp dụng chung cho thị trường.

Ngoài ra, với một hệ thống mới như KRX, nhưng thời gian triển khai kéo dài, việc đánh giá sau vận hành cũng rất quan trọng trước khi có thể áp dụng đại trà giao dịch thuật toán. Thời gian sẽ không hề ngắn.

Vì sao phải cấm công ty chứng khoán đặt lệnh tự động bằng robot tần suất lớn?

Qua giám sát, Ủy ban Chứng khoán nhà nước thấy có hiện tượng sử dụng công nghệ robot để đặt lệnh giáo dịch chứng khoán trực tuyến tự động với tần suất lớn. Trong khi đó, hạ tầng hiện tại chưa đáp ứng được.